زبان یغنابی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از یغنابی)
پرش به: ناوبری، جستجو
نواحی که در آن به زبان یغنابی سخن گفته می‌شود

یغنابی یا سغدی نو (Neo-Sogdian) زبانی ایرانی است که اقلیتی از سکنه دره یغناب در سرزمین تاجیکستان میان کوه‌های زرافشان و حصار، بدان سخن می‌رانند. این زبان بازمانده زبان سغدی قدیم است. زبان یغنابی از زبانهای ایرانی شاخه شمال شرقی ست و با زبانهای آسی و پشتو و زبان‌های پامیری نزدیکی‌هایی دارد.[۱] این زبان به لحاظ قدمت و ملاحظات زبانشناختی بااهمیت می‌باشد.

الفبای یغنابی[ویرایش]

هم اکنون زبان یغنابی با همان الفبای تاجیکی که نوع تغییر یافته سیریلیک است، نوشته می‌شود.

دستور زبان یغنابی[ویرایش]

  • ضمیرهای شخصی
مفرد جمع
اول شخص مَن man ماخ mox
دوم شخص تو tu شُماخ ʃumox
سوم شخص اَخ، ایش ، ax اَختِت، ایشتِت iʃtit ، axtit
  • ضمیرهای ملکی
مفرد جمع
اول شخص -ِم im -ماخ mox
دوم شخص -ِت it -شِنت ʃint
سوم شخص -ِش -شِنت ʃɪnt
  • صرف فعل‌ها
مفرد جمع
اول شخص -امِشت omiʃt -یمِشت imiʃt
دوم شخص -یشت iʃt -سِشت siʃt
سوم شخص -چی tʃi -اشت oʃt

برای نمونه فعل خواستن به این صورت صرف می‌شود

مفرد جمع
اول شخص خواهامِشت (хоҳомишт) خواهیمِشت (хоҳимишт)
دوم شخص خواهیشت (хоҳишт) خواهسِشت (хоҳсишт)
سوم شخص خواهچی (хоҳчи) خواهاشت (хоҳошт)
  • علامت جمع

یغنابی تنها بازمانده زنده‌ای است که از زبان سغدی به جای مانده و در آن مانند زبان سغدی هنوز می‌توان بن ماضی را از بن مضارع بنا کرد و علامت جمع نیز در آن t-است. از این رو با زبان آسی که علامت جمع در آن tA است شبیه‌است.

منابع[ویرایش]

  1. تاریخ زبان فارسی، دکتر محسن ابوالقاسمی، نشر سمت، تهران

پیوند به بیرون[ویرایش]

لکسیکون یغنابی، تاجیکی، انگلیسی