ذخیره‌گاه زیستکره
ذخیره‌گاه زیستکره، مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایتهای مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازند. اعلام ذخیره‌گاه‌های زیست کره برای جلوگیری از تغییرات برگشت‌ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به بهره‌برداری از طبیعت (باتوجه به رشد روزافزون جمعیت) شکل گرفته‌است و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است.[۱]
این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار دارند. از آغاز اجرای آن (دهه ۱۹۶۰ میلادی) تاکنون ۵۵۳ ذخیره گاه زیستکره در ۱۰۷ کشور جهان به ثبت رسیده‌است.[۲]
برنامه انسان و زیستکره[ویرایش]
در سال ۱۹۷۱ سازمان جهانی یونسکو با توجه به نیاز کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته، برنامه‌ای تحت عنوان انسان و زیستکره (MAB) در سطح جهانی به مرحله انجام درآورد، جلسات شورای هماهنگی هر دو سال یکبار و اجلاس‌های عمومی و منطقه‌ای نیز در فاصله دو سال بطور مرتب تشکیل می‌گردد. برنامه انسان و زیستکره دارای ۱۴ طرحهایی جهت معرفی و حفاظت از ذخیره‌گاه‌های زیستکره می‌باشد.[۳]
ذخیره‌گاه‌های زیستکره در ایران[ویرایش]
ایران از سالها پیش جهت حفاظت از منابع طبیعی، تنوع زیستی خود تقسیم‌بندی‌های متفاوتی از حفاظت مانند پارکهای ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت شده و مناطق شکار ممنوع را به مرحله اجرا گذارده‌است. علاوه بر مناطق تحت مدیریت ذکر شده[۱]
کشور ایران در این زمینه از کشورهای فعال و مؤثر بوده و در سال ۱۹۷۶م با اختصاص ۹ ذخیره‌گاه زیستکره و پس از ۳۴ سال با موافقت اختصاص ۲ منطقه دیگر (دنا و تنگ صیاد) و در سال ۱۳۹۴ خورشیدی با اختصاص دریاچه هامون توسط یونسکو، ایران اکنون ۱۲ ذخیره‌گاه زیستکره را داراست:[۲][۲]
- منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت ۵۲۰۰۰ هکتار (در استان آذربایجان شرقی)
- منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان با وسعت ۶۵۷۵۰ هکتار (در استان فارس)
- منطقه حفاظت شده گنو با وسعت ۴۹۰۰۰ هکتار (در استان هرمزگان)
- پارک ملی گلستان با وسعت ۱۲۵۸۹۵ هکتار (در استان گلستان)
- پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر با وسعت ۷۰۰۰۰۰ هکتار (در استان سمنان)
- منطقه حفاظت‌شده حرا و تالاب بین‌المللی خور خوران با وسعت ۸۵۶۸۶ هکتار (در استان هرمزگان)
- پارک ملی دریاچه ارومیه با وسعت ۴۶۲۶۰۰ هکتار (در استان آذربایجان غربی)
- پناهگاه حیات وحش میانکاله با وسعت ۶۸۸۰۰ هکتار (در استان مازندران)
- پارک ملی و پناهگاه حیات وحش توران با وسعت ۱۰۰۰۰۰۰ هکتار[۱] (در استان سمنان)
- منطقه حفاظت شده دنا (در استان کهگیلویه و بویر احمد)
- منطقه حفاظت شده تنگ صیاد (در استان چهار محال و بختیاری)
- دریاچه هامون (در استان سیستان و بلوچستان)
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ذخیره گاه زیست کره چیست؟ سایت تورهای طبیعت گردی البرز
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ پس از ۳۴ سال دو ذخیره گاه جدید زیستکره ایران در فهرست جهانی ثبت شد: دنا و تنگ صیاد در فهرست یونسکو روزنامه مردمسالاری، نسخه شماره ۲۲۸۷–۱۳۸۸/۱۱/۱۷.
- ↑ جمالی، ویکتوریا: برنامه انسان و کره مسکون. در: مجله «محیط شناسی» سال ۱۳۵۵ - شماره ۶. صص ۱۷۷ تا ۱۸۰
- ↑ "UNESCO Biosphere Reserve Directory".
