شهرستان رودان
مختصات: ۲۷°۲۷′ شمالی ۵۷°۱۱′ شرقی / ۲۷.۴۵۰° شمالی ۵۷.۱۸۳° شرقی
شهرستان رودان | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | هرمزگان |
مرکز | رودان |
نامهای پیشین | دهبارز(رودکان) |
مردم |
|
جمعیت | ۱۱۸۵۴۷ |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی |
|
ارتفاع از سطح دریا | ۲۰۰ متر |
دادههای دیگر |
|
پیششماره تلفنی | ۰۷۶ |
تعداد بخشها | |
مرکزی - رودخانه - جغین - بیکاه |
شهرستان رودان از شهرستانهای استان هرمزگان در جنوب ایران است. و مرکز آن شهر رودان (دهبارز) است.
محتویات
بخشها[ویرایش]
- بخش مرکزی
- شهر رودان
- دهستانآبنما
- دهستانفاریاب
- دهستانراهدار
- بخش بیکاه
- شهر بیکاه
- دهستانبیکاه
- دهستانبرنطین
- بخش رودخانه
- شهر زیارتعلی
- دهستانرودخانه
- دهستانمسافرآباد
- دهستانرودخانه بر
- بخش جغین
- دهستانجغین شمالی
- دهستانجغین جنوبی
جمعیت[ویرایش]
رودان با مساحتی حدود ۳۰۴۴.۵ کیلومترمربع، در فاصله ۱۰۰ کیلومتری بندرعباس قراردارد. شهر رودان مرکز این شهرستان در ۲۷ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۱ دقیقه طول شرقی واقع شده و ارتفاع آن ازسطح دریا حدود ۱۹۰ متر است. شهرستان رودان از شمال به حاجی آباد، از شمال شرقی به فاریاب (گلاشکرد)، از شرق به کهنوج و منوجان، از جنوب شرقی و جنوب به میناب و از غرب به بندرعباس محدود میشود.
رودان در قدیم به نام «رودکان» معروف بوده و وجه تسمیه آن، وجود رودخانههای متعدد و پرآب است. آب و هوای این منطقه گرم وخشک است و زمستانی معتدل و تابستانی گرم دارد. براساس آمارسال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۱۱۸۵۴۷ نفراست. شهر رودان با ۳۳۲۸۵ نفر جمعیت پس از بندرعباس و میناب سومین شهر پر جمعیت استان است.[۱].
عوارض طبیعی[ویرایش]
شهرستان رودان از نظر توپو گرافی و عوارض جغرافیایی از دو قسمت جلگه ای و کوهستانی تشکیل شده است. قسمت جلگه ای و هموار که بیشتر مناطق مرکزی و جنوبی را در بر می گیرد. اراضی این منطقه غالباً مسطح و بین ۱۵۰ تا ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. رودهای جغین و رودان شعبات اصلی رودخانه میناب از مرکز رودان گذشته و اراضی جلگه و دشت را آبیاری و بسترهای رسوبی و آبرفتی زیادی را ایجاد نموده که موجب گسترش کشاورزی منطقه گردیده است. ناحیه کوهستانی با ارتفاعات قابل توجه در شمال و غرب و شرق که همانند دیواری شهرستان را احاطه کرده است. بلندی های این ناحیه دنباله کوه های فارس جنوبی و کوه های پراکنده مرکزی است.[۲]
اقلیم[ویرایش]
شهرستان رودان دارای اقلیم بسیار گرم و خشک می باشد. به همین دلیل میانگین درجه حرارت سالیانه در این شهرستان، بالاترین درجه را در سطح شهرستان های استان نشان می دهد. به دلیل خشکی هوا، میزان رطوبت نسبی این شهرستان در بین سایر شهرستان ها کمترین درصد را داراست میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۲۵۰ میلی متر و متوسط دمای آن از ۲۷ تا ۲۸ درجه سانتی گراد در تغییر است.[۲]
منابع آب[ویرایش]
در سال ۱۳۸۵ حجم آب های زیر زمینی در شهرستان رودان ۳۲۰۲۰۶ میلیون متر مکعب برآورد شده که از این میزان ۹۷.۹ درصد آن در بخش کشاورزی و مابقی در سایر بخش ها به مصرف رسیده است. این شهرستان دارای ۴۴۰۲ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق می باشد که ۲۲.۶ درصد از کل چاه های استان را شامل می شود.
