ایالت بلوچستان پاکستان

ایالت بلوچستان پاکستان Balochistan province
ایالت
جزیره آستولا
پرچم نشان
ایالت بلوچستان در نقشهٔ پاکستان
مختصات: ۳۰.۱۲° شمالی ۶۷.۰۱° شرقی / 30.12; 67.01
کشور	پاکستان
نواحی	۳۰
شهرها	-
بزرگترین شهر	کویته
بنیانگذاری	۱ ژوئیه ۱۹۷۰
مرکز	کویته
حکومت
• فرماندار	نواب ذوالفقار علی مگسی
مساحت
• کل	۳۴۷٬۱۹۰ کیلومتر مربع (۱۳۰٬۰۰۰ مایل مربع)
جمعیت (۲۰۱۱)
• جمعیت	۷٬۹۱۴٬۰۰۰
• تراکم	۲۳/کیلومتر مربع (۵۹/پا)
منطقهٔ زمانی	PST (یوتی‌سی ۵+)
زبان‌های رسمی	بلوچی, پشتو, اردو, هزارگی
وب‌گاه	Government of Balochistan

ایالت بَلوچستان بزرگ‌ترین ایالت کشور پاکستان است و حدود ۴۴ درصد از خاک پاکستان را دربرمی‌گیرد. این ایالت با وجود گستردگی، کم‌جمعیت‌ترین ایالت پاکستان است و تنها درحدود ۸ میلیون نفر جمعیت دارد.

مرکز ایالت بلوچستان پاکستان شهر کویته است که ۸۹۶ هزار نفر جمعیت دارد. بلوچستان پاکستان منطقه‌ای خشک و بیابانی است که از سوی جنوب به دریای عرب محدود می‌شود و بندر مهم این ایالت در کنار این دریا بندر گوادر است.

اقوام اصلی ساکن بلوچستان پاکستان عبارتند از بلوچ‌ها و در رده دوم پشتون‌ها که هر دو از اقوام ایرانی‌تبار هستند. براهویی‌های دراویدی‌تبار و هزاره‌ها که فارسی‌زبان‌ هستند از اقلیت‌های این منطقه هستند.

منطقه ساحلی بلوچستان مکران نامیده می‌شود و مناطق مرکزی بلوچستان پاکستان را سنتاً کلات می‌نامند.

با وجود برخورداری از منابع طبیعی زیاد، بلوچستان فقیرترین منطقه پاکستان است.

جغرافیا

این ایالت از سوی غرب با ایران، از سوی شمال با افغانستان و مناطق ایلی پاکستان، از سوی شرق با پنجاب و سند و از سوی جنوب با دریای عرب هم‌مرز است. مرکز این ایالت شهر کویته است.

تاریخ

در سده شانزدهم میلادی، براهویی‌ها، حکومتی را در کلات تشکیل داده و میر احمد خان را حکمفرمای آزاد آن سامان تلقی کردند. او با گشودن نواحی مستونگ، سبی، کچی، شلکوت (کویته کنونی) و کرخ، حکمرانی خود را گسترش داده بود. جانشین وی میر عبداللّه خان هانات کلات را گسترش بیشتری داد. او حکام کلهاری سند را شکست داده و مکران و شوروک را تحت سلطهٔ خود آورد. در نتیجه حمله نادرشاه افشار پادشاه ایران (م: ۱۷۴۸ م) به شبه‌قاره این ناحیه نیز به ایران ملحق ماند و سپس بدست احمد شاه بابا ابدالی افتاد. حکمران محلی میرناصرخان با بیست هزار سپاه جنگجو احمد شاه ابدالی را علیه تیموریان کمک کرده بود و ابدالی در جنگ پانی پت موفق گردیده است.

