صفحهٔ اصلی
مقالهٔ برگزیده 
هووخشتره (پارسی باستان: hUvaxštra، اکدی: mÚ-ak-sa-tar و mUk-sa-tar، عیلامی: mÚ-ak-sa-tar, mUk-sa-tar و mÚ-ma-ku-iš-tar، فریگی باستان: Ksuwaksaros، یونانی: Kyaxárēs) سومین شاه ماد است که در سال ۶۲۵ پیش از میلاد به سلطنت رسید و تا سال ۵۸۵/۴ پیش از میلاد حکومت کرد. ماد در دوران حکومت هووخشتره از مرزهای جغرافیایی قومی خود فراتر رفت و بسیار گسترش یافت و به بزرگترین امپراتوری زمان خود تبدیل شد، که از سمت مغرب تا رود هالیس (قزل ایرماق) و از سمت مشرق تا رود جیحون یا سیحون می‌رسید. برخی از پژوهشگران نام وی را برگرفته از فعل ایرانی باستان *Haxš به‌معنای «نشانه‌گرفتن» می‌دانند و هووخشتره را «خوش‌نشانه» یعنی کسی که می‌تواند خوب نشانه‌گیری کند، معنی کرده‌اند. دربارهٔ زندگی هووخشتره منابع اندکی موجود است، که شامل منابع آشوری و رویدادنامه‌های بابلی، منابع یونانی به‌ویژه تاریخ هرودوت و گزارش‌هایی پراکنده از منابع یهودی می‌شود.
هووخشتره، نخست سکاها را که پس از مرگ پدرش فرورتیش بر ماد سلطه یافته‌بودند، شکست داد. پس از آن برای مقابله با آشوریان، نیروی نظامی مجهزی تشکیل داد؛ زیرا سربازان طوایفی که به‌همراه سرکردگان خود در هنگام جنگ به اردو می‌پیوستند، هرگز از عهدهٔ یک سپاه منظم برنمی‌آمدند. به همین خاطر ابتدا ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و به جای تقسیمات سابق عشیرتی، آنها را بر حسب نوع سلاح تقسیم‌بندی کرد و این خود استعداد جنگی آنها را بسیار بالا برد. هووخشتره سپس با دولت بابل متحد شد و با نیروی نظامی خود به سوی سرزمین آشور حرکت کرد. در سال ۶۱۴ پیش از میلاد از کوه‌های زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی‌های آشوری سر راه، شهر آشور، پایتخت باستانی دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپولاسار (پادشاه بابل) در شهر آشور به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی ماد و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد هووخشتره و نبوپولاسار توانستند با حمله به نینوا (پایتخت آشوریان) و فتح آن، به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهند.
پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان باستان در آسیای صغیر شد. وی با آلیات شاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پیش از میلاد مسیح به‌دلیل خورشیدگرفتگی ناگهانی پایان یافت و هووخشتره هم در همان سال یا سال بعد از آن درگذشت و پس از وی، پسرش ایشتوویگو به پادشاهی رسید و ۳۵ سال سلطنت کرد. بنا بر گفتهٔ ایگور دیاکونوف، آرامگاه هووخشتره در قزقاپان، مقبره‌ای صخره‌ای در استان سلیمانیه در کردستان عراق است.
آیا می‌دانستید که …؟ 
- … در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۲ و در اعتراض به قانون سوپا و پیپا (قانون توقف سرقت آنلاین) ویکیپدیای انگلیسی به مدت ۲۴ ساعت کاملاً از دسترس خارج شد و به جای آن یک صفحه سیاه نمایش داده می‌شد؟ (در تصویر، نماگرفت از صفحهٔ سیاه ویکی‌پدیا)
- … ملاله یوسف‌زَی، فعال حق آموزش زنان اهل پاکستان، هنگام دریافت جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۱۴ تنها ۱۷ سال داشت؟
- … رانندگی تدافعی مهارتی در رانندگیست که به موجب آن فرد لحظاتی قبل از حادثه با اتکا به این مهارت و با گرفتن بهترین تصمیم ممکن درکمترین زمان از خسارت‌های سانحه می‌کاهد؟
- … خلافت علی بن ابی‌طالب (۳۵ تا ۴۰ هجری) همزمان با نخستین جنگ داخلی میان مسلمانان موسوم به فتنهٔ قتل عثمان بود؟
- … سنایی (۴۷۳–۵۴۵ قمری)، شاعری است که برای نخستین بار عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرد؟
- … روش عددنویسی هندی-عربی که امروزه در جهان رایج است، نخستین بار پانصد سال پیش از میلاد در هند اختراع شد؟
- … موزه بریتانیا، با مجموعهٔ اهدایی از هنس اسلون، رسماً تأسیس شد؟
دربارهٔ ویکی‌پدیا هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدید آوردند.
ویکیپدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و با تلاش و کوشش شبانه‌روزی کاربران، اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه و زبان‌های راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۲۷ مهر ۱۳۹۵ خورشیدی) ۵۰۹٬۱۱۹ نوشتار دارد.
درون‌مایه 
از میان خبرها 
- آنتونیو گوترش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسماً به عنوان دبیرکل جدید این سازمان انتخاب شد.
- برندگان جایزهٔ نوبل ۲۰۱۶ مشخص شدند.
