لهجه

زبان‌شناسی اجتماعی
مفاهیم کلیدی
بافت. کدگردانی. دوزبان‌گونگی. تغییر زبان. ایدئولوژی زبان. برنامه‌ریزی زبان. چندزبانگی. وجهه.
حوزه‌های مورد مطالعه
لهجه. گویش. سیاق. سبک. تحلیل گفتمان. زبان‌گونه‌ها. توصیف زبان. کاربردشناسی. زبان‌گونه. جنسیت.
اشخاص
زبانشناسان اجتماعی
شاخه‌های مرتبط
جامعه‌شناسی زبان. زبان‌شناسی کاربردی. زبان‌شناسی تاریخی. انسان‌شناسی زبان‌شناختی. زبان‌شناسی اجتماعی‌فرهنگی. گویش‌شناسی.
رده درگاه زبان‌شناسی

در زبان‌شناسی به گونه‌ای از طرز تلفظ‌های ویژه یک گروه زبانی لهجه می‌گویند. تقریباً در تمامی زبان‌های جهان، گروه‌هایی با لهجه‌های گوناگون وجود دارند. مجموعه تلفظ‌های ویژه یک گروه معمولاً قانونمند و مطابق ضوابط ثابتی صورت می‌گیرد. لهجه‌ها معمولاً با مناطق جغرافیایی ویژه ارتباط دارند.

اگر مجموعه تلفظ‌های دو دسته از گویشوران یک زبان به گونه‌ای باشد که همدیگر را نسبتاً آسان بفهمند صحبت از لهجه می‌کنیم و اگر تفاوت‌های تلفظی یا دستوری به‌گونه‌ای باشد که درک متقابل با ایرادات و دشواری‌هایی روبرو باشد از گویش صحبت می‌کنیم یعنی در این حالت با دو گویش متفاوت از یک زبان روبرو هستیم.در گویش های مختلف بادستور زبان های متفاوتی برخورد میکنیم که فهم جملات را برای شخصی با گویش دیگر دچار مشکل میکند. مثلاً لهجه اصفهانی و گویش بوشهری در زبان فارسی.

هر گاه تفاوت بین دو گونه از یک زبان در سطح آوایی (فراگویی ) و تا حدودی در سطح واژگان (واژگان قاموسی) باشد می‌توان آن دو گونه را لهجه‌هایی از یک زبان نامید، البته می‌دانیم که اصطلاح لهجه را عمدتاً برای گونه‌ جغرافیایی یا گونه‌ اجتماعی به کار می‌برند، مثلاً لهجه‌ی تهرانی، لهجه‌ی بالاشهری، لهجه‌ی پایین‌شهری و ...

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخه ۲۰ اکتبر ۲۰۰۶.

پیوند به بیرون

• زبان، گویش، لهجه