بندر ماهشهر

بندر ماهشهر
کشور	ایران
استان	خوزستان
شهرستان	بندر ماهشهر
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	معشور، ماچول، مهروبان، ریشهر.
سال شهرشدن	۱۳۳۹ خورشیدی
مردم
جمعیت	۱۵۳٬۷۷۸ آمار سال۱۳۹۰
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۷۱۳هکتار
ارتفاع از سطح دریا	۳ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲۵+ درجه سانتی‌گراد
میانگین بارش سالانه	۲۳۳٫۴ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	همه
اطلاعات شهری
ره‌آورد	صنایع پتروشیمی. خرما. انواع ماهی
پیش‌شماره تلفنی	۰۶۱–۵۲۳
وبگاه	mahshahr.ostan-khz.ir
تابلوی خوش‌آمد به شهر
بندر ماهشهر روی نقشه ایران ۳۰.۵۴۵۸° شمالی ۴۹.۱۸۰۳° شرقی / 30.5458; 49.1803

بندر ماهشَهر یا معشور شهری است که در جنوب استان خوزستان کشور ایران با طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه واقع شده است. شهر بندر ماهشهر مرکز شهرستان بندر ماهشهر است. ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود ۳ متر می‌باشد. بندر ماهشهر کنونی شامل دو بخش می‌باشد، بندر ماهشهر قدیم و دیگری موسوم به ناحیهٔ صنعتی. بندر ماهشهر دارای مساحت ۲۷۱۳ هکتار می‌باشد که بعد از اهواز وسیع‌ترین شهرستان خوزستان است. بندر ماهشهر دارای ۳۷۲ هکتار بافت فرسوده است که مساحت زیادی می‌باشد و حدود ۱۵٪ کل مساحت شهر است.

شهرهای اطراف آن شامل:از شمال به اهواز، از غرب به بندر امام خمینی و شادگان، از شرق به رامشیر و امیدیه و از جنوب به خلیج فارس و از جنوب شرق به هندیجان ختم می‌شود. بندر ماهشهر تنها شهر ایران است که دارای خور - شاخه‌هایی از دریا که به خشکی منشعب می‌شوند - می‌باشد که مهمترین آنها خور موسی نام دارد که از نظر استراتژیک و اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. خور موسی که در جنوب بندر ماهشهر قرار دارد دارای انشعابات زیادی است و یکی از این انشعابات از وسط شهر بندر ماهشهر می‌گذرد. البته در گذشته شاخه‌های دیگری هم در شهر داشته ولی از بین رفته‌اند. یکی از شاخه‌هایی که از بین رفته شاخه‌ای بوده که از خور اصلی شهر - که هنوز موجود است - شروع و به تقاطع خیابان‌های باهنر و چمران کنونی ختم می‌گردید. (مردم بومی به آن سده می‌گفتند).

این شهر در ۱۸ کیلومتری بندر امام خمینی و ۹۵ کیلومتری آبادان و ۱۱۰ کیلومتری اهواز قرار دارد.

از نقاط نزدیک به شهر می‌توان به بندرگاه، خور غزاله، خور سمایلی، کشتارگاه، شهرک طالقانی، کمپ پاپلین، شهرک شهید رجایی، شهرک صنعتی بندر ماهشهر، شهرک مدنی، شهرک بعثت، شهر چمران (جراحی)، منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر، اسکله بندر امام خمینی، سه تلون، تل کافرون و تل شکار اشاره کرد. منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی پتروشیمی ماهشهر - شامل چندین پتروشیمی به نامهای فجر (یوتیلیتی)، اروند، امیرکبیر، بوعلی سینا، خوزستان، رجال، تندگویان، غدیر، فن آوران، کارون، لاله، مارون و نوید زر شیمی - می‌باشد که بندر ماهشهر را به مهم‌ترین پایگاه پتروشیمی در ایران تبدیل کرده‌است.

