فهرست پادشاهان گورکانی هند
سلسله گورکانیان هند که به آن امپراتوری مغولی هند یا امپراتوری بابری نیز گفته میشود و خود خویش را تیموری مینامیدند، آخرین امپراتوری عصر طلایی اسلامیاست که بهدست نوادگان امیر تیمور در هندوستان ایجاد شد و ارتباط تنگاتنگ و رقابتی نزدیک با سلسله تیموریان ایران و امپراتوری صفوی داشتند.
حکمرانان این سلسله از ۱۵۲۶ میلادی تا ۱۸۵۷ میلادی در بخش بزرگی از شبه قاره هند شامل کشورهای امروزی هند، پاکستان، بنگلادش و بخشهایی از افغانستان امروزی فرمانروایی کردند. دوران شکوه امپراتوری گورکانی تا اواسط پادشاهی اورنگزیب عالمگیر بود و کشور هند که در روزگار اکبرشاه، شاهجهان و اورنگزیب سیر تمدن را آغاز کرده بود رو به ضعف نهاد. اروپاییان به این دوره مغول کبیر میگویند و پس از آن را که از قدرت این امپراتوری به شدت کاسته شد را دوران مغول صغیر مینامند. بهادرشاه دوم آخرین فرمانروای گورکانی بود که در سال ۱۸۵۷ میلادی حکومت را به بریتانیا واگذار کرد.
پادشاهان گورکانی هندوستان | ||||||||||||
نام پادشاه | تولد | دوران حکومت | درگذشت | شــــــــــــرح | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ظهیر الدین محمد بابر | فوریه ۲۳، ۱۴۸۳ | ۱۵۲۶-۱۵۳۰ | دسامبر ۲۶، ۱۵۳۰ | بنیانگذار سلسله گورکانیان هند. | ||||||||
نصیرالدین محمد همایون | مارس ۶، ۱۵۰۸ | ۱۵۳۰-۱۵۴۰ | ژانویه ۱۵۵۶ | دومین پادشاه گورکانی هند | ||||||||
شیر شاه سوری | ۱۴۷۲ | ۱۵۴۰-۱۵۴۵ | مه ۱۵۴۵ | همایون را خلع کرد و سلسله سوری را بنیان گذارد. | ||||||||
اسلام شاه سوری | حدود۱۵۰۰ | ۱۵۴۵-۱۵۵۴ | ۱۵۵۴ | دومین و آخرین پادشاه سلسله سوری. | ||||||||
نصیرالدین محمد همایون | مارس ۶، ۱۵۰۸ | ۱۵۵۵-۱۵۵۶ | ژانویه ۱۵۵۶ | پس از ۱۵ سال تبعید در ایران و با کمک شاه تهماسب صفوی تاج و تختش را پس گرفت. | ||||||||
جلال الدین محمد اکبر | نوامبر ۱۴، ۱۵۴۲ | ۱۵۵۶-۱۶۰۵ | اکتبر ۲۷، ۱۶۰۵ | فرمانروایی گورکانیان را به کل شبه قاره هند گستراند و آیینی به نام دین الهی که ترکیبی از اسلام، هندوئیسم و سایر ادیان بود بنیان گذاشت. از او به عنوان بزرگترین پادشاه هند نامبرده میشود. | ||||||||
نورالدین محمد جهانگیر | اکتبر ۱۵۶۹ | ۱۶۰۵-۱۶۲۷ | ۱۶۲۷ | علیه پدرش اکبر جنگید و نخستین ارتباط را با کمپانی هند شرقی برقرار کرد. همسر ایرانی او نورجهان قدرت اصلی را در اختیار داشت. | ||||||||
شهابالدین محمد شاهجهان | ژانویه ۵، ۱۵۹۲ | ۱۶۲۷-۱۶۵۸ | ۱۶۶۶ | تحت فرمان او معماری هندی-ایرانی به اوج شکوفایی رسید و بناهای مهمی چون تاج محل، مسجد جامع دهلی، قلعه سرخ، آرامگاه جهانگیر و باغ شالیمار در لاهور ساخته شد. | ||||||||
محیالدین محمد اورنگزیب عالمگیر | اکتبر ۲۱، ۱۶۱۸ | ۱۶۵۸-۱۷۰۷ | مارس ۳، ۱۷۰۷ | بر اجرای مجدد سختگیرانه شریعت اسلام در شبه قاره پای فشرد و جزیه را بر غیر مسلمانان برقرار کرد. | ||||||||
بهادرشاه اول | اکتبر ۱۴، ۱۶۴۳ | ۱۷۰۷-۱۷۱۲ | فوریه ۱۷۱۲ | در دوران فرمانروایی او امپراتوری با ضعف شدید روبرو شد و پس از او این ضعف شتاب بیشتری گرفت. | ||||||||
جهاندارشاه | ۱۶۶۴ | ۱۷۱۲-۱۷۱۳ | فوریه ۱۷۱۳ | حکومتی چند روزه داشت. | ||||||||
فَرُّخسِیَر | ۱۶۸۳ | ۱۷۱۳-۱۷۱۹ | ۱۷۱۹ | در سال ۱۷۱۷ او فرمان حقوق تجاری آزاد برای بنگال را به کمپانی هند شرقی انگلستان اعطا میکند. | ||||||||
رفیعالدرجات | نامعلوم | ۱۷۱۹ | ۱۷۱۹ | توسط امیرالامرا «سیدحسینعلیخان» که از دکن به دهلی لشکر کشید و فرخسیر را خلع کرد به حکومت رسید. | ||||||||
رفیعالدولت یا شاهجهان دوم | نامعلوم | ۱۷۱۹ | ۱۷۱۹ | |||||||||
نیکوسیر | نامعلوم | ۱۷۱۹ | ۱۷۴۳ | |||||||||
محمد ابراهیم | نامعلوم | ۱۷۲۰ | ۱۷۴۴ | |||||||||
محمد شاه | ۱۷۰۲ | ۱۷۱۹-۱۷۲۰، ۱۷۲۰-۱۷۴۸ | ۱۷۴۸ | درسال ۱۷۳۹ از نادرشاه افشار شکست خورد. | ||||||||
احمدشاه بهادر | ۱۷۲۵ | ۱۷۴۸-۵۴ | ۱۷۵۴ | |||||||||
عالمگیر دوم | ۱۶۹۹ | ۱۷۵۴-۱۷۵۹ | ۱۷۵۹ | |||||||||
شاهجهان سوم | نامعلوم | ۱۷۵۹ | دهه۱۷۷۰ | |||||||||
شاه عالم دوم | ۱۷۲۸ | ۱۷۵۹-۱۸۰۶ | ۱۸۰۶ | با حمله به احمد شاه عبدعلی در سال ۱۷۶۱؛ اداره مناطق بنگال، بیهار و اوریسا را به کمپانی هند شرقی بریتانیا در سال ۱۷۶۵، به طور رسمی واگذار کرد و در سال ۱۸۰۳ تحت حمایت بریتانیاقرار گرفت. | ||||||||
اکبرشاه دوم | ۱۷۶۰ | ۱۸۰۶-۱۸۳۷ | ۱۸۳۷ | دست نشانده و تحت حمایت انگلستان | ||||||||
بهادرشاه دوم | ۱۷۷۵ | ۱۸۳۷-۱۸۵۷ | ۱۸۶۲ | پس از شورش سال ۱۸۵۷ هند توسط بریتانیا عزل شد و به برمه تبعید شد. |