- بومیپول آدولیاده، پادشاه تایلند و قدیمی‌ترین رئیس کشور کنونی در جهان، پس از ۷۰ سال و ۱۲۶ روز سلطنت درگذشت.
- در جریان مداخله نظامی در یمن به رهبری عربستان سعودی، بمباران هوایی عربستان سعودی باعث کشته شدن دست کم ۱۵۵ تن و زخمی شدن ۵۲۵ نفر یمنی شد که مشغول مراسم تشییع جنازه بودند.
- در انتخابات پارلمانی گرجستان ائتلاف حاکم گرجستان با نام رؤیای گرجستانی به رهبری گئورگی کویرکاشویلی موفق شده است اکثریت پارلمان را به دست آورد.
- در انتخابات سراسری مراکش حزب عدالت و توسعه موفق به کسب اکثریت نسبی با ۱۲۵ کرسی از ۳۹۵ کرسی شد.
یادبودها امروز: سه‌شنبه، ۱۸ اکتبر ۲۰۱۶ میلادی برابر ۲۷ مهر ۱۳۹۵ هجری خورشیدی و ۱۶ محرّم ۱۴۳۸ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۸۵۱ - رمان موبی دیک شاهکار ادبی هرمان ملویل نویسنده آمریکایی، با عنوان «وال» منتشر شد.
- ۱۸۶۷ - سرزمین آلاسکا که توسط دولت آمریکا از دولت روسیه خریداری شده بود، در این روز رسماً به مالکیت آن دولت درآمد و پرچم ایالات متحده در آن برافراشته شد.
- ۱۹۸۹ - فضاپیمای گالیله به فضا پرتاب شد.
- ۱۹۹۸ - به درخواست قاضی یک دادگاه اسپانیا، آگوستو پینوشه دیکتاتور سابق کشور شیلی که به لندن رفته بود، به جرم اعمال ضدبشری علیه شهروندان خود، توسط مقامات بریتانیایی بازداشت و محکوم به تحمل حبس خانگی شد.
- زادروزها
- ۱۱۳۰ - زادروز تسو شی فیلسوف و دانش‌پژوه کنفوسیانیسم
- ۱۸۵۹ - زادروز آنری برگسونفیلسوف وادیب مشهور فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال۱۹۲۷
- ۱۹۲۶ - زادروز چاک بری خواننده، ترانه‌سرا و گیتاریست آمریکایی، یکی از پیشگامان موسیقی راک اند رول
- ۱۹۵۶ - زادروز مارتینا ناوراتیلووا تنیس باز اهل چکسلواکی
- ۱۹۶۰ - زادروز ژان کلود ون دم بازیگر و رزمی‌کار بلژیکی
- ۱۹۸۷ - زادروز زک افران بازیگر، خواننده و رقصندهٔ آمریکایی
- درگذشت‌ها
- ۶۲۹ - درگذشت کلوتار دوم پادشاه مروونژی نوستریا و از سال ۶۱۳ تا ۶۲۹ پادشاه همه فرانک‌ها
- ۱۸۷۱ - درگذشت چارلز ببیج فیلسوف تحلیلگر و ریاضیدان انگلیسی
- ۱۸۹۳ - درگذشت شارل گونو آهنگساز فرانسوی
- ۱۹۳۱ - درگذشت توماس ادیسون (در تصویر) مخترع آمریکایی
- ۱۹۳۴ - درگذشت سانتیاگو رامون کاخال زیست‌شناس و پزشک اسپانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۶
- ۱۹۵۵ - درگذشت خوزه ارتگا یی گاست فیلسوف لیبرال و نظریه‌پرداز اسپانیایی، از پیشگامان رنسانس اسپانیا در سده بیستم
نگارهٔ برگزیدهٔ امروز  |
|
کشیدن تابلوی گروهان نحیف، اثر نیمه‌کارهٔ فرانس هالس که پیتر کوده آن را تمام کرد، ۴ سال به طول انجامید. این اثر اکنون در مالکیت موزه امپراتوری هلند قرار دارد. |
دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا 
ویکی‌پدیا در زبان‌های دیگر- بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نوشتار:
- بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ نوشتار:
- بیش از ۲۵۰٬۰۰۰ نوشتار:
- بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ نوشتار:
- Esperanto (اسپرانتو)
- български (بلغاری)
- dansk (دانمارکی)
- қазақша (قزاقی)
- slovenčina (اسلواکی)
- Հայերեն (ارمنی)
- Bân-lâm-gú (چینی (مین نان))
- עברית (عبری)
- lietuvių (لیتوانیایی)
- hrvatski (کروات)
- нохчийн (چچنی)
- slovenščina (اسلوونیایی)
- eesti (استونیایی)
- galego (گالیسیایی)
- norsk nynorsk (نروژی نی‌نُشک)
- oʻzbekcha/ўзбекча (ازبکی)
- Latina (لاتین)
- Ελληνικά (یونانی)
- беларуская (بلاروسی)
- Simple English (انگلیسی ساده)
- Volapük (ولاپوک)
- ไทย (تایلندی)
- हिन्दी (هندی)
- azərbaycanca (ترکی آذربایجانی)
- اردو (اردو)
- ქართული (گرجی)
