سازهای ایرانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از سازهای موسیقی ایرانی)
پرش به: ناوبری، جستجو
موسیقی در ایران
تاریخ
پیش از اسلام هخامنشیاناشکانیانساسانیان
پس از اسلام سلجوقیانایلخانانمروگیصفویان
معاصر قاجارپهلویمجاز و غیرمجازلس‌آنجلسیزیرزمینی
موسیقی سنتی ایرانی
آوازسازهاردیفمقامگوشهدستگاهبداهه
دیگر سبک‌ها
پاپرپراکسمفونیکجازمتالکرال
نواحی
آذربایجانیایلامیباصریبختیاریبخشی‌های خراسان شمالیبلوچیبندریترکمنیجنوبیخراسانیعلوانیهقزوینیکردیکرمانیگیلکیلریمازندرانیهمدانی
دینی
زرتشتینوروزخوانیتعزیهرمضانصلوات‌خوانیمداحی

سازهای نواحی ایران شامل دو بخش می‌باشد:

علاوه بر این تقسیم بندی هر یک از این بخش‌ها از نظر سازشناسی در دسته‌های سازهای زهی زخمه‌ای و کمانی، سازهای بادی زبانه‌دار و بی زبانه و سازهای کوبه‌ای خودصدا و پوست‌صدا مرتب شده‌اند.

انواع سازهای ایرانی و ساختمان آن ها[ویرایش]

از حیث جنس سه نوعند: - فلزی - سفالی - چوبی و از لحاظ نوع وشکل تولیدصوت به سه گروه تقسیم می‌شوند:

  1. سازهای زهی مانند:
    1. زخمه‌ای: تار، دوتار، سه تار، عود، تنبور، بربط، چگور، رباب، قانون، چنگ
    2. آرشه‌ای: کمانچه، سرود ، قیژک
    3. زهی – کوبشی: سنتور
  2. سازهای بادی: فلوت، نی، قره نی، نی انبان، کرنا، با لابان، وزله، سرنا، نفیر، دونیه، شمشال
  3. سازهای ضربی: دایره، دهل، تنبک، نقاره، سنج، طاس، دف

طبقه‌بندی شده‌اند. صدای حاصل از یک ساز به جنس و شکل ساختمان آن و طبعاً به ساخت صحیح و دقیق آن بستگی دارد.

سازهای فلزی که معمولاً از جنس برنج یا مس هستند، به طریق "ریخته گری یا چکش کاری" ساخته می‌شوند. سازهای سفالی، همانطور که از نام آن پیداست از جنس سفال (گل رس پخته شده) می‌باشد. برخی تنبک‌ها و سازهای بومی مانند طاس‌های پوستی و فاقد پوست از سفالدستی یا با چرخ ساخته می‌شوند.

سازهای چوبی به طریق «تراش و برش» ساخته می‌شوند. این گروه از سازها بیشترین و متنوع ترین سازها را درخود جای می‌دهد و آنجا که سخن از نواختن یا ساختن سازهای ایرانی است بیشتر این سازها در ذهن تداعی می‌گردد. اکثریت سازهای زهی و برخی سازهای ضربه‌ای به این روش ساخته می‌شوند

منبع[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]