منصور یاقوتی
| منصور یاقوتی | |
|---|---|
| زادروز | ۱۳۲۷ روستای کیوه‌نان، شهرستان سنقر، استان کرمانشاه |
| محل زندگی | کرمانشاه |
| پیشه | نویسنده و منتقد ادبی |
| سبک | رئالیسم |
| لقب | گل باخی |
| آثار | زخم، گل خاص، کودکی من، چراغی بر فراز مادیان کوه (نام کوهی در شهر سنقر)، داستان‌های آهودره، توشای پرنده غریب زاگرس،... |
| فرزندان | گل چشمه یاقوتی |
منصور یاقوتی (متولد ۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوه‌نان شهرستان سنقر در استان کرمانشاه-)، داستان‌نویس، شاعر و منتقد ادبی است. وی در زمینه داستان کوتاه و داستان بلند فارسی متون درخشانی خلق کرده است و یکی از چهره‌های شاخص و مطرح در میان نویسندگان نسل دههٔ ۴۰ و ۵۰ ایران می‌باشد.[۱]
زندگی[ویرایش]
منصور یاقوتی در ۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوه‌نان شهرستان سنقر در استان کرمانشاه در خانواده‌ای کردزبان به دنیا آمد. پس از مهاجرت خانواده به شهر کرمانشاه در ۷ سالگی، تحصیلات ابتدائی در مدرسه داریوش در کرمانشاه و دوران دبیرستان را در مدرسه کزازی گذراند و موفق به دریافت دیپلم ادبی شد. پس از آن به عنوان سپاهی دانش به روستاهای کردنشین کرمانشاه رفت و به آموزگاری پرداخت. مهرماه ۱۳۵۰ به صورت رسمی به استخدام وزارت آموزش و پرورش در آمد و پس از پنج سال فعالیت به عنوان آموزگار روستا، در شهر کرمانشاه به تدریس در مدرسه حسینعلی گویا پرداخت.[۲]
منصور یاقوتی از شهریور ۱۳۵۸ بدون کیفر خواست یا حضور در دادگاهی یا ارائه دلیل از آموزش و پرورش پاکسازی شد و از آن زمان در کنار نویسندگی به مشاغل دیگری به مانند کارگری نگهبان و سرایداری پرداخت.[۳]
دستگیری و زندان[ویرایش]
یاقوتی نخستین بار در دوران تحصیل در دبیرستان کزازی در کرمانشاه در سال ۱۳۴۶ دستگیر شد. دستگیری دوم وی در سال ۱۳۵۶ و در زمان حکومت نظامی ازهاری بود. وی در این زمان از زندان شهربانی کرمانشاه به زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری برده شد و تا روی کار آمدن دولت بختیار در زندان ماند. یاقوتی پس از انقلاب هم به فعالیت سیاسی خود ادامه داد و از تیرماه ۱۳۶۰ به دلیل فعالیت‌ها و ارتباطات سیاسی تحت تعقیب حکومت جمهوری اسلامی قرار گرفت و سه سال به صورت مخفیانه زندگی می‌کرد. وی در ۶ فروردین ۱۳۶۳ در تهران دستگیر و به زندان دیزل آباد کرمانشاه منتقل شد و به مدت ۵ سال در زندان ماند.[۴]
ویژگی‌های ادبی[ویرایش]
عباس معروفی در نشریهٔ گردون به دلیل جملات کوتاه، ادبیات قائم به ذات و به دور از تقلید یاقوتی وی را «چخوف ایران» نامید. یاقوتی همچنین به سبب توصیف فضاهای روستایی و زندگی دهقانان و فرودستان و نیز ارائهٔ تصویری واقعگرایانه و انتقادی از جامعهٔ روستایی کردستان ایران جایگاه مهمی در ادبیات روستایی و همچنین ادبیات اقلیمی منطقهٔ جنوب کردستان ایران دارد.[۵] وی همچنین علاوه بر آثار ادبی خود که عمدتاً رئالیستی هستند، در زمینه‌های مختلف مانند گردآوری افسانه‌ها، تحقیق در ادبیات فولکلوریک و شاهنامه کُردی نیز فعالیت کرده است.[۵]
