زبان سومالیایی

سومالیایی Af-Soomaali
گویشگاه‌ها:	اکثریت: سومالی
شمار گویشوران:	۱۵ میلیون
خانواده:	زبان‌های آفریقایی-آسیایی زبان‌های کوشی زبان‌های کوشی شرقی    زبان‌های سومالیایی     سومالیایی
زبان رسمی
زبان رسمی در:	سومالی
مرجع رسمی:
کد زبان
ISO 639-1:	so
ISO 639-2:	som
ISO 639-3:	som

زبان سومالیایی یکی از زبان‌های شاخهٔ کوشی شرقی از خانوادهٔ زبان‌های آفریقایی-آسیایی است. سومالیایی در میان زبان‌های کوشی ثبت شده ترین زبان از سوی زبان‌شناسان است و سابقهٔ تحقیقات علمی دربارهٔ آن به پیش از قرن بیستم می‌رسد. سومالیایی زبان رسمی کشور سومالی و زبان مادری نزدیک به پانزده میلیون نفر است.

توزیع جغرافیایی

زبان سومالیایی عمدتاً توسط مردمان نژاد سومالیایی در کشورهای سومالی، جیبوتی، اتیوپی، یمن و کنیا استفاده می‌شود. از سال ۱۹۷۲ این زبان به عنوان زبان رسمی کشور سومالی برگزیده شده است و از الفبای لاتین برای نوشتن آن استفاده می‌شود. پس از سقوط دولت مرکزی سومالی در دهه هفتاد شمسی در جریان جنگ داخلی سومالی، این زبان همچنان عملاً به عنوان زبان رسمی دولت‌های منطقه‌ای حکمران در این کشور باقی‌مانده است.

ویژگی‌ها

این زبان دارای ۲۲ همخوان (واج بی‌صدا یا صامت) است و پنج واکه (واج صدادار یا مصوت) دارد. هر یک از این واکه‌ها می‌توانند به صورت پسین یا پیشین و همچنین به صورت کوتاه یا بلند تلفظ شوند و به این ترتیب ۲۰ واکهٔ مختلف در این زبان وجود دارند. دستور زبان سومالیایی پیوندی محسوب می‌شود (مانند ترکی و دیگر زبان‌های آلتایی). از تفاوت‌های جدی میان زبان سومالیایی و زبان‌های هندواروپایی می‌توان به وجود چند صورت برای بیشتر ضمایر شخصی، استفاده از کلمات برای نشان دادن بخش‌های مورد تاکید در جملات، و استفادهٔ گسترده از نواخت برای تعیین صیغه، شمار و جنسیت در این زبان اشاره کرد.

بیشتر وام‌واژه‌های این زبان از یک زبان آفریقایی-آسیایی مهم دیگر، یعنی عربی آمده‌اند. این امر ناشی از ارتباطات گستردهٔ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و مذهبی‌ای بوده که بین مردم سومالی و مردمان نزدیک در شبه جزیرهٔ عربستان وجود داشته. علاوه بر این، در دوران استعمار واژگانی از انگلیسی و ایتالیایی نیز به این زبان وارد شده‌اند.

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Somali language»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۲).