پیش از تاسیس کشور پاکستان، بلوچستان کنونی این کشور دو قسمت داشت. واحدی را ریاست‌های کلات (قلات)، خاران، لسبیله و مکران شامل بود و قسمت کویته و نواحی آن بلوچستان انگلیسی نامیده می‌شد. بلوچستان انگلیسی تحت نظارت انگلیس‌ها بود و ریاست‌های مزبور بوسیله رؤسای محلی اداره می‌شد. از سال ۱۹۵۴ میلادی هردو قسمت یادشده به صورت یک واحد تقسیمات کشوری درآمده است.

زبان های گفتاری

زبانهای رایج در این ایالت زبان بلوچی، پشتو، اردو و فارسی هزارگی است.

زبان فارسی زبان مادری قوم دهوار است که بیشتر ساکن قلعه لادگشت هستند.

همچنین صدها هزار هزاره از افغانستان که امروزه ساکن کویته و دیگر شهرها هستند فارسی هزارگی زبانند.

جمعیت

جمعیت‌ها طی سال‌ها
سال سرشماری	جمعیت	درصد شهرنشین
۱۹۵۱	۱٬۱۶۷٬۱۶۷	۱۲٫۳۸٪
۱۹۶۱	۱٬۳۵۳٬۴۸۴	۱۶٫۸۷٪
۱۹۷۲	۲٬۴۲۸٬۶۷۸	۱۶٫۴۵٪
۱۹۸۱	۴٬۳۳۲٬۳۷۶	۱۵٫۶۲٪
۱۹۹۸	۶٬۵۶۵٬۸۸۵	۲۳٫۸۹٪
۲۰۰۵	۹٬۸۳۹٬۴۱۷	۲۳٫۸۹٪

شهرستان‌های ایالت بلوچستان پاکستان

دو شهرستان تازه بنیاد واشک و شیرانی را نیز باید به این نقشه افزود.[۱]

شهرهای بلوچستان پاکستان

پنجگور خضدار گوادر کلات جوانی تربت پسنی هوشاب قلعه لادگشت دالبندین دیز

تومپ نوک کوندی خاران پروان بلا سوراب نوشکی مهری‌آباد علی‌آبات هزاره تاون

فرهنگ

بلوچستان از دو منطقه وسیع تشکیل شده است.این دو منطقه با وجود داشتن مشترکات زیاد در برخی موارد تفاوت هایی در فرهنگ عامه،زبان و گویش محلی، آداب و رسوم، موسیقی و حتی مسکن عشایری،آب و هوا و پوشش گیاهی دارند.

این دو منطقه یعنی سرحد و مکران در بلوچستان ایران و پاکستان متناسب با محیط طبیعی و جغرافیایی از تنوع فراوان آب و هوا برخوردارند.

منطقه سرحد در بلوچستان ایران شامل سیستان، زاهدان، خاش و میرجاوه و منطقه مکران شامل شهرستان های سراوان، سیب و سوران، مهرستان، ایرانشهر، دلگان ، نیکشهر، سرباز، چابهار و کنارک می باشند. وجود آثار تاریخی و باستانی همچون کوه مهرگان در سراوان،قلعه سب در سب و سوران و نیز آثار بجا مانده از تمدن های باستانی دامن و اسپیدژ ایرانشهر و سایر کاوشها و تحقیقات باستان شناسی و نظریه بسیاری از مورخین حکایت از آن دارد که قوم بلوچ یکی از اقوام اصیل آریایی و ایرانی است هر چند در بین طوایف بلوچ بعضی از آنها در ادوار مختلف از مناطقی به بلوچستان مهاجرت کرده اند و شاید آریایی نباشند اما پس از سکونت در بلوچستان و خویشاوندی و آمیختگی با قوم بلوچ آنچنان در فرهنگ اصیل آریایی و فرهنگ بلوچ تنیده شده اند که جدا نمودن آنها امکان پذیر نمی‌باشد و امروز نیز همچون بلوچ های اصیل در آداب و رسوم ، پوشش ، زبان ، و سایر اجزای فرهنگی مشترک هستند .یکی از آئین ها و مراسم بجا مانده از ایران باستان مراسم جشن بهارگاه و عید نوروز است که در بین همه اقوام ایرانی به عنوان آئین کهن ملی و باستانی با اندک تفاوت هایی رواج دارد. بلوچ ها نیز همچون سایر اقوام ایرانی بهار طبیعت و شکوفایی غنچه های بهاری را گرامی می دارند و دراین ایام علاوه بر جشن و سرور و شادی و برپایی مراسم عید نوروز و عید طبیعت، آداب و رسوم ویژه و خاصی را در این ایام خجسته برگزار می کنند مهری آباد+هزاره تاون+علی آباد اسم محله‌های شهر کویته می باشد.