صنعت[ویرایش]
شهرستان رودان با بار جمعیتی خود و جوانان جویای کار خارج از بخش کشاورزی به شدت آسیب دیده از کاهش نزولات جوی در سال های اخیر، نیاز به تامین زمینه شغلی دارد. احداث صنایع کار بر یکی از راه حل های دراز مدت کاهش این مشکلات است که مسلماً جا نمایی بسیاری از این صنایع باید در محل های خاص و طبق ضوابط و مقررات صورت گیرد که در محل های ویژه به عنوان شهرک یا ناحیه صنعتی تدارک دیده شده است.
از مهم ترین انگیزه های ایجاد نواحی و شهرک های صنعتی در شهرستان رودان می توان به رشد صنعتی و حمایت از تولید با کاهش هزینه های اولیه، شناخت و انتقال صنایع مزاحم شهری و آلاینده محیط زیست و ایجاد صنایع تبدیلی کشاورزی برای حمایت از گستره بزرگ کشاورزی و باغ داری شهرستان اشاره کرد.
هدایت واحدهای جدید التاسیس و همچنین واحدهای در حال فعالیت برای استقرار در این فضای جغرافیایی از پراکنش ناسازگار در منطقه جلوگیری کرده و خود عاملی برای جذب سرمایه، اشتغال، جمعیت، نیروی انسانی متخصص و کنترل آلودگی های محیط زیست خواهد بود.[۲]
حیات وحش[ویرایش]
وجود ارتفاعات و تپه ماهورهای شهرستان رودان شرایط زیستگاهی مناسبی ر ا برای زیست گونه های مختلف فراهم ساخته است. مهمترین حیات وحش منطقه خرس سیاه، پلنگ، جبیر، کل و بز و قوچ و میش، شغال، کفتار، گربه وحشی، گراز، انواع خفاش، خرگوش ، تشی و روباه معمولی از مهم ترین پستانداران منطقه می باشد.
خرس سیاه آسیایی به عنوان یکی از کمیاب ترین و آسیب پذیر ترین گونه ها در ایران و حتی دنیا ، از گونه های مهم پستانداران استان هرمزگان به شمار می رود که از نظر اهمیت بعد از یوز پلنگ در رتبه دوم قرار دارد . این حیوان از جمله پستانداران مورد حمایت و جزء گونه های در معرض خطر انقراض است که تنها در بخش هایی از شرق استان دیده شده است . منطقه رودان یکی از زیستگاه های مهم و با اهمیت خرس سیاه در استان است . در چند سال گذشته این گونه با ارزش به کرات توسط دامداران محلی دیده شده است. خرس ها معمولاً در غارها و یا سوراخ هایی که بر اثر تخریب و روی هم قرار گرفتن سنگ های بزرگ به وجود می آید زندگی می کنند.
هوبره از پرندگان در معرض خطر انقراض، انواع اردک حواصیل و بسیاری دیگر از پرندگان به صورت مهاجر در فصل پاییز و زمستان در شهرستان دیده می شوند. تیهو و کبک پرندگان غالب منطقه که در تمام فصول سال به وفور در تمام منطقه یافت می شوند. علاوه برآن پرندگانی نظیر هدهد، کبوتر چاهی ، بلبل خرما ، دیدومک، چکاوک کاکلی، شبگرد دشتی، لیکو، زنبور خور معمولی، شاه بوف، زنبور خورها ، سسک ها ، سنگ چشم ها در این منطقه دیده شده است.[۲]
مزیتهای اقتصادی[ویرایش]
وجود رودخانههای دائمی وآب شیرین متعدد، ذخایر به نسبت عظیم آبهای زیرزمینی و دشتها و جلگههای آبرفتی، خاک حاصلخیز و علاقه مردم به کشاورزی، همه و همه باعث شده کشاورزی دراین منطقه رشد وتوسعه زیادی داشتهاست. مهمترین محصولات کشاورزی رودان شامل خرما، مرکبات، صیفی جات و غلات است. لیمو ترش، پرتقال و نارنگی از مرکبات با ارزش این شهرستان و گوجه فرنگی، خیارسبز، هندوانه، پیاز، بادمجان و انواع سبزیها از مهمترین صیفی جات منطقه هستند. وجود کارخانههای تولید لبنیات، سردخانه و بسته بندی محصولات کشاورزی از دیگر مزیتهای اقتصادی منطقهاست. وجود دانشگاه آزاد اسلامی رودان که افزایش دانش آموختگان و ورود دانشجویان شهرستان های دیگر برای تحصیل به این شهرستان را سبب شده است، می تواند مزیت دیگری باشد.