تاریخچه شهر

شهرستان بندر ماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس می‌باشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱ میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید. در سفرنامه‌ها و تواریخ متعددی از بندر ماهشهر با نام‌هایی همچون مهروبان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است، برای مثال ابن بطوطه، این بندر را «ماجول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور (برخی منابع: معشوق) است که از عشر (گمرک) گرفته شده‌است (ص ۲۲۷). به نوشته ابن بطوطه، ماجول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و دارای یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات می‌برده‌اند، و از ماجول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بوده‌است. در سفرنامه‌ها و تواریخ متعددی از بندر ماهشهر با نام‌هایی چون ماچول و معشور سخن به میان آمده که در زیر چند مورد ذکر شده‌است: در سفرنامه ناصر خسروی قبادیانی (۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، از آنجا (عبادان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مهروبان (بندر ماهشهر) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما اب ایشان از اب باران چاه و کاریز نبود که اب شیرین دهد. ایشان را حوض‌ها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبودو درانجا سه کاروانسرای بزرگ ساخته‌اند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد آدینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بوده‌است گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود ولیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبوده‌است. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پارس بود؛ و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایت‌ها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مهروبان بماندم به سبب آنکه بگفتند راه‌ها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری می‌کشتند و ملک مشوش گشته بود.

{{توضیحات مهم دربارهٔ مهروبان: گروهی به اشتباه اعتقاد دارند که مهروبانی که در تواریخ (از جمله سفرنامه ناصر خسرو) یاد شده درواقع همان جاییست که هم اکنون خرابه‌های ان در نزدیکی هندیجان واقع است. دلیل اشتباه بودن: این است که ناصر خسرو (که در بالا قسمتی از سفر نامه اش امده‌است) ذکر کرده که از عبادان یا (آبادان کنونی) تا مهروبان ۱۰ فرسنگ که برابر است با حدود۷۰ کیلومتر راه بوده و چون از راه ابی توسط کشتی طی شده، جایی خواهد بود حوالی بندر ماهشهر کنونی در حالی که مکانی که به اشتباه بعضی مواقع اعلام می‌شود حدود ۳۰ فرسنگ یا ۱۸۰ کیلومتر تا عبادان فاصله دارد.}}

هم چنین تاریخ‌نگارانی هم چون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر یا (ریشهر) نوشته‌اند. همچنین نوشته‌اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به‌دست عرب‌ها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.

ماچول منطقه‌ای سرسبز بوده چنان‌که ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشته‌است: «از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه می‌رفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کمتر نور آفتاب را می‌دیدیم.» هندوان - در اینجا - نامی دیگر برای هندیجان است.

بندر معشور(ماهشهر)، در دورة صفویه و بعداز آن اهمیت چندانی نداشته و نامی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده‌است. کُرزُن که در اواخر دورة قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر که از دیرباز نام و نشان سابق خود را از دست داده، معرفی کرده است که حمل ونقل آن با قایقهای محلی صورت می‌گرفته‌است. در اوایل قرن چهاردهم شمسی / اواخر قرن نوزدهم میلادی، بندر ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل می‌کردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم ضبط کرده و می‌نویسد: «هنگام مد، آب دریا تا نیم فرسنگی بندر مذکور در آن خور می‌آید و سفاین کوچک و متوسط تا نیم فرسنگی بندر مذکور می‌آیند و آنچه محمول سفاین است از آنها بیرون آورند و آن محل را «سِیف» (بندرگاه) می‌نامند و در ادامه از قلعه آن، تعداد خانه‌ها (سیصد خانه)، خراج آن سالانه ۱۲۰۰ قروش و یک رأس کُرّه که به شیخ ثامرخان می‌دادند، زنان که لباس شبیه به لباس عربی و مردان که لباسی مرکب از لباس عربی و عجمی می‌پوشیدند، و اهالی که به زبان عربی و بیشتر عجمی صحبت می‌کردند، یاد کرده‌است.

نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده می‌شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماژول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ این نام به بندر ماهشهر تغییر پیدا کرد. مردم بومی به آن مه شور (یا معشور) می‌گویند.

از آثار تاریخی آن بقایای عمارات مخروبه‌ای به نام «تل کافران»، آب انبارها و چاه‌های سنگ چین شده فراوان، و خرابه‌های آبادی ریشهر در حوالی شمال شرقی بندرماهشهر است.

