مقطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی
| قطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی | |
|---|---|
| مداخله | |
A SPECT slice of the distribution of technetium exametazime within a patient's brain.
|
|
| ICD-9-CM | 92.0-92.1 |
| MeSH | D015899 |
| OPS-301 code | 3-72 |
برش‌نگاری یا مقطع نگاری یا توموگرافی رایانه‌ای تک فوتونی (به انگلیسی: Single Photon Emission Computed Tomography) یا به اصطلاح اسپکت، روشی است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی بویژه پزشکی هسته‌ای کاربرد تحقیقاتی و روزمرهٔ فراوانی دارد.
در این روش از رادیوایزوتوپهایی استفاده می‌شود که ذرات گاما از خود ساطع می‌کنند.
از نمونه دستگاه‌های متداولی که این روش را جهت تصویر برداری به کار می‌برد دوربین گاما و یا دوربین انگر (Anger Camera) را می‌توان نام برد که امروزه در بیمارستان‌ها و نیز در آنکولوژی کاربرد وسیع دارند.[۱]
دوربین‌های گاما ۱۸۰ و یا ۳۶۰ درجه حول بیمار قابلیت گردش دارند تا بتوانند تصاویر مقطعی تولید کنند.
تصاویر اسپکت عموماً در ماتریس‌های ۱۲۸ در ۱۲۸ پیکسل باز سازی می‌شوند.[۲]
در ایران بیش از ۶۵ انواع دستگاه اسپکت مشغول به کار می‌باشند.[۳]
اسپکت اول بار در دههٔ ۱۹۷۰ بتوسط دیوید کوهل اختراع گشت.[۴]
عملکرد[ویرایش]
این روش مشابه تصویربرداری CT می‌باشد (به بیان دیگر مقطع نگاری در پزشکی هسته‌ای می‌باشد) با این تفاوت که از تابش اشعه گاما استفاده می‌شود. پرتودارو (یاهمان tracer) از طریق تزریق یا تنفس یا... وارد جریان خون می‌شود. پرتودارو متشکل از دو بخش می‌باشد: دارویی که با ایزوتوپ رادیواکتیو برچسب گذاری شده است. ایزوتوپ رادیو اکتیو در بدن متلاشی شده منجر به تولید اشعه‌های گاما می‌شود. برخلاف تصویربرداری معمولی صفحه‌ای که در پزشکی هسته‌ای استفاده می‌شود، این روش تصاویر ۳ بعدی می‌دهد. کاربرد عمدهٔ این روش (که تصاویر ۳ بعدی از فعالیت‌های متابولیکی داخل بدن، می‌دهد)، تصویربرداری از تومور، استخوان‌های بدن، تیروئید و همچنین مطالعات مربوط به رشد و سرایت بیماری، می‌باشد.
کاربرد[ویرایش]
به کمک مقطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی (SPECT)، می‌توان تصاویر سه بعدی از عملکرد یک بافت یا اورگان مانند قلب یا مغز، بدست آورد. روش کار به این گونه می‌باشد که یک ماده با نیمه عمر کم به صورت ترکیب شیمیایی خاصی در می‌آید که در بافت‌های خاصی از بدن و به نسبت فعالیت آن بخش، از خون جذب می‌گردد. این ماده شیمیایی می‌تواند یک نوع قند خاص برای بررسی عملکرد بخشی از مغز باشد. این ماده وارد خون شخص شده و توسط سلول‌های مغزی که مصرف کننده ی اصلی این نوع قند هستند جذب می‌گردد و در نتیجه بیشترین تشعشع حاصل از این نواحی خواهد بود.
- تصویربرداری پرفیوژن میوکاردیال (Myocardial perfusion imaging)
- تصویربرداری از عملکرد مغز (Functional brain imaging)
اسپکت/سی‌تی[ویرایش]
سیستم‌های اسپکت-سی‌تی به‌طور همزمان تصاویر کارکردی و کالبدشناختی از بیمار اخذ می‌کنند.[۵]
نگارخانه[ویرایش]
-
تصویر برداری SPECT از عملکرد مغز با ماده رادیودارو Tc-99
-
چگونگی تصویربرداری از قلب توسط اسپکت.
-
تصویری از قلب توسط اسپکت.
-
تصویری از کبد توسط اسپکت
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Simon Cherry, et al. Physics in Nuclear Medicine. Saunders Publishing. ۲۰۰۳.
- ↑ Paul E. Christian, et al. Nuclear Medicine and PET. Mosby Publishing. ۲۰۰۴
- ↑ :: Irsnm :.: History .:
- ↑ Simon Cherry, et al. Physics in Nuclear Medicine. Saunders Publishing. ۲۰۰۳. ص.۳
مقاله اصلی که ایشان اول بار در این زمینه به چاپ رسانیدند عبارت است از:
Kuhl DE, Edwards RQ, et al. The Mark IV system for radionuclide computed tomography of the brain. Radiology. 121:405-413, 1976. - ↑ SPECT/CT. [J Nucl Med. 2008] - PubMed result
منابع دیگر:
پیوند به خارج[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مقطع‌نگاری رایانه‌ای تک‌فوتونی موجود است. |
- What is a SPECT scan? The Mayo Clinic
- اطلس Brain SPECT Imaging and Resources
- اطلس Brain Perfusion SPECT دانشگاه هاروارد
- Single Photon Emission Computed Tomography
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