آثار[ویرایش]
فهرست بخشی از آثار منتشر شده:
- زخم / مجموعه داستان / ۱۳۵۰ /چاپ سوم
- گل خاص / مجموعه داستان / ۱۳۵۰ / چاپ هفتم/ ترجمه به زبان کردی
- کودکی من / مجموعه داستان / ۱۳۵۱/چاپ یازدهم
- داستان‌های آهودره/ مجموعه داستان/چاپ دوم
- با بچه‌های ده خودمان/ مجموعه داستان/ چاپ دهم
- سال کورپه/ مجموعه داستان/چاپ اول
- پاجوش/ داستان بلند/چاپ دهم
- زیرآفتاب / داستان بلند/چاپ اول
- چراغی بر فراز مادیان کوه/ داستان بلند/ چاپ بیش از ۲۰هزار نسخه/ ترجمه به زبان کردی
- دهقانان/ رُمان/چاپ سوم
- افسانه‌هائی از ده نشینان کُرد/ پژوهش، گردآوری فرهنگ توده/ چاپ هفتم
- یادداشت‌های یک آموزگار/ پژوهش
- مردان فردا / مجموعه داستان / چاپ اول، برنده بهترین کتاب سال توسط شورای کتاب کودک
- نگاهی به آثار درویشیان/ نقد ادبی/چاپ اول
- گامی به پیش/ نقد ادبی/چاپ اول
- توشای پرنده غریب زاگُرس/ مجموعه داستان/ ۱۳۷۴/ نشر آروین/ چاپ چهارم
- افسانه سیرنگ/ داستان بلند/ ۱۳۸۲/ نشر ترجمان اندیشه/ چاپ اول
- تنهاتر از ماه/ داستان کوتاه/ چاپ اول / ۱۳۹۰
- بن‌بست/ رمان / چاپ اول /۱۳۸۵
- داستان‌های آهودره (هفت کتاب در یک کتاب)/مجموعه آثار دهه ۵۰/ نشر شباهنگ/۱۳۹۱
- پری چل گیس/کودک و نوجوان/ نشر قطره/ ۱۳۹۱
- برزونامه/ شاهنامه کردی (ترجمه) / نشر ققنوس/۱۳۹۱
- هستی شناسی فهم/نقدمشترک همراه با آرش سنجابی/ نشر کتاب آمه/ ۱۳۹۱
- مادیان چهل کره/افسانه‌هایی از ده نشینان کرد/ نشر کتاب آمه/۱۳۹۱
- چشم هیچکاک / داستان کوتاه / نشر هیلا / ۱۳۹۲
جوایز[ویرایش]
- جایزهٔ بهترین کتاب سال ایران از شورای کتاب کودک، برای مجموعه داستان «مردان فردا»[۶]
منابع[ویرایش]
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور، روزنامهٔ شرق: شبی برای «منصور یاقوتی»، شمارهٔ ۱۹۶۸، تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۹۲؛ بازدید در ۹ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ پایگاه اینترنتی کتابک: بیوگرافی منصور یاقوتی؛ بازدید در ۹ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ پایگاه اینترنتی فرنیوز، با استاد منصور یاقوتی؛ بازدید در ۹ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ بیوگرافی منصور یاقوتی از زبان خودش؛ هفته نامهٔ ندای جامعه، ۲۵ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی): مراسم بزرگداشت منصور یاقوتی برگزار شد؛ بازبینی شده در ۱۵ اسفند ۱۳۹۲؛ بازدید در ۹ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ خبرگزاری کُردپرس: منصور یاقوتی نگارش دو اثر تازه را به پایان رساند؛ بازدید در ۹ ژوئن ۲۰۱۴.