کتاب‌خانه‌های مهم

کتابخانه‌های مهم بلوچستان:

۱. کتابخانه عمومی ایالتی - خیابان جناح کویته ۲. کتابخانه عمومی پادگان منطقه نظامی کویته ۳. کتابخانه مرکز ملی پاکستان - خیابان جناح کویته ۴. کتابخانه دانشگاه بلوچستان - کویته ۵. کتابخانه خانه فرهنگ ج.ا.ایران - خیابان اقبال کویته ۶. کتابخانه مجلس ایالتی بلوچستان ۷. کتابخانه دانشکده علوم کویته ۸. کتابخانه مؤسسه فناوری کشاورزی شهرک ستیلایت کویته ۹. کتابخانه دانشکده دولتی فدرال منطقه نظامی کویته ۱۰. کتابخانه کمیسیون خدمات عمومی کویته بلوچستان ۱۱. کتابخانه مؤسسه پلی‌تکنیک کویته

۱۲. کتابخانه رئیس اداره کشاورزی کویته ۱۳. کتابخانه اداره تدوین کتب درسی و مرکز گسترش آموزش بلوچستان کویته ۱۴. کتابخانه دانشکده مقدماتی دولتی کویته ۱۵. کتابخانه دانشکده پزشکی بولان - کویته ۱۶. کتابخانه دانشکده افسری کویته ۱۷. کتابخانه مدرسه پیاده نظام کویته ۱۸. کتابخانه عمومی دانشکده تعمیر نو کویته ۱۹. کتابخانه بخش فناوری برنامه ریزی و توسعه دبیرخانه مردمی ایالت بلوچستان کویته ۲۰. کتابخانه دبیرخانه مردمی اداره دادگستری بلوچستان - کویته ۲۱. کتابخانه اداره حفظ منافع و بهبود وضعیت امور کارمندان دولت بلوچستان ۲۲. کتابخانه دانشکده کشاورزی بلوچستان - کویته

۲۳. کتابخانه دانشکده مهندسی - خضدار ۲۴. کتابخانه اداره زمین شناسی پاکستان - کویته ۲۵. کتابخانه دانشکده دولتی دخترانه - کویته ۲۶. کتابخانه فرهنگستان توسعه مناطق روستائی - خیابان سریاب کویته ۲۷. کتابخانه بیمارستان مردمی کویته ۲۸. کتابخانه دادگاه عالی بلوچستان - کویته ۲۹. کتابخانه دانشکده حقوق - کویته ۳۰. کتابخانه سندیمن - شهرداری کویته ۳۱. کتابخانه اقامتگاه استاندار بلوچستان - کویته ۳۲. کتابخانه مؤسسه شهرداری مستونگ ۳۳. کتابخانه شهید محمد منتظری - هزاره تاون

افزون بر این در دانشکده‌های شهرهای مستونگ، ژوب، بهاگ، چمن، قلات، لورالایی، پشین، سبّی، هرنایی، تربت، پنجگور، دیره‌بگتی، کوهلو، گوادر، نوشکی، خضدار و لسبیله و بیشتر مدارس بلوچستان نیز کتابخانه‌هایی وجود دارند.