گردشگاههای رودان[ویرایش]
باغهای زیبا و سر سبز شهر رودان واقع در بخش مرکزی از توابع شهرستان رودان در استان هرمزگان و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
- پل رودخانه آبنما پلی ساخته دست بشر امروزی و رودخانه زلالی که از زیر آن جاری میباشد، این مکان در ۷ کیلومتری شمال شرق شهر رودان واقع است.
- نازدشت در فاصله ۶۵ کیلومتری شمال شهرستان رودان ودر همسایگی استان کرمان باغهای زیبای ناز دشت جلوه خاصی را به منطقه دادهاست. خاندان پهلوی در این مکان اقدام به ساختن کاخی نمودهاند، باغ ناز دشت جهت شادابی نیاز به توجه بیشتر مسئولین دارد. کلکسیونی از انواع مرکبات و ارقام مرغوب پرتقال, نارنگی و گریپ فروت از جمله محصولات باغ زیبای نازدشت میباشد.
- کهنوج بالا کمی پایین تر از پل زیبای آبنما منطقهای به نام فوق با داشتن قناتهای جاری از آب زلال و باغهای انبه و لیموترش، گردشگاه زیبایی از بوجود آوردهاست. به یقین تفرج در رودان بدون ماندن در کهنوج بالا خالی از لطف وصفا میباشد. (این منطقه تقریباً خشک شده و امروزه قابل مقایسه با گذشته نیست)
- فربوری به طور حتم یکی از بهترین گردشگاههای رودان محسوب میشود ایجاد باغات بسیاری دل انگیز با آب چشمه ودر دل کوه زیبای خیال انگیزی به این منطقه که در فاصله ۲۱ کیلومتری شرق شهر رودان واقع شدهاست. وجود آبشارهای زیبا از جمله دیدنیهای فربوری میباشد.
- آبشار کرون این آبشار درمنطقه کوهستانی بادافشان در ۲۷ کیلومتری در مسیر جاده رودخانه ورودان واقع میباشد و یکی از پر آب ترین منطقه رودان بشمار میآید. (این منطقه نیز بر اثر خشکسالی زیبایی خود را تا حدودی از دست دادهاست.)
این منطقه یکی از مهمترین اماکن گردشگری شهرستان رودان به شمار میآید. آثارتاریخی وجاذبههای گردشگری در اخر نیز بایدبه مکانی در انتهای شهرستان رودان به اسم بندزرک اشاره کرد که از ان میتوان به عنوان سرسبزترین منطقه رودان اشاره کرد که با دارا بون صدها باغ کوچک وبزرگ وهزاران بوته درخت مرکبات از جمله لیمووپرتقال این منطقه از از کلیه قسمتهای رودان متمابز مینماید سنگ نوشتههای بادافشان
درمنطقهای به همین نام درفاصله ۲۵ کیلومتری شمال رودان، روی سنگهای ستبر کلماتی به خط میخی و نقاشیهایی بدیع وجود دارد که قدمت آنها به دوران ایلامی و آشوری میرسد
قلعه کمیز
در فاصله ۱۲ کیلومتری شرق رودان، قلعهای که نشان هویت و پایمردی مردم این سامان است، نظر هر بینندهای رابه خود جلب میکند. درقدیم چون اغلب نقاط رودان را آب فرا گرفته بوده، مردم دراین قلعه مستحکم سکونت داشتهاند.
تم مارو (تپه خیرآباد)
درنزدیکی قلعه کمیز، به نام تم مارو وجود دارد که درگذشته محل دفن مردگان واشیای گران قیمت بودهاست. در این مکان آثار ارزشمندی از جمله جمجمهای جراحی شده در سه هزار سال قبل از میلاد به دست آمدهاست. گفته میشود درنام این تپه از مار استفاده شده تا مردم جرات نزدیک شدن به آنجا را نداشته باشند.