تاریخ معاصر

بندر ماهشهر با احداث راه آهن سراسری و تأسیس و توسعة بندر شاهپور در اوایل حکومت پهلوی جان دوباره گرفت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد و بتدریج با کشیده شدن لوله‌های نفت ـ که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر می‌رساند ـ و با ایجاد مخازن نفت، روبه آبادانی گذاشت صدور نفت خام از این بندر در ۱۳۲۴ ش آغاز شد. در ۱۳۳۷ ش، شرکتهای عامل نفت ایران بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیرة خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام «چم»، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خورموسی و دسترسی بهتر نفتکشها برای حمل و صدور فراورده‌های نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل گردید. در ۱۳۳۸ ش، حدود ۳۰۰، ۱ کشتی نفتکش تقریباً ۰۰۰، ۷۰۰، ۲۶تن نفت خام بارگیری کردند که قسمت اعظم آن از منطقة آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر می‌شد برای انتقال ۳۸ نوع فرآورده نفتی با چهار خط لوله عمده تا بندرماهشهر، تغییرات عمده‌ای در شبکه جریان نفت و مخازن صورت گرفت. یک مرکز جدید نظارت بر خط لوله مجهز به وسایل مراقبت خودکار، شبکه دقیق مخابرات، و ۳۸ مخزن جدید برای ذخیره کردن فراورده‌های نفتی ساخته شد؛ تسهیلات برای لوله کشی و تلمبه و بارگیری، مخلوط کننده فراورده‌های نفتی، شبکه نظارت و مراقبت مجهز ایجاد شد. امروزه به جای آنکه نفت خام منطقة آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فراورده‌های نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل می‌شود. اجرای طرح چم و ایجاد تأسیسات عظیم، موجب بازدهی بیشتر صدور فراورده‌های پالایشگاه آبادان و کوتاهتر شدن زمان ورود و خروج کشتیها و دسترسی بهتر به نفتکشها و سرعت بارگیری در مقایسه با آبادان شده‌است. در ۱۳۷۶ ش، حجم تخلیه و بارگیری نفتی بندرماهشهر ۰۰۰، ۹۳۶، ۱۳ تن بود. توسعه و ترقی بندر، موجب توسعة تسهیلات و تجهیزات شهری و افزایش مهاجرپذیری شهر شده، و این تغییرات به تغییر بافت شهر و پیدایش بافت جدید با خانه‌های نوساز برای کارکنان شرکت نفت و پتروشیمی و فعالیتهای وابسته، انجامیده‌است. مسیرهای دسترسی زمینی و هوایی به این شهرستان، به ترتیب شامل آزاد راه خلیج فارس (اهواز - ماهشهر) از سمت شمال، جاده بهبهان - امیدیه - ماهشهر از سمت شرق، جاده آبادان - ماهشهر از سمت غرب و جاده دیلم - هندیجان - ماهشهر از سمت جنوب می‌باشد. همچنین خط راه آهن سراسری و فرودگاه واقع شده در مجاورت جاده امیدیه - ماهشهر - آبادان از دیگر مسیرهای دسترسی به مرکز این شهرستان است.

مردم

مردم بندر ماهشهر به علت موقعیت شهر دارای قومیت‌های مختلفی هستند که در کنار بومی‌های خود بندر ماهشهر، زندگی می‌کنند. مانند لر، بختیاری و عرب وحتی کرد و ترک و اتباع خارجی. بومی‌های بندر ماهشهر به چند دسته عمده تقسیم می‌شوند که عبارت اند از:

1. بندریان که شامل تیره‌ای از کعبیان قبان عراق بودند که به خاطر طاعون ۱۱۰۶ از عثمانی به بندر ماهشهر آمدند و پس از مدتی پارسی زبان شدند و همچنین بومی‌های قدیی تر بندر ماهشهر که به دلیل تلفیق فرهنگی و آداب و رسوم به صورت کلی یک طایفه (بندری) به حساب می‌آیند و بیشتر به ماهیگیری مشغول بودند.
2. خانواده‌هایی که در کنار شاخه‌های خور که از دریا به خشکی منشعب شده بود ساکن بودند و به علت موقعیت استثنایی خور که لنج می‌توانست در ان رفت‌وآمد کند به کار تجارت مشغول بودند که در واقع علت سکونت آنها در این مکان‌ها می‌توان گفت که همین بوده‌است. (البته گروهی از از آنان به کشاورزی و دامپروری و ماهی گیری نیز مشغول بودند). البته این شاخه‌ها به جز شاخهٔ اصلی همه به علت عوامل طبیعی و انسانی از بین رفته‌اند.
3. قنواتی‌ها که به علت مشکلات از بهبهان به بندر ماهشهر مهاجرت کرده و بیشتر به کار کشاورزی مشغول شدند چون نسبت به تجارت دریایی و ماهیگیری بی تجربه بودند. در حال حاضر طایفه قنوات شامل خانواده‌های قنواتی، قنواتیان، رئیس قنواتی و... می‌باشد.
4. لرها و بختیاریها و سایر اقوام که از حدود دههٔ ۲۰ و ۳۰ قرن معاصر و حتی قبل از ان برای کار در بندر صادراتی، گمرک و بعدها برای کار در شیمیایی رازی به بندر ماهشهر مهاجرت کردند و بیشتر در ناحیه صنعتی ساکن شدند.

