نقشه‌نگاری

برای دیگر کاربردها، نقشه‌کشی را ببینید.

زمین‌سنجی
پایه
زمین‌سنجی زمین‌پویایی‌شناسی ژئوماتیک نقشه‌نگاری زمین‌سنجی
مفهوم‌ها
مبنا فاصله زمینواره شکل زمین سامانه ژئودزی دستگاه مختصات جغرافیایی نمایش وضعیت افقی طول و عرض ترسیم نقشه بیضی‌وار مرجع زمین‌سنجی ماهواره‌ای سامانه مرجع مکانی
فناوری‌ها
سامانه ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS) سامانه موقعیت‌یاب جهانی (GPS) گلوناس (GLONASS) گالیلئو (Galileo) سامانه ناوبری بیدو (BDS) سامانه ماهواره‌ای ناوبری منطقه‌ای هند (IRNSS)
استانداردها
ED۵۰ ETRS۸۹ GRS۸۰ NAD۸۳ NAVD۸۸ SAD۶۹ سامانه مرجع مکانی مختصات مرکاتور WGS۸۴
تاریخچه
تاریخچه ژئودزی NAVD۲۹

نقشه‌نگاری یا کارتوگرافی علم و هنر ترسیم نقشه‌های زمین است.

در معنای عام به تمامی عملیات نقشه‌برداری (عملیات صحرائی و دفتری و...) نقشه‌نگاری نیز گفته می‌شود.

مردمان تمدن حاشیه ی رودهای دجله و فرات و اروند رود جزو قدیمی ترین متخصصین درزمینه نگارش نقشه جغرافیایی هستند. مصری ها نیز در این مورد جایگاه خاصی دارند. در گذشته نقشه‌ها با مداد و کاغذ ترسیم می‌شدند ولی گسترش توانایی‌های رایانه‌ها، نقشه‌نگاری را دگرگون کرده‌است. هم اکنون بیشتر نقشه‌های فنی و تجاری توسط نرم‌افزارهای نقشه‌کشی و نقشه‌نگاری تهیه می‌گردند. در بسیاری از کشورها هنوز هم نقشه های جغرافیایی از طبقه بندی محرمانه برخوردارند. اگرچه برنامه گوگل Earth این طبقه بندی کلاسیک را بی معنا ساخته اما هنوز هم حساسیتهائی روی نقشه ها وجود دارد.در زمانهای قدیم نقشه فقط برای فرماندهان درجه اول و یا پادشاهان و رهبران تهیه می شد و محرمانه نیز نگهداری می شد.اما امروزه نقشه به راحتی در اختیار همگان قرار دارد،حتی نقشه هائی با مقیاس های بسیار حساس ودقیق که در آنها پایگاهها،میله های مرزی و یانیروهای نظامی قابل مشاهده است.

Copy (1472) of St. Isidore's نقشه جهان

در بازدید از موزه نقشه های قرون گذشته،انسان ناخود آگاه چنان در برابر شاهکار دقت ، هنر و آراستگی کار نقشه نگاران باستان شیفته می ماند که از هدف واقعی آنان یعنی تقدیم نقشه به پادشاهان و امرا که قلمرو سرزمینی را اختیارو اداره و دفاع از آن را بر عهده داشته اند، فراموش مینماید.[۲]

The نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق, drawn by شریف ادریسی م. 1154

نقشه های سبک بطلمیوس

نقشه های نخستین سبک بطلمیوس نقشه هایی هستند که جهان را بصورت تصور اولیه انسان از زمین ترسیم کرده اند در این نقشه ها فقط قاره های اروپا - آسیا و آفریقا آنهم بصورت ناقص وجود دارد . خلیج فارس مربع شکل است و دریای احمر و اقیانوس هند متفاوت با واقعیت امروزی وواقعیشان میباشند.[۳] در رابطه با تاریخ کارتوگرافی کتابها و اطلسهای متعددی چاپ شده یکی از آنها

• Atlas of The Arabian Peninsula in Old European Maps (۲۵۳ maps) by Khaled Al Ankary، Institute du Monde Arabe،Paris and Tunisia University،۲۰۰۱