قلعه دختران
این قلعه درفاصله ۵ کیلومتری شمال رودان ودرمنتهیالیه جنوبی کوه گرم قراردارد که درحال حاضر به ویرانهای تبدیل شدهاست. وجود سنگرهای سنگی متعدد در اطراف قلعه وغاری درپایین آن، حکایت از دقت و توجه خاص ساکنان قلعه به امنیت پناهگاهشان دارد.
زیارتگاه امامزاده سید سلطان محمد
براساس اسناد تاریخی نسب شریف امامزاده سیدسلطان محمد، به امام موسی بن جعفر (ع) میرسد. بقعه این امامزاده در روستای زیارت پیرچوگان درفاصله ۴۵ کیلومتری رودان قرار دارد. که یک مکان گردشگری مذهبی می باشدو سالانه صدها هزار گردشگر وارد این روستا میشوند. در ماه محرم به خصوص روز تاسوعا و عاشوراو اربعین حسینی و ایام عید نوروز بیشترین گردشگر وارد این روستا می شوندو در سال ۱۳۹۱ یکی از ۱۰ نقطه برتر گردشگری کشور اعلام شد.
کوه زندان
مکان بسیارصعب العبوری است که گویا در قدیم مخصوص زندانیان سیاسی بودهاست. برای رسیدن به آن باید از راههای باریک بدنه کوه رد شد. مسیر عبور از تونل باریک وتاریکی که به صورت هلالی در بدنه کوه حفرشده به گونهای است که با اندک غفلتی امکان سقوط به اعماق دره وجود دارد. بعد از این تونل، شکاف غار قراردارد که پس از عبور از آنجا میتوان وارد قلعه شد. ۱۲ اتاق در بدنه کوه زندان حفر شدهاست.
امامزاده شاه قطب الدین حیدر
نسب این امامزاده براساس شجره نامه مستند به امام حسن مجتبی (ع) میرسد که در بخش جنوبی رودان در محله بندملا قرار دارد.
سایر آثارتاریخی وبقاع متبرکه رودان عبارتند از:
روستای نمونه گردشگری زیارت سید محمد (پیرچوگان)، پل آبنما، قلعه بیژن، قلعه مهران شمیلو، تم سیدی، قلعه برنطین، قلعه جغین ورودخانه، قبرستان گبرها، تپه خودروگان، تپه پالور، جلگه موری، قدمگاه حضرت ابوالفضل، حضرت امیر، باغ وکاخ شاه نازدشت، قنات کهنوج بالا،کلات کهنه ، امامزاده جلال الدین، امامزاده سیدامیربن سلیمان، سایر زیارتگاهها شامل: زیارتعلی، پیرسرکوه دربخش رودخانه و...
صنایع دستی و غذاهای محلی[ویرایش]
صنایع دستی
سفالگری
این صنعت دستی حرفهای مردانهاست و انواع ظروف سفالی شامل ظرف آبخوری «جهله»، ظرف نگهداری خرما «گراشی» کوزه، آفتابه گلی، لیوان آبخوری، «برنگ» و... را با چرخهای سفالگری میسازند.
حصیربافی
حصیر بشتر توسط زنان و دختران منطقه بافته میشود. مواد اولیه آن، برگ خرما و ضایعات درخت خرما است که پس از تبدیل به نوارهای باریک، مدتی آن را در آفتاب قرار میدهند تا نرم شود. آن گاه محصولاتی مانند زیانداز «تک»، سینی بزرگ وگرد «سپ»، سبد دردار «کنتله»، درپوش کوزه «سرجهله»، قفس حصیری، بادبزن و... میسازند.
شک بافی
شک به وسیله نوعی هاون چوبی، چند قرقره مخصوص که به قالب معروف است و یک بالش کوچک پارچهای تهیه میشود. بالش را روی هاون چوبی گذاشته وبا دست میبافند. برای تزئین لبه آستین، دوریقه، جلوسینه، لبه دامن، لباسهای زنانه، اطراف مقنعه و سجاده نماز از آن استفاده میشود.
خوس دوزی
از انواع سوزن دوزی است که نوارهای نقرهای باریک روی پارچه توری ریز بافت دوخته میشود و برای ترئین مقنعه، دستارو... به کارمی رود.
