پهله

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
موقعیت جبال در نقشه ایران در عصر خلفای عباسی برگرفته از کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی
ناحیه جبال یا عراق عجم (نارنجی)

پهله یا پهلو نام سرزمینی وسیع در غرب ایران بوده‌است که بیشتر شهرها و نواحی زاگرس فعلی را فرا می‌گرفته‌ است.[۱] ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره می‌کند.[۲] نام پهله بعد از ورود عرب‌ها به ایران به «جبال» و بعدها «کوهستان» تغییر یافته‌است.[نیازمند منبع] پهله خود از مناطق کوچک‌تری به نام «مهر» یا «مهرگان» تشکیل می‌شده است مانند «مهرگان کدک» که منظور ایلام بوده‌است.هم اکنون نام یکی از شهرهای تابع شهرستان دهلران پهله میباشد که مرکز بخش زرین آباد است.[نیازمند منبع]

مناطق و نواحی[ویرایش]

ماه نهاوند بخشی از سرزمین بزرگ پهله در غرب و مرکز ایران بوده است که بعدها به ماه بصره نیز شهرت یافته است. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع آورده است که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) است (یادداشت های دهخدا [۳]). بروجرد و نهاوند دو قصبه یا نقطه شهری ماه نهاوند بوده اند [۴] [۵].

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. «جبال (۱) (جمع جَبَل ) یا کورة جَبَل یا قُهِستان یا قوهستان (معرّب کوهستان ) یا بلاد جبال»(فارسی)‎. دانشنامه جهان اسلام. بازبینی‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱. 
  2. «پَهلَوی»(فارسی)‎. دانشنامه جهان اسلام. بازبینی‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱. 
  3. علی‌اکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «ماه نهاوند»، لغت‌نامهٔ دهخدا (بازیابی در ۱۵ شهريور ۱۳۹۱.).
  4. حزین بروجردی، حسین. ذکره حزین: دورنمایی از شهرستان بروجرد. مجمع متوسلین به آل محمد (ص)، 1380. 
  5. «بروجرد». دانشنامه جهان اسلام (نقل قول از ابن مقفع).