همچنین در هنگام حمله عراق به ایران و تصرف و محاصره آبادان و خرمشهر سیل عظیم جمعیت مهاجر شهرهای غربی درگیر جنگ - آبادان و خرمشهر - به سوی بندر ماهشهر جمعیت این شهر را ناگهان زیاد کرد که خیلی از این مهاجرین، بعد از اتمام جنگ نیز در این شهرستان، ماندگار شدند. اکثر فارسی زبانان مهاجر بعدی از شهرستان هندیجان و اطراف آن (گویش به زبان محلی) یا کارکنان شرکت نفت از آبادان و آغاجاری و مسجدسلیمان و دیگر مناطق ایران می‌باشند که به بندر ماهشهر نقل مکان کرده، بیشتر در مناطق سازمانی بندر ماهشهر ساکن شدند و زبان فارسی را با لهجه‌ای متفاوت از ماهشهریها و با لهجه آبادانی تکلم می‌کنند.

ساکنان مهاجر جدید در سال‌های اخیر از شهرهای اطراف استان مانند کهگیلویه و بویر احمد و لرستان و شهرهای شمال استان خوزستان و نیز سایر استان‌ها و مناطق کشور برای اشتغال در صنایع پتروشیمی به این شهر آمده، ساکن شده‌اند. افزون بر اینها، به علت مجاورت این شهر با شهر هندیجان - که اساساً بخشی از این شهر به شمار می‌رود - گویش هندیجانی مشابه با گویش بوشهری نیز در این شهر رواج دارد که بیشتر ساکنان مناطق قدیمی شهر موسوم به ماهشهر قدیم را شامل می‌شوند. این شهر به دلیل وضع طبیعی مناسب بندرگاهی و اجرای طرحهای صدور فراورده‌های نفتی پالایشگاه آبادان و همچنین نزدیکی به بندرامام خمینی و مجتمعهای پتروشیمی مجاور آن، شهری مهاجرپذیر بوده‌است، به طوری که در ۱۳۶۵ شمسی از ۷۱۸۰۸ تن جمعیت آن، ۸ر۳۱٪ متولد شهرهای دیگر، ۱۲٪ متولد نقاط روستایی، و ۳٪ نیز اتباع غیر ایرانی بودند و بقیه (حدود ۵۵٪ از مردم بندر ماهشهر) بومی‌های قدیمی و اصلی بندر ماهشهر بوده‌اند (چهار گروه ذکر شده در بالا).

گویش ماهشهری

گویش ماهشهری گویشی است که مردم بومی و قدیمی بندر ماهشهر به آن تکلم می‌کنند واز جمله زبان‌های (گویش) فارس باستانی است. در این گویش که در لفظ محلی معشوری نامیده می‌شود با گویش بوشهری، لهجه آبادانی و گویش لری جنوبی همسانی‌های واژگانی و آوایی زیادی دیده می‌شود، واژگان کهنه و قدیمی زیادی وجود دارد. از نظر آواشناسی، آواهای مورد استفاده در این لفظ با آواهای لهجه آبادانی و بوشهری مطابقت دارد. از نظر دستوری تقریباً همسان گویش‌های بوشهری و لری جنوبی بوده و شیوه‌ای منحصر بفرد در نواحی جنوب خوزستان گرفته‌است. این گویش با اندکی تفاوت در هندیجان و بنادر دیلم و گناوه نیز صحبت می‌شود. این گویش دارای ادبیات شفاهی ویژه خود می‌باشد.

:صرف فعل: صرف افعال در گویش ماهشهری با فارسی محاوره‌ای تقریباً مطابقت دارد با اینحال در برخی موارد شباهت‌هایی به گویش محاوره‌ای بوشهری و لری بویژه در افعال استمراری در آن دیده می‌شود.

