فیلم‌نامه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از فیلمنامه)
پرش به: ناوبری، جستجو
یک صفحه فیلمنامه

فیلمنامه (به انگلیسی: Screenplay یا Script) یا سناریو (به فرانسوی: Scénario) داستانی است که همراه با توضیح صحنه‌ها برای ساخت فیلم نوشته می‌شود. به نویسندهٔ فیلمنامه، فیلمنامه‌نویس می‌گویند. عناصر فیلمنامه از داستان و شخصیت‌ها، صحنه‌ها، سکانس‌ها، پرده‌ها، موسیقی، مکان‌ها و ... تشکیل شده‌اند.

سید فیلدیکی از نظریه‌پردازان آمریکایی سینما در حوزهٔ فیلمنامه‌نویسی عقیده داشت که اگر بخواهیم فیلمنامه را به سه قسمت تقسیم کنیم و از آنها با عنوان، شروع، میان و پایان نام ببریم اینگونه می‌توان توضیحش داد:

  1. شروع: ایجاد مخمصه. شخصیت اصلی شما چه می‌خواهد؟ چه چیز لازم دارد؟ باید چه بکند که به آنچه می‌خواهد برسد؟
  2. میان: تعارض، عمل و عکس‌العمل. شخصیت اصلی برای به دست آوردن آنچه که می‌خواهد تقلا می‌کند و معمولاً در انتهای قسمت میانه شکست می‌خورد. اما در اثنای این شکست شروع به درک نیازهای حقیقی‌اش می‌کند.
  3. پایان: تقلای نهایی، رفع مشکل و پیامد. پایان احساسی که در آن شخصیت اصلی پی می‌برد واقعاً به چه چیزی نیاز داشته است، چه به آنچه که می‌خواسته برسد یا نرسد.

انواع فیلمنامه[ویرایش]

فیلمنامه اصلی پدرخوانده: قسمت دوم

سکانس[ویرایش]

سکانس یک فصل از فیلمنامه است که می‌تواند از یک یا چند صحنه تشکیل شود و یک موضوع را دنبال می‌کند که با پایان یافتن آن موضوع سکانس نیز عوض می‌شود.

صحنه[ویرایش]

مکان فیلم‌برداری را صحنه (Location) گویند. در یک صحنه به فضای حاکم بر آن، بازی بازیگر در صحنه، دیالوگ‌ها و اتفاقاتی که در آن مکان صورت می‌گیرد پرداخته می‌شود. صحنه از یک یا چند پلان تشکیل می‌گردد که ممکن است داخلی یا خارجی و یا روز یا شب یا ساعاتی دیگر باشد.

پلان، نما یا شات[ویرایش]

پلان کوچک‌ترین واحد یک فیلم است به عبارت دیگر پلان برشی از یک صحنه‌است. هربار فیلم برداری بدون انقطاع را پلان می‌گویند.

مراحل نوشتن فیلمنامه[ویرایش]

  1. ایده
  2. سوژه
  3. طرح
  4. خلاصه سکانسها یا سیناپس
  5. فیلمنامه کامل
  6. بازنویسی

در جشنواره‌ها[ویرایش]

کتاب‌شناسی فیلمنامه‌نویسی در زبان فارسی[ویرایش]

در جدول زیر کتاب‌هایی که دربارهٔ فیلمنامه‌نویسی به زبان فارسی منتشر شده‌اند فهرست شده است:

تاریخ عنوان نویسنده مترجم ناشر
۱۳۹۴ معماری درام: پیرنگ، شخصیت، درونمایه، ژانر و سبک[۱] جو استاکدیل، رابین استاکدیل، دیوید لتوین امیر راکعی نشر ساقی
۱۳۸۳ نوشتن برای سینما[۱] گروه نویسندگان گروه مترجمین بنیاد سینمایی فارابی
۱۳۶۶ فیلمنامه‌نویس از نگاه فیلمنامه‌نویس[۲] ویلیام فروک فیروزه مهاجر، کاوشگر سروش
۱۳۹۲ شناخت عوامل نمایش[۳] ابراهیم مکی سروش
۱۳۹۳ از فیلمنامه تا فیلم[۴] لیندا سیگر، ادوارد وتمور جلیل شاهری لنگرودی افراز
۱۳۹۲ راهنمای عملی فیلمنامه‌نویسی[۵] لورا شلهارت پدارم لعل‌بخش افراز
۱۳۹۳ چگونه فیلمنامه بنویسیم[۶] سید فیلد عباس اکبری نیلوفر
۱۳۸۹ اقتباس برای فیلمنامه[۷] محمد خیری سروش
۱۳۸۳ بازنویسی فیلمنامه[۸] لیندا سیگر عباس اکبری سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، سوره مهر
۱۳۷۹ چگونه در ۲۱ روز فیلمنامه بنویسیم[۹] ویکی کینگ عباس اکبری برگ/امیر کبیر
۱۳۸۰ خلق شخصیت‌های ماندگار[۱۰] لیندا سیگر عباس اکبری سروش/امیرکبیر
۱۳۸۳ راه‍ن‍م‍ای ف‍ی‍ل‍م‍ن‍ام‍ه‌ن‍وی‍س[۱۱] سید فیلد عباس اکبری ساقی/نیلوفر
۱۳۸۳ راه گ‍ش‍ای ف‍ی‍ل‍م‍ن‍ام‍ه ن‍وی‍س‍ی[۱۲] سید فیلد جلیل شاهری لنگرودی دستان
۱۳۸۸ داستان[۱۳] رابرت مک کی محمد گذرآبادی هرمس
۱۳۶۵ فن سناریو نویسی[۱۴] یوجین ویل پرویز دوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل تحقیقات و روابط سینمایی
۱۳۶۸ نگارش فیلمنامه داستانی[۱۵] سرگی میخائیلوویچ آیزنشتین مسعود مدنی، احمد ضابطی جهرمی عکس معاصر
۱۳۷۳ شخصیت پردازی در سینما[۱۶] مجید امامی برگ
۱۳۷۴ کلیدهای نویسندگی[۱۷] حیدرعلی عمرانی دفتر پژوهشهای فرهنگی
۱۳۸۳ فیلمنامه‌نویسی برای سینما و تلویزیون[۱۸] آلن آرمر عباس اکبری سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، سوره مهر/نیلوفر
۱۳۸۲ نگارش فیلمنامهٔ مستند[۱۹] دوایت وی سویین، جوی آر سویین عباس اکبری، امیر پوریا ساقی
۱۳۷۶ نوشتن فیلمنامه[۲۰] میشل شیون ماندانا بنی اعتماد ایثارگران
۱۳۸۸ مقدمه‌ای بر فیلمنامه‌نویسی[۲۱] ابراهیم مکی سروش
۱۳۷۸ راهنمای نگارش گفتگو[۲۲] ویلیام نوبل عباس اکبری سروش
۱۳۷۸ روند اقتباس[۲۳] ویلیام گلدمن عباس اکبری سروش
۱۳۷۳ روند فیلمنامه‌نویسی[۲۴] رابرت برمن عباس اکبری برگ/امیرکبیر
۱۳۸۰ کارگاه سناریو[۲۵] گابریل گارسیا مارکز محمدرضا راهور شیرین
۱۳۸۰ فیلمنامه اقتباسی[۲۶] لیندا سیگر عباس اکبری نقش و نگار/نیلوفر
۱۳۸۰ نگارش فیلمنامه کوتاه[۲۷] ویلیام فیلیپس عباس اکبری سروش
۱۳۸۰ هنر نگارش کمدی تلویزیونی[۲۸] لو شوارتز جمال آل احمد، عباس بیاتی سروش
۱۳۸۲ راهنمای نگارش فیلمنامه[۲۹] یورگن ولف، کری کاکس عباس اکبری سروش
۱۳۸۶ ذن و هنر نگارش فیلمنامه[۳۰] ویلیام فروگ عباس اکبری نیلوفر
۱۳۸۶ چگونه از هر چیزی «فیلم‌نامه» اقتباس کنیم[۳۱] ریچارد کریوولن بابک تبرایی بنیاد سینمایی فارابی
۱۳۹۲ سفر نویسنده[۳۲] کریستوفر وگلر محمد گذر آبادی مینوی خرد
۱۳۸۷ نظریه و تحلیل درام[۳۳] مانفرد فیستر مهدی نصرالله زاده مینوی خرد
۱۳۹۱ الگوی پیکره بندی فیلمنامه‌های موفق[۳۴] شهرام کهرابی افراز
۱۳۹۳ تمرین فیلمنامه‌نویسی[۳۵] ژان‌کلود کاریر، پاسکال بونیترز نادر تکمیل همایون روزنه کار

کتاب‌شناسی فیلمنامه در زبان فارسی[ویرایش]

