زبان سانسکریت
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
Sanskrit | |
---|---|
संस्कृतम् saṃskṛtam | |
The word Sanskrit (संस्कृतम्) written in Devanagari.
|
|
بیان | [sə̃skɹ̩t̪əm] |
منطقه | Greater India |
بومی سخنرانان
|
14,000[۱] (۲۰۰۱) |
Indo-European
|
|
No native script.[۲] Written in Devanāgarī, various Brāhmī-based alphabets, and Latin script |
|
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در
|
هند, اوتاراکند one of the 22 scheduled languages of India |
کدهای زبان | |
ایزو ۶۳۹-۱ | sa |
ایزو ۶۳۹-۲ | san |
ایزو ۶۳۹-۳ | san |
سانسکریت یا سَنسکریت (saṃskṛtam संस्कृतम्) زبان باستانی مردم هندوستان و زبان دینی مذاهب هندوییسم، بودیسم و جاینیسم میباشد که از لحاظ زبانشناسی با پارسی باستان همریشه است. زبان سانسکریت؛ از خانوادهٔ زبانهای هندواروپایی بهحساب میآید. نسک ارجمند وداها به این زبان است. در دورهٔ نوین دانش سانسکریت کمک بسیاری به خوانش نبشتههای این دو زبان باستانی نمودهاست. سانسکریت یکی از زبانهای رسمی ایالت اوتاراکند هند است[۳]. ویکیپدیا نسخه سانسکریت دارد که در سال ۲۰۰۳ راهاندازی شدهاست.
محتویات
بن و ریشهشناسی[ویرایش]
واژهٔ سانسکریت از واژهٔ «سامسکَرْتَه» (خودساخته) مشتق شده و به معنی خودسازه است. این واژه بعدها معنی «فرهنگی» بهخود گرفت و زبان سانکریت (سانسکریت واک) به معنی زبان فرهنگ بالا استفاده شد. به این زبان اصطلاحاً دِوا باگا نیز گفته میشود که به معنی «زبان خدایان» است. نظریه جدیدی معتقد است که زبان سانسکریت در حوزه فلات ایران شکل گرفته و از جمله حوزهٔ تمدن جیرفت را از جایگاههای آن میدانند. زبان سانسکریت ارتباط بسیار نزدیکی با زبان اوستایی دارد.
تاریخ زبان[ویرایش]
سانسکریت از خانوادهٔ زبانهای هندو و ایرانی و آرین است. نزدیکترین زبان به آن زبان پارسی باستان و زبان اوستایی است. ریگ وِدا قدیمیترین متنی است که از سانسکریت باقی ماندهاست.
سانسکریتِ وِدایی[ویرایش]
متنهای این زبان به سالهای ۱۵۰۰–۱۲۰۰ پیش از میلاد مسیح برمیگردد.
سانسکریت کلاسیک[ویرایش]
متونی است که به هزارههای پس از میلاد و ۱۵۰۰ سال پیش برمیگردد.
مرگ سانسکریت[ویرایش]
سانسکریت اندکاندک رو به زوال گرایید و امروزه فقط ۱۴هزار گویشور دارد.
نفوذ به سایر زبانها[ویرایش]
اهمیت زبان سانسکریت[ویرایش]
زبان سانسکریت تا قرن هجدهم ناشناخته بود در این زمان استعمارگران انگلیسی که در هند بهسر میبردند در منطقه گجرات و رود سند متوجه شدند که تشابه اوایی و واژگان بین زبان این منطقه با زبانهای اروپایی وجود دارد و در این خصوص بیشتر تحقیق کردند و اعلام کردند که سانسکریت زبانی کهن و مادر زبانهای آرین است. بعدها معلوم شد که واژگانی از این زبان در همهٔ زبانهای شبهقاره وجود دارد و با زبان پارسی باستان مشابهتهایی وجود دارد؛ مثلاً واژگانی مانند: آواز - خاکی - خیمه -دروازه - درست - درگاه - دربار - دستور - دل - دلیر- پنج اب - روز - روزنامه - رهنامه - روغن - زور - سرخ - شاه - پادشاه - شکر - شمشیر- کمر- بازو- شوروا- صوفی - درویش - جشن - فرمان - فرار- گرم - میر - مهربان - ناودان - نماز (نمزته) - نمک - نیک - واپس - جوان- آهو - ابرو - استر - انبه - بازو (بهو) -ایزد- بور - بهره - پاره - پا - لنگ - پنج - پند - تار - جمشید- خاموش - چرم - چلو - داس - دختر - خوب - رام - رنگ - دیبا - دود (عود) -زار- ستون - شترنگ - شرتا (باد)- سومه نات- شالی - طاووس - فلفل- کافور - کر - کف - گاری - گرگ - لیمو - ماهی - مرد - زن - مزد - مست - نه - مه - به به (بهجه) ماست - ماه - میدان - میان - میز - نارگیل - ناو - نیلوفر - هزار - نمد - هفت - هشت - هسته - یاسمن/جاسمین/- یوغ/یوگ -، تارا (ستاره)- مهرو... با اختلافاتی در آوا، در اکثر زبانها وجود دارد. در هند زبان سانسکریت بیشتر به خط برهمی نوشته میشد، اما امروزه زبان سانسکریت به خط دیواناگری نوشته میشود که خط رسمی زبان هندی است. دولت هند اخیراً توجه مهمی به رسمی کردن این زبان در تمام هندوستان نشان دادهاست. البته این توجه دولت ناریندرا مودی و خانم اسمرتی ایرانی وزیر علوم و منابع انسانی با واکنشهای منفی نیز روبرو شدهاست. [۱]