این اطلس نقشه ها را بر اساس تاریخ ترسیم آنها آورده و چگونگی تکامل و دقیقتر شدن آنها را با استناد به نقشه ها توضیح داده است.اطلاعات موجود در نقشه های جهان نما تا سال۱۷۰۰میلادی همچنان فراتر از ۷ دریا و ۷ اقلیم نرفته و به سبک قدیم و سبک جغرافیانویسان مسلمان بدین ترتیب بوده است: چین در شرق ، روس در شمال، فرانک در اروپا و افریقیه در جنوب. لبه های پایانی دنیا و دریای محیط بدور دنیا و کوه قاف حلقه پایانی دنیای سینی شکل است. حدود سال ۱۷۵۳میلادی نیکلاس دیفر (۱۶۹۴-۱۷۵۴م )اولین بار نقشه جهان را تقریباً به شکل امروزی ترسیم کرده است.

[[پرونده:Claudius Ptolemy- The World.jpg|بندانگشتی|300px|A medieval depiction of the Ecumene (1482, Johannes Schnitzer, engraver), Geography .

.توضیح چند نقشه از اطلس تونس:جراردون شاگن نقشه‌نگار هلندی در سال۱۶۸۹ (میلادی) ودر آمستردام نقشه‌ای از جهان ترسیم کرد.

نوشتار اصلی: نقشه جهان

این نقشه به سبک کنده‌کاری با فلز مس و رنگ‌کاری دستی تزئین شده‌است. نقشه مس‌آرایی شده، نقشه‌ای کمیاب است. فقط یک رونوشت از آن در دانشگاه آمستردام موجودمی‌باشد و نسخه‌ای مشابه در کتابخانه‌های آمریکا ندارد. [۴]

خلیج پارس به زبان لاتین قدیمی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici در نقشه آورده شده‌است. ابعاد اصلی نقشه ۴۸٫۳ در ۵۶ سانتی‌متر می‌باشد.

نقشه ۱۷۵۳

در سال ۱۷۵۳ میلادی در آمستردام پایتخت هلند نقشه‌ای منتشر گردید که منحصراً مربوط به خلیج پارس بود. در این نقشه از خلیج فارس با نام Persische Golf یاد شده‌است. . نقشه مذکور در اطلس تونس وجود دارد. در سال۱۵۰۲ میلادی نقشه‌ای ترسیم شد که از شرق تا غرب همه مستعمرات پرتغال در آن درج شده بود. در نقشه ۱۵۰۲ کانتینو نام خلیج فارس و دریای سرخ موجود است.

نقشه جهان‌نمای کانتینو.                                                  نام خلیج فارس در نقشه کانتینو.

اناکسیماندر (۶۱۰-۵۴۶ ق.م)، (به انگلیسی: Anaximander)، جغرافیدان یونانی در نقشه جهان خود از خلیج پارس نام برده است. این اثر در کتاب Kleinere schriften، اثر (Joachim Lelewel (1836 آورده شده است. هکاتئوس (۵۵۰-۴۷۶ ق.م)، (به انگلیسی: Hecataeus)، از سرشناس ترین جغرافیدانان یونانی آن زمان نقشه ای از جهان ترسیم کرده است که آب های اقیانوس پیرامون خشکی ها را گرفته اند و در این نقشه نام خلیج پارس دیده می شود.

.

کلودیوس پتوله یا بطلمیوس (۹۰-۱۶۸ میلادی)، (به انگلیسی: Claudius Ptolemy)، منجم و جغرافیدان مشهور اسکندریه، نخستین کسی است که اطلسی شامل ۳۶ نقشه از نقاط مختلف جهان تهیه می کند که در آن آبهای جنوب ایران را سینوس پرسیکوس که به معنی خلیج پارس است، نامیده است.

نقشه والدسیمولر که توسط نقشه‌نگار آلمانی با نام مارتین والدسیمولر ترسیم شده است، این نقشه در آوریل ۱۵۰۷ میلادی منتشر شده‌است.

نقشه والدسیمولر (سمت چپ) . (سمت راست)

نقشه پیترو کوپو نقشه‌ای است که در سال ۱۵۲۰ میلادی ترسیم شده‌است.

