آلاشت
| آلاشت | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مازندران |
| شهرستان | سوادکوه |
| بخش | مرکزی |
| سال شهرشدن | ۱۳۵۱ |
| مردم | |
| جمعیت | 1200 |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۴۹۳ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | عبدالکریم پهلوان |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۱۱ |
آلاشْت یکی از شهرهای شهرستان سوادکوه در استان مازندران و زادگاه رضاشاه پهلوی می‌باشد.[۱] زادگاه رضا شاه در زمان حکومت پهلوی با عنوان «زادگاه بنیان‌گذار پهلوی» شناخته می‌شد و پس از آن به عنوان موزه مردم شناسی آلاشت پذیرای گردشگران و توریست‌ها بود.[۲] گفته می‌شود پس از انقلاب اسلامی ایران تلاش‌هایی برای تخریب این مکان صورت گرفته بود. منطقه آلاشت در فهرست آثار ملی کشور به نام محله قدیمی آلاشت به شماره ۸۶۷ ثبت ملی شده است.[نیازمند منبع] نام آلاشت در زبان محلی به معنی آشیانه عقاب است. وجه تسمیه آن نیز احتمالاً وجود عقابهای فراوان در کوه‌های بلند این منطقه‌است.[۳] منطقه آلاشت نیز با طبیعت زیبای خود خالی از آبشار نیست. یکی از این آبشارها به نام آبشار نارم در روستای چرات واقع در سی و پنج کیلومتری جنوب غرب آلاشت واقع است. چرات یکی از روستاهای حوالی آلاشت سوادکوه در استان مازندران ایران است.
جغرافیای انسانی[ویرایش]
مطابق با سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، آلاشت دارای ۲۸۷ خانوار و جمعیتی معادل ۹۷۶ نفر می‌باشد که ۴۷۸ نفر مرد و ۴۹۸ نفر زن می‌باشند. جمعیت باسواد شهر ۷۴۴ نفر می‌باشد که شامل ۳۹۰ نفر مرد و ۳۵۴ نفر زن می‌شود. در این شهر۱۷۳ نفر بی‌سواد می‌باشند.[۴] طبق آمار جمعیتی سال 1395 جمعیت آلاشت 1200 نفر می باشد.آلاشت از چند محله تشکیل شده و نام خانوادگی بیشتر اهالی، پسوند همان محله را نیز دارد. یکی از سرگرمیهای سالخوردگان آلاشت، جمع‌آوری گیاهان دارویی در فصل بهار است.[۳] قدیمی‌ترین طایفه آلاشتی کاشی‌ها می‌باشند.
وضعیت جغرافیایی[ویرایش]
آلاشت در ارتفاع ۱۹۰۰ متری سطح دریا قرار گرفته‌است، دامنهٔ دمای این شهر بین ۷٫۵ تا ۱۰ درجهٔ سانتیگراد می‌باشد و میانگین بارندگی سالانهٔ آن بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌لیتر می‌باشد. آلاشت دارای حیات وحش حفاظت شده‌است که می‌تواند درختان سیاه ریشه مانند گردو، فندوق و گیلاس را در خود پرورش دهد.[۵]
در ورودی شهر آلاشت یک دوراهی وجود دارد که یکی از آنها به امامزاده حسن یا به قول محلیها سر کوه و دیگری به داخل شهر و روستاهای سوادرودبار و هلی چال و چرات و … می‌رسد. روستای سوادرودبار یا در زبان محلی ساتروآر از دو قسمت پایین محله و بالا محله تشکیل شده‌است که شغل مردم آن دام‌پروری است و درگذشته به کشت گندم نیز می‌پرداختند ولی امروزه سیب زمینی و چغدر کشت اصلی آن است.