مکان زبان مادری[ویرایش]
در روستاها و مکانهای زیر زبان مادری مردم سانسکریت است:
- Mattur in کارناتاکا[۴]
- Mohad, District: Narasinhpur, Madhya Pradesh
- Jhiri, District: Rajgadh, مادایا پرادش[۵]
- Kaperan, District: Bundi, Rajasthan
- Khada, District: Banswada, Rajasthan
- Ganoda, District: Banswada, راجستان[۶]
- Bawali, District: Bagapat, Uttar Pradesh
- Shyamsundarpur, District: Kendujhar, اوریسا[۷]
-
- عددها در سانسکریت ار ۱ تا ۱۰
- éka- اِکا
- dva- دوا
- tri- ترییِنی
- catúr- چاتور
- páñcan- پانچان
- ṣáṣ- سس
- saptán- سبتان
- aṣṭá- اَشتا
- návan- نَوَن
- dáśan- دَشَن
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ "Comparative speaker's strength of scheduled languages − 1971, 1981, 1991 and 2001". Census of India, 2001. Office of the Registrar and Census Commissioner, India. Retrieved 31 December 2009.
- ↑ Banerji, Suresh (1971). A companion to Sanskrit literature: spanning a period of over three thousand years, containing brief accounts of authors, works, characters, technical terms, geographical names, myths, legends, and twelve appendices. p. 672. ISBN 978-81-208-0063-2.
- ↑ «Sanskrit is second official language in Uttarakhand». بازبینیشده در ۲۱ بهمن ۱۳۹۳.
- ↑ "This village speaks gods language – India – The Times of India". Timesofindia.indiatimes.com. 2005-08-13. Retrieved 2012-04-05.
- ↑ "Sanskrit boulevard". Hindustan Times. 2008-09-20. Retrieved 2012-04-05.
- ↑ Chitrapurmath.net Thehindu.com
- ↑ "Orissa's Sasana village – home to Sanskrit pundits!!". Allvoices.com. 2010-04-09. Retrieved 2012-04-05.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- جستجوگر دو لغتنامه سانسکریت-انگلیسی و انگلیسی-سانسکریت
- مستند تمدنی گمشده و بهسرقترفته و مرکز زبان سانسکریت ویدیو در یوتیوب
- الفبای سانسکریت/دیواناگری [۲]
- جدال در هند بر سر زبان سانسکریت [۳]
- «زبان سانسکریت» در دانشنامهٔ ایرانیکا
- Jiroft, Fabuleuse Decouverte en Iran, Dossiers Archeologica 287, October 2003.
- Yousef Mazidzadeh, Jiroft earliest oriental civilization (2004).
- O. White Muscarella, Jiroft and “Jiroft-Aratta”: A Review Article of Yousef Madjidzadeh, Jiroft: The Earliest Oriental Civilization, Bulletin of the Asia Institute 15 (2005) 173-198.
- Andrew Lawler, Ancient Writing or Modern Fakery?, Science ۳ اوت ۲۰۰۷: Vol. 317. no. 5838, pp. ۵۸۸ – ۵۸۹.
- Andrew Lawler, Iranian Dig Opens Window on New Civilization, Science 2۱ مه ۲۰۰۴: Vol. 304. no. 5674, pp. ۱۰۹۶–۱۰۹۷.
- M.R. Maheri The Early Civilizations Of Kerman (تمدّنهای نخستین کرمان), Markaze Kerman Shenasaee (2000), 1st edition, ISBN 964-6487-21-1
- Jiroft and “Jiroft-Aratta” A Review Article of Yousef Madjidzadeh
- Jiroft civilization
- فرهنگ اوستایی-انگلیسی
- خودآموز خط اوستایی (به فارسی)
|
الگو:کد زبانهای معرفیشده در ایزو ۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بینالمللی آنها حرف S است
|
این یک مقالهٔ خرد مرتبط با زبانشناسی است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |
|