بورس کالای ایران

شرکت بورس کالای ایران

نوع	سهامی عام
بنا نهاده	۲ مرداد ۱۳۸۶ (از ادغام سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران و سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی)
بنیانگذاران	سازمان بورس و اوراق بهادار، نهادهای مالی بازار سرمایه ایران، و سهامداران حقیقی
دفتر مرکزی	تهران، خ طالقانی، بعد از خ ولیعصر، نبش خ بندر انزلی، شماره 351
محدودهٔ فعالیت	ایران
مدیر عامل	حامد سلطانی نژاد
رئیس هیئت مدیره	محمد رضا پورابراهیمی
خدمات	بورس کالا
درآمد	۲۲۵ میلیارد ریال (1390)
سود خالص	۱۱۷ میلیارد ریال (1390)
مجموع دارایی	398 میلیارد ریال (۲۹ اسفند 1390)
مالک	سازمان بورس و اوراق بهادار، نهادهای مالی بازار سرمایه ایران، و سهامداران حقیقی
کارکنان	141 تن (۲۹ اسفند 1390)
وب‌گاه	http://new.ime.co.ir/site/1/default.aspx

بورس کالای ایران به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران می‌پردازد و راه‌اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه‌های پیش روی خود دارد.

تاریخچه

در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه، که مطابق با آنها شورای عالی بورس موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند.

بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱ آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد.

مدیریت

این شرکت از نوع سهامی عام است و اداره آن بر عهده هیئت مدیره‌ای غیرموظف مرکب از هفت شخص است که مجمع عمومی عادی با توجه به اساسنامه، قانون تجارت و ضوابط سازمان بورس و اوراق بهادار برای مدت دو سال انتخاب می‌کند.

قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

همه داد و ستدها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد انجام می‌گیرد. به طور کلی، قراردادهای زیر برای داد و ستد هر کالا وجود دارد:

• قرارداد نقدی spot
• قرارداد سلف forward
• قرارداد نسیه credit
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله option

قرارداد اختیار خرید

قرارداد اختیار فروش

• قراردادهای صلح
• قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی
• قراردادهای معاوضه swap

1. قرارداد نقدی (spot): خریدار کل مبلغ قرارداد را به همراه کارمزد کارگزار، نقدی پرداخت می‌کند و فروشنده می‌بایست حداکثر ظرف سه روز، کالای مورد معامله را به خریدار تحویل دهد.
2. قرارداد سلف (forward): خریدار کل مبلغ را در زمان انجام معامله پرداخت می‌کند و فروشنده متعهد می‌شود کالا را در تاریخ و زمان معین به خریدار تحویل دهد.
3. قرارداد نسیه (credit): خریدار کالا را فوراً تحویل می‌گیرد و بهای آن در تاریخ سررسید، به فروشنده پرداخت می‌کند.
4. قرارداد آتی: فروشنده مطابق قرارداد صلح، مقدار معینی از دارایی مشخص را در مقابل مبلغی معین به دیگری صلح می‌کند. فروشنده دارایی مورد مصالحه را در سررسید مشخص تحویل می‌دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه را در سررسید می‌پردازد. طرفین در قالب شرط ضمن عقد به اتاق پایاپای وکالت می‌دهند که از وجه‌الضمان آنها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر اباحه تصرف کند. هر یک از طرفین می‌توانند قبل از سررسید با انعقاد قرارداد صلح دیگری، شخص ثالثی را جایگزین خود در قرارداد صلح اولیه نمایند و پس از تسویه، از قرارداد خارج شوند. کلیه قراردادها در زمان سررسید مقرر تسویه خواهند شد.
5. قرارداد اختیار معامله (option): که خود بر دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش است: آ) قرارداد اختیار خرید: عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف قرارداد مصالحه می‌نماید، بدون آنکه طرف دیگر ملزم به خرید آن باشد. ب) قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد لازم که به موجب آن (خریدار) حق فروش مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص با طرف دیگر مصالحه می‌نماید بدون آنکه طرف دیگر (فروشنده) ملزم به فروش آن باشد.
6. قراردادهای صلح
7. قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی: بورس کالای ایران درصدد آن است که پس از انجام مراحل کارشناسی حقوقی این نوع قراردادها را اجرا کند.
8. قراردادهای معاوضه (swap): مبادله یک دارایی فیزیکی یا یک تعهد در برابر یک دارایی فیزیکی یا تعهدی دیگر، به منظور تمدید یا کاهش زمان سررسید معامله و یا افزایش (کاهش) نرخ برگه‌های معاملاتی جهت حداکثر نمودن درآمد معاملاتی و یا کاهش هزینه‌های مالی آن.

شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

در انعقاد هر کدام از قراردادها موارد زیر باید تعیین شود:

1. مشخصات کالا و نوع قرارداد مورد معامله
2. مقدار کالای مورد معامله
3. واحد اندازه‌گیری کالای مورد معامله
4. زمان معامله (روز و ساعت)
5. استاندارد و ابعاد کالا
6. تاریخ تحویل
7. استاندارد تحویل و نوع بسته بندی
8. انبار یا محل تحویل
9. واحد پول

مراحل داد و ستد در بورس کالا

• انتخاب کارگزار
• تکمیل فرم ثبت سفارش نزد کارگزار و پیشنهاد قیمت
• واریز حداقل سپرده مورد نیاز معامله به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
• انتقال سفارش مشتری به تالار معاملات توسط کارگزار
• شرکت در حراج توسط کارگزار و انجام معامله در تالار
• واریز باقیمانده وجه معامله پس از کسر سپرده اولیه به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
• تسویه اسنادی معاملات در اتاق پایاپای و صدور اسناد معاملاتی
• تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای
• نقل و انتقال وجوه پس از کسر هزینه‌ها به حساب معامله‌گران از طریق حساب بانکی

جستارهای ویژه

• پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه ایران
• شرکت بورس اوراق بهادار تهران
• شرکت فرابورس ایران
• شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
• شرکت مدیریت فناوری بورس تهران
• شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس
• سایت کدال
• کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران
• کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
• فروشگاه اینترنتی محصولات آموزشی بازار سرمایه
• نرم‌افزار بورس همراه
• تالار مجازی بورس ایران
• بورس کالا
• بورس اوراق بهادار
• شرکت کارگزاری بورس
• اس اند پی ۵۰۰
• شرکت سهامی
• نرخ بازده

منابع

دانلود کتابچه راهنمای بورس کالای ایران

درباره بورس کالا، سایت رسمی بورس کالای ایران

پیوند به بیرون

• وب‌گاه بورس کالای ایران