معماری آلاشت[ویرایش]
خانه‌ها عموماً خشتی و سقف‌ها تخته پوشند. قبل از ورود به شهرآلاشت محله‌ای وجود دارد که نزد مردم آن به نام کاربار معروف است. دراین محلهٔ کوچک تأسیسات مهمی از قبیل پمپ بنزین هواشناسی هتل ورصد خانه وجود دارد پمپ بنزین در سال ۱۳۵۰ ساخته شده است. بعد از کاربار و درنزدیکی شهر آلاشت جایی به نام کاربار تپه سر قراردارد که از آن به نام پاتوق شبهای مردم الاشت نیز یاد می‌شود که اهالی آلاشت شبهای تابستان دراین مکان در کنار یکدیگر جمع می‌شوند و گپ می‌زدند. بعد از کاربار تپه سر به دوراهی می‌رسیم که راه سمت راست که سربالایی هم هست به فروشگاه مسجد شهرداری مخابرات و روستاهای زیحون و سواد رودبار ختم می‌شود و راه سمت چپ هم که سر پایینی است به شهر آلاشت و موزه مردم شناسی (زادگاه رضاشاه) وروستاهای چرات وانندختم می‌شود. اغلب کوچه‌ها سنگفرش شده‌اند. آب آشامیدنی آلاشت از چشمه‌ای به نام «هری خامه» تأمین می‌شود که به اعتقاد اهالی خاصیت دارویی دارد.[۳]
بافت قدیمی و کوچه‌های شهر مقیاسی انسانی داشته و دارای ارزش تاریخی می‌باشد، از این منظر می‌توان این شهر کهن را در کنار روستاهای معروف دیگر ایران همچون ماسوله و ابیانه، میمند و … قرار داد.
اهمیت تاریخی[ویرایش]
آلاشت به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، کمتر مورد توجه فاتحین ایران بوده‌است. این شهر کوچک، محل تولد رضاشاه است. خانه‌ای که رضاشاه در آن به دنیا آمد، در حال حاضر موزه مردم شناسی است (این بنا با قدمت 200 ساله در دهه ۸۰ و با تلاش شهردار وقت (جمشید ابراهیم نژاد ) و شورای وقت از کتابخانه به موزه مردمشناسی تغییر کاربری شد و عموم مردم برای بازدید از آن اقدام می‌نمایند. علاوه بر موزهٔ مردم شناسی مسجد امام حسین آلاشت توسط استاد لرزاده معمار نام آشنا دوره پهلوی دوم نیز نزد مردم از اهمیت خاصی برخوردار است این مسجد درسال ۱۳۵۲ به دستور محمدرضا شاه پهلوی شاه وقت ایران ساخته شد.[۶]مسجد امام حسین با معماری منحصربفرد ، طاق نماهای جناغی ، پلان درون گرا و کشیدگی باسیلیکایی و گنبد 12 وجهی رک یکی از زیباترین مساجد شمال ایران بوده که با مصالح مختص به اقلیم سرد و کوهستانی ( عمدتا سنگ) چشم هر بیننده ای را به خود جذب می نماید.
جز دو ساختمان معروف زادگاه رضاشاه (موزه مردم شناسی) و مسجد امام حسین (ع) ، ساختمان خاص دیگری در جنوب شرقی شهر الاشت و در جوار روستای گلیان به نام دختر پاک وجود داردر ، این ساختمان مقبره یک دختر معصوم بوده که الاشتی ها از زمان های قدیم معتقد بوده اند تنها زنان می توانند از این آرامگاه بازدید نمایند و مردان حق ندارند وارد این مزار شوند ،طبق مستندات و مطالعات انجام شده این مقبره از قبل معبد اناهیتا (الهه آب) بوده است و سه مشخصه معابد آناهیتا (بالای تپه بودن ، نزدیک رودخانه بودن ، پلان مرب مستطیل) را داراست .
نگارخانه[ویرایش]
-
نمایی از جاده آلاشت
-
نمایی از آلاشت
-
زادگاه رضا شاه در آلاشت
-
اتاق زادگاه رضا شاه در آلاشت
منابع[ویرایش]
- ↑ مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
- ↑ http://amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=11878
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ روزنامهٔ شرق
- ↑ درگاه ملی آمار
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی شهرسازی و معماری
- ↑ سفرنامه مازندران. رضاشاه پهلوی. تهران ۱۳۳۵
