شهریاران گمنام

شهریاران گمنام نام یکی از کتاب‌های احمد کسروی است. کسروی از اواخر سال ۱۳۰۷ به نگارش این کتاب که شامل پژوهش‌هایی مستند درباره چند خاندان پادشاهی ناشناس و گمنام ایرانی پس از اسلام است، پرداخت. این کتاب در سه بخش دیلمیان، روادیان و شدادیان نگاشته شده‌است.

کسروی در مقدمه شهریاران گمنام با اشاره به این موضوع که ابهام‌های بسیاری در تاریخ پس از اسلام وجود دارد و در مورد خاندان‌های پادشاهی ناشناس اطلاعات کم و پراکنده‌ای موجود است، به ذکر تحقیقات خود درباره برخی از خاندان‌های نامعروف ایرانی پرداخته است. او در ادامه تحقیقات خود را شامل برخی از حکمرانان که شرقشناسان نیز آنها را نشناخته‌اند و او آنها زنده کرده و نیز گروهی دیگر که دارای تحقیق‌هایی ناقص و دارای لغزش بوده‌اند و او به تصحیح آنها اقدام کرده، برشمرده است. کسروی در بخشی از همین مقدمه با اشاره به انجام رسانیدن سه بخش از کتاب، از نگارش بخش‌های چهارم، پنجم، ششم و هفتم در آینده خبر داده‌است. اما او موفق به نگارش آنها نشد.

این کتاب با نام کامل «شهریاران گمنام، پژوهشی در تاریخ ایران»، نخستین بار در چند نوبت توسط انتشارات امیرکبیر و در سال‌های اخیر توسط انتشارات‌هایی مانند جامی، آیدین، نگاه و دنیای کتاب منتشر شده‌است.

مقدمه کتاب

بخش آغازین مقدمه کتاب:

بر دانایان و آشنایان فن تاریخ پوشیده نیست که تازیکان که در صدر اسلام ایران را بگشادند استواری و نیرومندی ایشان در این سرزمین تا اوایل قرن سیم هجری بود. پس از آن فرمانروایانی از خود ایرانیان در این گوشه و آن گوشه برخاسته کم‌کم بساط تازیکان را از ایران برچیدند و هنوز قرن چهارم به نیمه نرسیده بود که سراسر ایران به استقلال خود برگشته دیگر نه کسی از بغداد به حکمرانی اینجا می‌آمد و نه دیناری باج از اینجا به خزاینهٔ بغداد فرستاده می‌شد. بلکه ایرانیان بر بغداد و عراق نیز حکم می‌راندند و از خلیفه جز نامی در میان نبود...

بخش‌ها

• دیلمیان (شامل جستانیان، کنکریان و سالاریان)
• روادیان (آذربایگان)
• شدادیان (اران)

منابع

• کسروی، احمد. شهریاران گمنام. چاپ هفتم. تهران: جامی، ۱۳۷۷. 
• کسروی، احمد. شهریاران گمنام. چاپ اول. تبریز: آیدین، ۱۳۸۸. ISBN 978-964-5592-56-9.