گویش ماهشهری	فارسی معیار
bordom	بردم
bordi	بردی
bord-bordak	برد
bordim	بردیم
bordin	بردید
bordan	بردند

گویش ماهشهری	فارسی معیار
Leshtom	گذاشتم - اجازه دادم
Leshti	گذاشتی - اجازه دادی
Lesht-leshtak	گذاشت - اجازه داد
Leshtim	گذاشتیم - اجازه دادیم
Leshtin	گذاشتید - اجازه دادید
Leshtan	گذاشتند - اجازه دادند
beiL	بگذار - اجازه بده

اب و هوا و جغرافیا

بندر ماهشهر دارای آب و هوای گرم و مرطوب می‌باشد. دمای آن بین ۵۰ درجه در تابستان تا صفر درجه در زمستان تغییر می‌کند. بندر ماهشهر دارای شرجی‌های شدید و آزار دهنده در نیمه دوم تابستان، یعنی نیمه دوم مرداد تا اواخر شهریور ماه می‌باشد به شکلی که رطوبت نسبی تا۱۰۰٪ می‌رسد. از اواخر خرداد و اوایل تیر ماه تا معمولاً نیمه مرداد ماه، باد گرم - موسوم به (تش باد)، آدم را کلافه می‌کند. میانگین باران سالیانه ان حدود ۲۳۳ میلیمتر است. بندر ماهشهر به سبب واقع شدن در جلگه خوزستان دارای خاک آبرفتی و نسبتاً مناسب برای رشد گیاهان گرمسیری است بطوری که در فصول بارندگی در صورت نزول مناسب رحمت‌الهی، دارای طبیعتی سرسبز می‌باشد. در منطقه بندر ماهشهر به طور پراکنده درختان کُنار و گز وبرهان ومورد (یا کانیکارپوس) ونخل وکُوهر (یا بی عار) دیده می‌شود.

. در پایین جدولی از امار سالیانه بندر ماهشهر امده‌است.

آب و هوای بندر ماهشهر
	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مـــــه	ژوئـن	ژوئیـه	اوت	سپتامبر	اکتبـر	نوامبر	دسامبر	سـال
گرم‌ترین C°	۲۲	۳۱	۳۲	۴۱	۴۶	۴۸	۴۸	۴۸	۴۶	۴۲	۳۵	۲۸	۴۸
میانگین گرم‌ترین‌ها C°	۱۳	۱۷	۲۲	۲۹	۳۶	۴۰	۴۲	۴۲	۳۸	۳۱	۲۳	۱۷	۳۰
میانگین سردترین‌ها C°	۸	۱۱	۱۶	۲۳	۲۷	۲۸	۳۱	۳۰	۲۷	۲۳	۱۶	۱۲	۲۱
سردترین C°	---	---	۵	۱۱	۱۷	۱۷	۲۰	۲۲	۱۸	۱۲	۱	۲	---
بارش mm	۵	۴	۳	۲	۱	---	---	---	---	۱	۳	۵	۲۴
منبع: سایت ودربیس آوریل ۲۰۰۹

رکورد نمایه گرما

دمای بندر ماهشهر در ۹ مرداد ۱۳۹۴ (۳۱ ژوئیه ۲۰۱۵) به ۴۳ درجه سانتی‌گراد رسید که با در نظر گرفتن دمای جنوب ایران چندان بالا به نظر نمی‌رسد اما دمای نقطه شبنم (Dew Point) در این روز ۳۲ درجه سانتی‌گراد بود. از این رو نمایه گرما در بندر ماهشهر به ۶۸ درجه سانتی‌گراد رسید. (نمایه گرما بر اساس گرمای هوا و رطوبت نسبی آن تعیین می‌شود و نشان دهنده گرمایی است که مردم واقعاً حس می‌کنند).

آنتونی سالیانی، هواشناس و پژوهشگر شرکت Accuweather (شرکت آمریکایی فروش اطلاعات هواشناسی) در توئیتر این موضوع را «جالب توجه‌ترین» مشاهده دوران حرفه‌ای اش لقب داد و گرمای بندر ماهشهر را به رکورد جهانی نزدیک دانست.

رکورد نمایه گرما، در ظهران عربستان سعودی ثبت شده است؛ ۴۲ درجه گرمای هوا و ۳۵ درجه نقطه شبنم که نمایه گرما را به عدد ۸۱ درجه سانتی گراد رساند.

مناطق و محله‌های شهر

بندر ماهشهر دارای دو منطقه شهرداری می‌باشد. منطقه۱ که به ماهشهر قدیم معروف است؛ و منطقه۲ که به ناحیه صنعتی. بخش‌های بندر ماهشهر قدیم شامل: طالقانی، کوی آزادگان، فازهای۵٬۴٬۳٬۲٬۱٬۶ کوی گلستان، کوی سعدی، شهرک طالقانی (کوره‌ها)، شهرک رجایی (زنجیر)، شهرک مدنی و بافت قدیم که از خیابان‌های اصلی ان می‌توان به:خیابان امام خمینی، شهید منتظری، سعیدی، مطهری، شریفی، طالقانی، باهنر، ۲۲ بهمن و همچنین بازار قدیم (جنگ زده‌ها و روز) اشاره کرد. بخش‌های ناحیه صنعتی شامل:۲۱۸دستگاه، ۵۲دستگاه. کارگری‌ها. SQها. کوی توحید (اتلانتیک)، کمپA، کویتی‌ها، فارابی، ۱۸۰دستگاه و بازار. مناطق دیدنی -پارک ارم واقع در شهرک شهید چمران-دریاچه نمک واقع در ابتدای جادهٔ ماهشهر به سربندر -اسکلهٔ اداره بندر–خور موسی

اماکن زیارتی

زیارتگاه شاهزاده حمزه:

بقعهٔ متبرکه این امام زاده در ۲۵ کیلومتری جاده بندر ماهشهر به سمت هندیجان واقع شده است. این امامزاده بنا بر روایات فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا بوده که پس از آمدن علی بن موسی الرضا به ایران در پی ایشان روانه ایران می‌شود. در حوالی یکی از روستاها کدخدایی با نام محمد غزالی بوده که وابستگی شدیدی به دربار وقت داشته و مخالف شیعیان بوده است. پس از اطلاع از حضور امام به روستا ایشان را دستگیر و به شهادت رسانده و سر مبارک ایشان را از بدن جدا و جهت کسب مطامع دنیوی آن را به شهر ری می‌برد. در حال حاضر سر مبارک و مطهر امامزاده حمزه در حرم عبدالعظیم حسنی دفن بوده و تن ایشان در بندر ماهشهر دفن می‌باشد.

آرامگاه ویس:

این قدمگاه در ۱۵ کیلومتری بندر ماهشهر به طرف شهر چمران (جراحی) واقع شده است. در خصوص ایشان اطلاعات دقیقی موجود نمی‌باشد.

سید صالح:

آرامگاه این سید بزرگوار در خیابان مطهری و مجاور بیمارستان حاجیه معرفی واقع است. متأسفانه از پیشینه ایشان اطلاع دقیقی موجود نیست. برخی بر این باورند که این سید نوجوان همراه کاروان علی بن موسی الرضا از عربستان به ایران آمده و در این منطقه شهید شده است. در داخل این آرامگاه دو تکه سنگ مکعب مستطیل بوده که بر روی آن با خط کوفی توضیحاتی نوشته شده بوده ولی متأسفانه در پی حضور انگلیسی‌ها در بندر ماهشهر به تاراج برده شده است.

قدمگاه امیرالمؤمنین:

این قدمگاه در خیابان امام خمینی و مجاور میدان امام بوده و در زمان قدیم این قدمگاه و گورستان مجاور آن با خاک یکسان شده است.

سید جواهر و بی بی سیدی:

این دو سید بزرگوار در خیابان مطهری و مجاور آرامگاه سید صالح قرار دارند. متأسفانه اطلاعات دقیقی دربارهٔ پیشینه آنان موجود نیست.

اماکن سیاحتی

پارک ساحلی:

این پارک در ابتدای جاده ورودی بندر ماهشهر از سمت بندر امام خمینی واقع گردیده است. از امکانات این پارک می‌توان به آلاچیق‌ها، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی و ... اشاره نمود.

پارک ارم:

این پارک در شهر چمران (جراحی) و ۱۵ کیلومتری بندر ماهشهر واقع گردیده است. از امکانات این پارک می‌توان به آلاچیق‌ها، فضای سبز بسیار زیبا، دریاچه، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی، باغ پرندگان و حیوانات و ... اشاره نمود.

مجتمع بندری امام خمینی(ره):

مجتمع بندری امام خمینی(ره) محل استقرار کشتی‌های تجاری بوده که می‌توان با مجوز صادر شده از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان (بندر امام خمینی ره) از اسکله‌ها و کشتی‌های پهلو گرفته در آن بازدید نمود.

