آبتین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

آبتین یا آتبین نام پدر فریدون، پادشاه پیشدادی است. او دومین کسی است که گیاه مقدس هوم را می‌فشرد و به پاس آن فرزندی شایسته‌ای چون فریدون عطا می‌شود.[۱] آبتین توسط سربازان ضحاک گرفتار و به دست ضحاک کشته می‌شود و مغز سرش را خوراک ماران ضحاک می‌کنند.[۲]

نام[ویرایش]

نام او در اوستا به صورت آثویه و در سانسکریت آپتیه آمده‌است. در برخی از کتب اوستایی و پهلوی و عربی و فارسی نیز به شکل اثوی، اسپیان یا اثفیان آمده‌است که هم نام او و هم لقب خاندانش است. برخی نیز نام او را «پرگاو» نوشته‌اند.[۳]
در لغتنامهٔ دهخدا این نام به معنای روح کامل و انسان نیکوکار آمده‌است. همچنین آبتین به معنای کسی است که به تعالیم زردشت عمل می‌کند و خوش‌کردار، خوش‌گفتار و خوش‌پندار است.[۴]صاحب برهان قاطع، معنی آن را نفس کامل و نیکوکار و صاحب گفتار و کردار نیک و اسعدالسُّعَداء آورده‌است.
آبتین نام یکی از فرماندهان و پهلوانان ایرانی نیز بوده‌است. نام همسر آبتین، فَرانَک بود.

نسب[ویرایش]

در کتاب مجمل‌التواریخ و القصص، نام پدر آبتین، «همایون» ذکر شده‌است که همایون نَسَبش به طهمورث می‌رسد.[۵] در آثار الباقیه، در خصوص نسب فریدون (و به‌تَبَعِ آن آبتین) چنین آمده: «افریدون بن اثفیان بن گاو بن اثفیان نیکاو بن اثفیان بن شهرکاو بن اثفیان».[۶]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. مهین میرزابیانی، «اسطورهٔ هوم در شاهنامه»، مجلهٔ حافظ، فروردین ۱۳۸۵، شماره ۲۷
  2. متینی، جلال: «روایات مختلف دربارهٔ دوران کودکی و نوجوانی فریدون»؛ مجلهٔ ایران‌نامه، پاییز ۱۳۶۴، شماره ۱۳
  3. منصور رستگار، مجلهٔ خرد و کوشش، تابستان ۱۳۵۴، شماره ۱۷، صص ۳۷–۵۲
  4. لغتنامهٔ دهخدا
  5. مجمل‌التواریخ و القصص، با تصحیح محمدتقی بهار، ج ۱، ص۲۵
  6. آثار الباقیه عنِ القرون الخالیه، اثر ابوریحان بیرونی، ص۱۰۴

منابع[ویرایش]

  • لغتنامهٔ دهخدا
  • تفضلی, احمد. «ĀBTĪN». در دانشنامهٔ ایرانیکا. ج. 3. 248. بازبینی‌شده در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۱۴. 
  • تفضلی, احمد. «آبتین». در دانشنامهٔ ایران. ج. 1. 51.