مدملیل

مدملیل تیره‌ای است از هفت لنگ و از طوایف بختیاری است و بر پایه نمودار اجتماعی ایل بختیاری، از بابادی است. این طایفه از سه تیره: جانعلی‌وند، خدادادوند، شامصیروند و دو تیره الحاقی به نامهای مقام رهی که اصالتاًاز طایفه بهداروند می‌باشند. طایفه مدملیل راکی در استان‌های خوزستان، چهارمحال بختیاری و اصفهان، زندگی می‌نمایند.

سکونتگاه‌ها

ییلاق تیره شامصیروند در (دره سیر)، بیدکان ،ارتفاعات کوه چوبین فارسان و میزدج. وییلاق تیرهای جانعلی‌وند، خداداوند، مقام رهی و عالکووند در نعل اشکنان موسیری خونمیرزا، تنگ گزی، روستای جغدان و شهر ناغان، که همگی از توابع استان چهارمحال و بختیاری می‌باشند.

محل گرمسیر (قشلاق) همه تیرها مدملیل درآبژدان مدملیل شهرستان اندیکا، دهستان تاچگر و شهر گلگیر و کوه آسماری از توابع شهرستان مسجدسلیمان استان خوزستان هستند.

تقسیمات

طایفه مدملیل منشعب از قبیله بزرگ راکی است که از سه تیره اصلی و دوتیره الحاقی تشکیل شده است.

• جانعلی‌وند
• شامصیروند
• خدادادوند
• مقام رهی (بهداروند)
• عالی کوه وند (شهماروند- اسیوند)

جانعلی‌وند

تیره جانعلی‌وند از ۸ اولاد تشکیل شده و جمعیت آن حدود ۱۲۵۰ خانواراست:

• اولاد-آمحمدقلی بزرگ
  • اولاد چراغعلی خان
  • اولاد کربلائی محمدتقی
  • اولاد کربلائی خدامراد
  • اولاد حاج باقر
  • اولاد کربعلی (کربلائی علی)
  • اولاد حیدر
  • اولاد جافر (ملک جعفر)

شامصیروند

تیره شامصیروند از ۷ اولاد تشکیل شده است:

• اولاد چراغعلی
• اولاد ملکی
• اولاد حسیقلی (فتحعلی-آکلی)
• اولاد آ غلامحسین (اولادان)
• اولاد جابر
  • اولاد عجم
• اولاد سوخته زار

خدادادوند

تیره خدادادوند متشکل از ۷ اولاد می‌باشد:

• اولاد ابوالفتح
• اولاد نظر
• اولاد خدابخش
• اولادگل محمد
• اولاد کل احمد
• اولاد عباسعلی
• اولاد غلامعلی (حاجت)

طایفه راکی

مدملیل در اصل تیره‌ای از طایفه راکی بود، که امروزه به علت افزایش آمار جمعیت، خود به یک طایفه مجزا تبدیل شده است-در واقع مدملیل یکی از تیره‌های پر جمعیت و مهم قبیله بزرگ راکی است-در کتب تاریخی از جمله تاریخ بختیاری نوشته حاج علیقلی خان سرداراسعد جزو تیره‌های راکی ذکر شده است. «طایفه مدملیل از زمان طهماس خان راکی تحت سرپرستی آمحمدقلی جانعلی‌وند و فرزندش چراغعلی خان جانعلی‌وند و همچنین هیبت‌الله خان و فرزندش محمدحسن شامصیروند بودند که نهایتاً در زمان حیات میرزاامان‌الله خان بختیاری (مدملیل) و آغلامحسین شامنصوری و فرزندش آسبزعلی رئیسی و حاج آجواد راکی (کلانتر طایفه راکی) با صلاحدید ایلخان وقت بختیاری - مدملیل بصورت طایفه‌ای مستقل در ساختار ایل بختیاری شناخته شد و از آن پس کلیه امورات و روابط آن، با ایلخانی، از جمله اخذ و پرداخت مالیات بصورت مستقل و زیر نظر کلانتران و کدخدایان مدملیل انجام گرفته است. امروزه طایفه مدملیل خود طایفه‌ای بزرگ و دارای سه تیره: جانعلی‌وند، شامصیروند، خدادادوند و ۲ تیره الحاقی به نام‌های آلکوند و مقام رهی است. بطوری‌که بختیاری‌ها آنرا طایفه‌ای جدا و مستقل از طایفه برجوئی راکی می‌شناسند. با این وجود برجوئی راکی و مدملیل راکی از گذشته‌های دور دارای قرابت سببی و نسبی بودمد و هنوز نسبت‌های فامیلی فراوانی با یکدیگر دارند.»

جستارهای وابسته

• مردم بختیاری
• هفت‌لنگ
• بابادی باب

مشاهیر

• چراغعلی خان مدملیل جانعلی وند از سرداران دوران نادرشاه
• هیبت‌الله خان مدملیل شامصیروند از سرداران دوران نادرشاه افشار…
• میرزاامان الله خان بختیاری (جانعلی وند) از مبارزین و مجاهدین انقلاب مشروطه و نویسنده کتاب مسافر پایتخت
• بهنام محمدی راد پسر حاج روزعلی محمدی (شامصیر وند)
• داراب رییسی شاعر و نویسنده
• مجید منصوری نماینده مردم لنجان در مجلس شورای اسلامی دوره نهم
• حاج حسین چراغیان بختیاری- نویسنده و پزوهشگر تاریخ و فرهنگ بختیاری
• حیات منصوری نویسنده کتاب تاریخ بختیاری و چند کتاب دیگر
• سبزعلی رئیسی - کلانتر طایفه مدملیل از تیره شامصیروند
• حفیظ الله بختیاری (جانعلی وند) عضو کمیته دفاع ملی که در جنگ با روس‌ها زخمی اسیر و شهید شد
• سهراب رئیسی کلانتر طایفه مدملیل از تیره شامصیروند.

منابع

• کتاب مسافر پایتخت - میرزا امان‌الله خان بختیاری مدملیل
• تاریخ بختیاری نوشته حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری
• حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وب‌گاه انسان‌شناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸. 
• شینی، داریوش. نگرشی بر ایل بختیاری و طایفه شهنی. اهواز: انتشارات معتبر، ۱۳۸۵