[[Image:Name of persian gulf in Map of Pietro Coppo.JPG|450px|alt=|نقشه ایتالیایی پیترو کوپو (سمت چپ) نام خلیج فارس آشکار است (سمت راست)]]
نقشه ایتالیایی پیترو کوپو (سمت چپ) نام خلیج فارس آشکار است (سمت راست)

نقشه ۱۶۸۹ (سمت چپ) نام خلیج فارس است به زبان لاتین قدیمی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici در نقشه آورده شده‌است. (سمت راست)

در خلال سال‌های ۱۷۰۰ تا ۱۷۲۰ میلادی، نقشه‌کش آلمانی به نام جووان باپتسیت هومان نقشه‌ای از ایران و کشورهای اطرافش ترسیم کرد. .

نقشه امپراطوری ایران که بین سال‌های ۱۷۰۰ تا ۱۷۲۰ میلادی ترسیم شده است.

نقشه های مدرن

این مقاله دربارهٔ نقشه است. برای the نقشه، I ) را ببینید.

The Ocean, .

• کارتوگرافی امروزه از پیشرفته ترین تکنیک ها استفاده می کند ماهواره و جی پی اس کمک بزرگی به نگارگران نشانه های طبیعی می کند.
  • نقشه های منطقه ای
• نقشه های کشوری
• نفشه های جهان
• نقشه های ماهواره ای

نگارخانه نقشه ها سبک بطلمیوسی و سبک مدرن

1794 میر اریترا - سینوس پرسی -جهان قدیم

نقشه توسط جیمز رنل, 1799.

Names, دریای اریترا+پرشن سی

۱۶۰۰سینوس پرسی

Persian sea

• 

  نقشه‌ای که توسط کارتوگرافر آلمانی آبراهام ارتلیوس ترسیم شده که در نخستین اطلس نوین در میان سال‌های ۱۵۷۰ تا ۱۶۲۴ چاپ شده‌است.
  

• 

  نقشه‌ای که توسط اصطخری جغرافیدان ایرانی در قرن ۹ میلادی در کتاب الاقالیم رسم شده‌است، .
  

• 

  نقشه بریتانیایی چاپ ۱۸۰۸ میلادی .
  

• 

  نقشه‌ای اروپایی از سال ۱۷۱۹ میلادی .
  

• 

  نقشه تاریخی به زبان فرانسه
  

• 

  نقشه‌ای اروپایی از قرن ۱۶ میلادی؛ Sinus Persicus در سمت راست پایین نقشه دیده می‌شود
  

• 

  نقشه‌ای که سباستین مونستر در سال ۱۵۸۸ میلادی رسم کرده، «خلیج فارس».
  

• 

  نقشه‌ای که توسط اصطخری در دوران طلایی اسلام ترسیم شده‌است.
  

• 

  نقشه‌ای اروپایی از سال ۱۵۳۱ میلادی .
  

• 

  نقشه‌ای فرانسوی از سال ۱۵۴۰ میلادی .
  

• 

  تپه‌های مرجانی
  

• 

  نقشهٔ امپراطوری ایران، ۱۱۲۶ خورشیدی، نقشهٔ چاپ شده در لندن. ۱۷۴۷ م. «Persian Gulf» و بجای دریای عمان «Persian Sea» نوشته شده‌است.
  

• 

  نقشه عربستان سعودی مربوط به سال ۱۹۵۲ میلادی خلیج الفارسی را نشان می‌دهد.
  

• 

  نقشهٔ هلندی .
  

• 

جستارهای وابسته

• نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق
• نقشه جهان
• اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان
• وصف خلیج فارس در نقشه‌های تاریخی

منابع

• جعفری، عباس، فرهنگ بزرگ گیتاشناسی (اصطلاحات جغرافیائی). تهران: انتشارات گیتاشناسی، چاپ اول، خرداد ۱۳۶۶.
• کارتوگرافی چیست؟[۵]

پیوند به بیرون

اطلس‌های ملی ایران

نقشه شهرهای کشور

• چند نمونه از جدال‌های نقشه‌ای [۶]