بادله دوزی
بادله دوزی یا تلی بافی ازبافتن چند نوع زری به یکدیگر شکل میگیرد. ازبادلهای که به کمک نوارهایی به پهنای ۱۵ سانتی متر تولید میشود، برای تزئین لبه شلوارهای زنانه استفاده میشود.
سوزن دوزی
پس ازانتخاب پارچه مناسب در قطع و اندازههای مختلف، طرح کلی سوزن دوزی را روی آن دوخته و سپس به پرکردن فواصلی که در طرح مشخص شدهاست میپردازند.
غذاهای محلی
به دلیل شرایط خاص آب وهوایی و خصوصیات اقلیمی، غذاهای محلی رودان بسیار متنوع است.
غذاهایی که با گوشت درست میکنند (گوشت مرغ، ماهی، گوسفند ومیگو):
قلیه ماهی، ماهی برشته، مهیاوه، سوراغ، هواری، کاتخ (آبگوشت) قبولی، دوپیازه، هوگرمو، کباب آردی، نیمرو، هوجشن، دالک گندم، قلیه بادمجان، خورش سبزی، فسنجان، دم کش ماهی، تاس کباب، کوکوماهی، کتلت، کوفته و...
غذاهایی که از حبوبات وخرما درست میکنند:
رنگینه، چنگال، کلمبا، مقلک، جلابی، کنگ شانه زده، کنگ سه روزه، اشکوته، کنگ جوشانده، خرماشیره، خرمالکی، خرما مالیده، کپنگ، سیسوک، جازگ، آش گندم.
شیرینی
رنگینه، حلوا شیره، حلوا تخم مرغ، حلواسورای، فرنی، کدلمه، مالوکی، نان خرمایی، کلوچه بلوچی، ترک، حلوا برع، انگشت پیچ، شله زرد، نان پنجرهای، لکی ماست
نان
نان دستی، نان تاوهای، نان بالا تاوه، نان تنوری، نان دارچوبهای، نان سوراغ، نان کولوکو، نان فطیر، نان مشته، نان کرسک، نان ریته، نان تیمشی، نان جراده، نان کماچ، نان تیقنی و...
ترشی
ترشی انبه دررودان بسیار متداول است وبه دو صورت ترشی انبه چغاله یا انبه نارس سالم تهیه میشود. دیگر ترشیهای رودان شامل ترشی لیمو، پیاز، سیر، کلم، پوزیلگ (سپستون)ومخلوط است.
مربا
مربای انبه، مربای نارنج، مربای هویج، مربای لیمو، مربای خرما و... متداول است. یکی از بهترین مرباهایی که به تنهایی خورده میشود، مربای خرما یا کنگ شانه زدهاست.
بوستانها[ویرایش]
بوستانهای دولت، دوم خرداد، جمال آباد، کودک و غدیر با امکانات محل بازی کودکان و سریس بهداستی درسطح شهر رودان، ازاماکن تفریحی مردم به شمار میروند.
بوستان دولت – ورودی شهر، قسمت شرقی
بوستان دوم خرداد – ورودی شهر، جنب بیمارستان
بوستان جمال آباد – بلوارجمهوری، سنگ رستم
بوستان کودک – روبه روی اداره بازرگانی
بوستان غدیر – ورودی شهر
بازیهای محلی
مجولا، تیله بازی، کلیکا، دارتوپ، کتلا، کوتپکا (قایم باشک)، خیارتولا، رمازا، درا، درامُگاو...
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، جمعیت تا سطح آبادیها بر حسب سواد» (فارسی). مرکز آمار ایران، ۱۳۹۰. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ http://rudandoe.persianblog.ir اداره حفاظت محیط زیست رودان
مجله رودان https://www.fb.com/roudangeles
منابع[ویرایش]
- اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
- زنده دل، دستیاران، حسن. (مجموعه کتابهای راهنمای جامع ایرانگردی استان هرمزگان) ج۱. چاپ وانتشار سال ۱۹۹۸ میلادی.
- بختیاری، سعید،، «اتواطلس ایران» ، “ مؤسسه جغرافیایی وکارتگرافی گیتا شناسی، بهار ۱۳۸۴ خورشیدی.
- احمدی، روح الله،، «وبلاگ اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رودان» ، “ محیط زیست ایران، ۱۳۹۲ خورشیدی.
|
|
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |