ملامتیه

مَلامَتیه نام طریقتی از صوفیان است که در سده هشتم میلادی در ایران سامانی فعال بودند.

ملامیّه و ملامتیه از ماده «ملامت»، به معناى سرزنش و نکوهش، است. پیروان این فرقه به سودمندی «سرزنش نفس» باور دارند و می‌کوشند دانایی‌های خود را پنهان کرده و کاستی‌ها و اشتباهات خود را علنی کنند تا با این کار همواره با یاد نقص‌های خود باشند. این فرقه برای پنهان داشتن حال خود از خلق، طاعات و عبادات خویش را از انظار مردم می پوشاندند و در ظاهر طوری رفتار می کردند که مردم آنها را ملامت کنند.

بنیان‌گذاران

بنیان‌گذاران ملامتیه ابوحفص حداد نيشابورى (م.70ـ267ق)، حمدون قصّار (م.271ق) و ابوعثمان حيرى (م.298ق) میباشند که در این میان حمدون قصار بيش از بقیه با طريق ملامت پيوند خورده و شيخ و رئیس اين طايفه شمرده مى شود.

محور فکری

محور اصلی تفکر این فرقه بر ملامت و پذیرش آن است. برخی از پیروان وی مخالفت با نفس جهت مقابله با آن را برگزیدند. اینان که گروهی تندرو هستند لقب قلندر به خود گرفته‌اند. اخیراً دسته دیگری از ملامتیان در ترکیه ظهور کرده‌اند که آموزه‌های پیشینیان را انکار کرده و روش‌های جدیدی را در این طریقت وارد نموده‌اند.

جستارهای وابسته

• تصوف در نیشابور