ضربالمثلهای بختیاری
ضرب المثل های بختیاری- گویش بختیاری ،از جمله شاخههای زبان لری به شمار میرود. این گویش تفاوتهای اندکی با سایر شاخههای زبان لری از جمله لری خرمآبادی و لری بویراحمدی دارد.
ضرب المثلها جملات موزون، پرمعنی و معمولاً منظومی هستند که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده اند. قابل درک بودن برای تمام مردم، سادگی، کوتاهی، توانایی رساندن مفهوم، کاربرد عمومی و حالت طنزمثلها سبب شده جایگاه ویژه ای در بین مردم داشته باشند. اشعار برخی از شاعران ایرانی مانند سعدی نیز به صورت ضرب المثل درآمده است.
محتویات
پیدایش ضرب المثلها[ویرایش]
ضرب المثلهای اولیه توسط افراد گمنامی به وجود آمده که شناخته شده نیستند. بعدها اشعار شاعران، گفتار ادبا و حکما نیز به شکل مثل به کارگرفته شده و ماندگار شده اند. با پیشرفت علوم وفنون وگسترده تر شدن روابط اجتماعی، مثل های جدیدی به وجود آمده و برخی مثلهای قدیمی کاربرد خود را از دست داده اند.
ضرب المثل دربین بختیاری ها[ویرایش]
ضرب المثل دربین بختیاری ها بسیار رایج است و آنها در گفتگوهایشان از ضرب المثلها زیاد استفاده می کنند. واژه ها و عبارات به کار رفته در ضرب المثلهای بختیاری بیشتر از طبیعت، نحوه ی زندگی، آداب و رسوم و اعتقادات آنها نشات گرفته و به همین دلیل ممکن است در بین اقوام دیگر کاربرد خود را نداشته باشند. به مرور کلمات برخی مثلها به فارسی تغییر داده شده است. تعداد کمی از ضرب المثلهای فارسی نیز در زبان بختیاری به کارگرفته شده اند.
کاربرد[ویرایش]
گرچه ضرب المثلها حالت استعاره دارند، اما برخی از آنها ممکن است در یک منطقه ی خاص رواج داشته باشند. باید به کاربرد مثلها در بین بختیاری ها و به مفهوم خاص کلمات در زبان بختیاری توجه داشت. با پیدایش نفت و ورود واژه های جدید، مثلهایی به وجود آمده که شاید بتوان گفت تنها در همین مناطق کاربرد دارند[۱] . با توجه به گویشها ی مختلف در زبان بختیاری، تلفظ بعضی کلمات نیز در طوایف مختلف کمی متفاوت است [۲].
حفظ ضرب المثلها[ویرایش]
ضرب المثلها بخشی از فرهنگ هر قوم هستند و حفظ آنها به بقای فرهنگ آن قوم کمک می کند. شاید برخی از آنها چندان جالب نباشند، در آنها کلمات مناسبی به کار نرفته باشد، ظاهر خوشایندی نداشته باشند و...، ولی حفظ آنها به همان شکل و ماندگاریشان ضروری است.
فایده ی ضرب المثلها[ویرایش]
یکی از راههای شناخت زندگی هر قومی، مطالعه ی ضرب المثلهای آن قوم است. ضرب المثلها کلید راه یابی به فرهنگ هر قوم و انعکاس دهندۀ تجربیات نسل ها و بازتابی از زبان مردم است. مثلها با جملات کوتاه اما با مفاهیمی بلند وعمیق، چنان مقصود را بیان می کنند که ساعت ها نوشتن و یا سخن گفتن، قادر به این کار نیست. در بین بختیاری ها ضرب المثلها به دلیل تماس مستقیم با طبیعت، صریح و بی پرده ولی عمیق وبسیار پر معناست. ضرب المثلهای بختیاری نشانه ی پیوند این زبان با شاخه های گوناگون ادبیات مانند قصه، داستان، ضرب المثل و شعر است و نشانه ی قریحه و خوش ذوقی قوم بختیاری است.
چند ضرب المثل[ویرایش]
آ-ا[ویرایش]
ب[ویرایش]
پ - ت[ویرایش]
ج-چ-ح-خ[ویرایش]
د-ذ[ویرایش]
ر-ز-ژ[ویرایش]
س-ش[ویرایش]
ع-غ[ویرایش]
ف-ق[ویرایش]
ک-گ[ویرایش]
ل-م-ن[ویرایش]
و-ه-ی[ویرایش] |
پانویس[ویرایش]
- ↑ مانند گامبو شرکتی
- ↑ برای نشان دادن ضمیر متصل ملکی و ضمیر متصل مفعولی سوم شخص مفرد، برخی طوایف از حرف ش وبرخی از حرف س استفاده می شود
- ↑ عروسی کردن آسان است ولی مشکلات بعدی زندگی زیاد است
- ↑ گوزک = قوزک
- ↑ کَلِ مُرغون = ظرف آبخوری ماکیان
- ↑ فردا صبح
- ↑ پاییدیم = صبرکردیم
- ↑ باد که می وزد خوشه های زیادی را روی زمین می ریزد
- ↑ با کسره ی کشیده ی حرف ب یعنی درخت بید
- ↑ شون یا شُن = چوپان
- ↑ پَرزین یعنی شاخه های خاردار درخت کُنار یا سدر
- ↑ تاشید یعنی تراشید
- ↑ بَووم سُهد = اذیت شدم
- ↑ بِجِه یعنی فرار کن
- ↑ بِیو به کولُم پات پتیه هم گفته می شود
- ↑ مردی که مال و سرمایه ندارد، بجای نشستن در سایهء سیاه چادرِ خودش باید به سایهء یک سنگِ بزرگ بنشیند.
- ↑ آتش بدون دود
- ↑ جوجه ای که تخم کرد همسن مادرش است
- ↑ کنایه از گم کردنِ چیزی. یا گشتن بدنبالِ چیزی و نیافتنش.
- ↑ كنایه از دزد خانگی است
- ↑ دختری که جواب مادرش را داد جواب شاه را داده است
- ↑ کنایه از کار بیهوده انجام دادن است
- ↑ زخم ناسور
- ↑ اتحاد و اتفاق سگ و گرگ – کنایه از تبانی
- ↑ کار دختر انجام ندادنش بهتر است
- ↑ کاشت و برداشت
- ↑ باربیاور- تربیت کن
- ↑ گرگ که پیر می شود، سگ او را مسخره می کند
- ↑ کسی که
- ↑ عقرب بی مادر
- ↑ نِها = نیا یعنی جلو
- ↑ تازه شدن زخم
- ↑ بی موقع
- ↑ نه از پل می رود نه از گدار.یعنی به هیچ اصلی پابند نیست
- ↑ آسیابان
- ↑ هر کسی را
منابع[ویرایش]
- لزوم ایجاد رشتهی دانشگاهی ادبیات اقوام ایرانی( وحید خلیلی اردلی)
- برای ضرب المثل کاری نکرده ایم
- ادبیات قومی ما بسیارغنی ست ( وحید خلیلی اردلی)
- ضرب المثل های بختیاری
- ضرب الْمثل و تحول فرهنگی جامعه ی بختیاری
- ضرب المثل های بختیاری
- چند ضرب المثل
- ادبیات قوم بختیاری با تاریخ عجین است
- ضرب المثلهای بختیاری
- ضرب المثل های بختیاری
- ضرب المثلهای بختیاری
- چند ضرب المثل بختیاری- قوم بختیاری
- برخی باورهای بختیاری
|
|
××××