تاریخ عنوان نویسنده مترجم ناشر
۱۳۷۹ کازابلانکا[۳۶] هوارد کاچ، جولیوس اپستاین، فیلیپ اپستاین مسعود اوحدی الست فردا
۱۳۸۰ محله چینی‌ها[۳۷] رابرت تاون مسعود اوحدی الست فردا
۱۳۷۴ هفت سامورایی[۳۸] آکورا کروسوا مسعود اوحدی سروش
۱۳۷۱ زمین می‌لرزد[۳۹] لوکینو ویسکونتی مسعود اوحدی خجسته

کتاب‌شناسی فیلمنامه ایرانی[ویرایش]

تاریخ عنوان نویسنده ناشر
۱۳۸۰ ارتفاع پست[۴۰] ابراهیم حاتمی‌کیا فرهنگ کاوش
۱۳۸۶ شهر زیبا[۴۱] اصغر فرهادی نی
۱۳۹۳ هفت فیلم‌نامه از اصغر فرهادی[۴۲] اصغر فرهادی نشر چشمه

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ http://vista.ir/article/592308
  2. ↑ http://www.nosabooks.com/webui/book.aspx?simorgh=1&marckey=1386931&marckind=3
  3. ↑ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930916001092
  4. ↑ http://www.afrazbook.com/TabId-19-pId-7-lang-fa.aspx
  5. ↑ http://www.afrazbook.com/TabId-19-pId-225.aspx
  6. ↑ http://www.jeihoon.net/p-14848--.aspx
  7. ↑ http://soroushpublishingco.ir/books/book_info/?id=1160
  8. ↑ http://www.sooremehr.ir/fa/book/240
  9. ↑ ک‍ی‍ن‍گ, وی‍ک‍ی; اکبری, عباس. "چگونه در ۲۱ روز فیلمنامه بنویسیم". سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. 
  10. ↑ س‍ی‍گ‍ر, ل‍ی‍ن‍دا; اکبری, عباس. "خ‍ل‍ق ش‍خ‍ص‍ی‍ت‌ه‍ای م‍ان‍دگ‍ار: راه‍ن‍م‍ای ش‍خ‍ص‍ی‍ت‌پ‍ردازی در س‍ی‍ن‍م‍ا، ت‍ل‍وی‍زی‍ون و ادب‍ی‍ات داس‍ت‍ان‍ی". سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی. 
  11. ↑ http://www.jeihoon.net/p-15064--.aspx
  12. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=665815&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  13. ↑ http://www.jeihoon.net/p-4800--.aspx
  14. ↑ http://www.iketab.com/books.php?Module=SMMPBBooks&SMMOp=BookDB&SMM_CMD=&BookId=98069
  15. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=536628&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  16. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=521592&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  17. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=489464&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  18. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=694456&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  19. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=676726&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  20. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=513005&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  21. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1460593
  22. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=190189
  23. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=191573
  24. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=95094
  25. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=247470
  26. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=254696
  27. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=250160
  28. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=266557
  29. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=405533
  30. ↑ http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1328783
  31. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=989429&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  32. ↑ http://www.jeihoon.net/p-18557--.aspx
  33. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1149425&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author0
  34. ↑ http://www.iketab.com/books.php?Module=SMMPBBooks&SMMOp=BookDB&SMM_CMD=&BookId=90612
  35. ↑ http://store.iketab.com/index.php?route=product/product&product_id=9004
  36. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=596730&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  37. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=624010&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  38. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=573324&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  39. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543669&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  40. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=643828&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
  41. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=978537&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_&sortKeyValue2=sortkey_
  42. ↑ http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3411865&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author

منابع[ویرایش]

  • فروگ، ویلیام. ذن و هنر نگارش فیلمنامه. ترجمهٔ عباس اکبری. تهران: نیلوفر، ۱۳۸۶. ISBN 964-448-310-3. 
  • اکبری، عباس. «مقدمه». سید فیلد. در راهنمای فیلمنامه. ترجمهٔ عباس اکبری. تهران: نشر ساقی، ۱۳۷۸. ۱. ISBN 964-5675-06-5. 

پیوند به بیرون[ویرایش]

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به فیلم‌نامه در ویکی‌گفتاورد موجود است.
داستانی کوتاه • بلند • سریالی
مستند مستند
انواع دیگر فیلمنامه اقتباسی
شخصیت
پیرنگ
تنظیمات (ادبیات) ‏(en)‏
درون‌مایه
سبک (ادبیات) ‏(en)‏
فُرم
گونه
روایت
زمان
مرتبط
داده‌های کتابخانه‌ای
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فیلم‌نامه&oldid=17711842»