خوریات منتهی به خلیج فارس:

از دیگر مراکز گردشگری شهرستان می‌توان به خور‌های منتهی به خلیج فارس از جمله خور غزاله و خور سماعیلی اشاره نمود. در حال حاضر خور سماعیلی مکانی جهت صیادان بوده که از این مکان جهت رفت‌وآمد به دریا استفاده می‌کنند.

صنعت

فعالیت اقتصادی و توسعة بندر ماهشهر، بیشتر متکی به قابلیت بندرگاهی و مجاورت با سواحل و همچنین نزدیکی به منابع نفت و گاز جلگه خوزستان و فعالیتهای وابسته به آن است. کشت محصولات کشاورزی بشدت متکی به آبیاری است. از محصولات عمده آن گندم، جو، حبوبات، خرما، انگور، انار و انجیر است. صنایع دستی و کارگاهی خاصی در آن وجود ندارد. اهمیت اقتصادی این شهر از یک سو به سبب نزدیکی به بندر مهم امام خمینی است که در ۱۳۷۶ ش، بدون همراهی بندر ماهشهر یک پنجم از سهم پذیرش کشتیهای کل بنادر کشور را در سواحل شمال و جنوب به خود اختصاص داده است. مواد اولیه پالایشگاه گاز طبیعی مایع از کارخانه‌های گازمایع اهواز و آغاجاری تأمین، و فراورده‌هایی چون پروپان، بوتان و گازولین سبک از آن صادر می‌شود. از دیگر فعالیتهای مهم این شهرستان استخراج نفت است، به طوری که در ۱۳۷۳ ش، شش کارگاه استخراج نفت خام و هجده کارگاه خدمات جنبی آن، فعالیت داشته‌اند

مهم‌ترین صنعت ماهشهر پتروشیمی و کشتیرانی می‌باشد که این بندر را به قطب پتروشیمی در ایران تبدیل کرده است. پتروشیمی بندرامام جزء بزرگ‌ترین پتروشیمی‌ها در خاورمیانه می‌باشد که در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر قرار دارد و پتروشیمی اروند نیز بزرگترین تولیدکننده زنجیره pvc در جهان است که در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر قرار دارد. بندر ماهشهر همچنین بزرگ‌ترین بندر جنوب غرب کشور است که بخش عظیمی از صادرات ایران از این بندر صورت می‌گیرد.

در ده سال اخیر با راه اندازی پروژه‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی در بندر ماهشهر یکی از شهرهای صنعتی نه تنها خوزستان بلکه ایران شده‌است. نیروگاه سیکل ترکیبی ماهشهر نیز از منابع انرژی در این منطقه می‌باشد.

شرکت‌هایی چون پتروشیمی بندرامام، تندگویان، فن آوران، فجر، امیرکبیر، مارون، لاله، اروند، رجال، بوعلی، خوزستان، تخت جمشد و... در منطقه ویژهٔ اقتصادی پتروشیمی ماهشهر قرار دارند. وجود صنایع عظیم پتروشیمی دراین شهر مردم بسیاری از شهرهای مجاور و حتی غیر مجاور را به ماهشهر کشانده که طی چندسال اخیر ارزش ملک در ماهشهر به حد بی‌سابقه‌ای رشد کرده‌است. در سال ۸۴ نیز بزرگترین کارخانهٔ لوله سازی کشور در ماهشهر به بهره‌برداری رسید.

در این شهر سه دانشگاه وجود دارد: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر، دانشگاه پیام نور و شعبه‌ای از دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پردیس). gismap نقشه جغرافیای مکانی ماهشهر

اخیراً برخی از مردم بخش بندر امام خمینی در ماجرای شهرستان شدن و جدایی از شهرستان بندر ماهشهر خواهان الحاق بخشی از صنایع پتروشیمی بندر ماهشهر به بندر امام خمینی شدند که همین امر موجب شده است تا شهرستان شدن بندر امام خمینی به تأخیر بیفتد

منابع

کنعانی هندیجانی، عبدالحمید، تاریخ و جغرافیای سرزمینی کهن با تمدنی دیرینه، از ارجان تا قبان، هندیجان-ماهشهر-شادگان، شیراز: انتشارات نوید، ۱۳۸۱ خ. ص۳۹۴.

• مختصات و ارتفاع
• سال شهر شدن: دانشنامهٔ جهان اسلام، سرواژهٔ بندر ماهشهر، بازدید: اوت ۲۰۰۸.
• پیش‌شماره

• شهرداری ماهشهر
• gismap نقشه جغرافیای مکانی ماهشهر