سازمان همکاری اقتصادی

برای دیگر کاربردها، اکو (ابهام‌زدایی) را ببینید.

لوگوی اکو

نقشه کشورهای عضو اکو

سازمان همکاری اقتصادی (به انگلیسی: Economic Cooperation Organization)، به طور مخفف اکو یک سازمان اقتصادی منطقه‌ای است. سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) نخستین بار این سازمان را پایه‌ریزی کردند.

این سازمان در ابتدا با نام «آر سی دی» - که نام اختصاری سازمان همکاری عمران منطقهای - است، آغاز به کار کرد. پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) در ایران، کار سازمان با وقفه مواجه شد و در سال ۱۳۶۴ با نام «اکو» حیات خود را از سر گرفت.

پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۳۷۲ کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به سازمان اکو پیوستند. این سازمان هم‌اکنون با ده عضو، حدود ۳۳۰ میلیون تن جمعیت و ۸٬۶۲۰٬۶۹۷ کیلومتر مربع وسعت کشورها، امکانات نفت، گاز و صنعت در اختیار دارد.

طبق اساسنامه این سازمان، اکو برای بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش می‌کند؛ و برای حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه فعالیت دارد. از دیگر اهداف اکو، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این ده کشور است. این سازمان هم‌چنین برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات فعالیت می‌کند. زبان رسمی اکو انگلیسی است و مقر اصلی آن، شهر تهران در ایران است.

به مناسبت پیوستن افغانستان و کشورهای قفقاز و آسیای میانه از جمله ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان به سازمان اکو و افزایش اعضای این سازمان از ۳ کشور، ایران، پاکستان و ترکیه به ۱۰ کشور، روز هفتم آذر ۱۳۷۱، به عنوان روز اکو نامگذاری شد.

اهداف

• ارتقای شرایط برای توسعه اقتصادی پایدار و افزایش سطح زندگی و رفاه مردم.
• گسترش تجارت درون منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حذف موانع تجاری.
• تلاش در جهت ادغام تجارت کشورهای منطقه با تجارت جهانی و ارتقای همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و علمی.
• توسعه زیربناهای حمل و نقل و ارتباطات.
• توسعه همگرایی بخش دولتی و خصوصی با تأکید بر آزادسازی اقتصادی.
• تدوین برنامه مشترک جهت توسعه منابع انسانی و بهره‌برداری از منابع طبیعی.

تشکیلات

• نشست سران که هر دو سال یکبار جهت اتخاذ رهنمودهای کلی برگزار می‌گردد.
• شورای وزیران که بالاترین رکن تصمیم گیری و سیاستگذاری سازمان است و سالی یکبار تشکیل جلسه می‌دهد.
• شورای نمایندگان دائم بازوی اجرایی شورای وزیران است و هر ماه در سطح سفرا در تهران تشکیل جلسه می‌دهد.
• شورای برنامه ریزی منطقه‌ای سالی یکبار در سطح روسای سازمانهای برنامه‌ریزی کشورهای عضو تشکیل جلسه می‌دهد و وظایفی از قبیل تدوین برنامه‌های عملی برای تحقق اهداف سازمان، بررسی برنامه‌های گذشته و پیشنهاد تشکیل نهادهای منطقه‌ای را به عهده دارد.

معرفی اداره اکو وظیفه اصلی به عنوان مرجع ملی (اصلی) هماهنگ کننده ارتباط نهادها و دستگاه‌های اجرایی با دبیرخانه و نمایندگی دایم ج. ا. ا در اکو. یک یا دو کارشناس با توجه به اهمیت و حجم کار در هر یک از مدیریت‌های فوق در اداره امور اکو مشغول انجام وظیفه است. بعنوان مثال کلیه فعالیت‌های صنعت، کشاورزی و توریسم منطقه از طریق کمیته صنعت اداره اکو با نهادهای داخلی و همچنین نهادهای خارجی در کشورهای منطقه هماهنگ می‌گردد. هر یک از مدیریت‌های سازمان نیز سالیانه کارگاه‌های آموزشی و همچنین اجلاس‌هایی را در سطح کارشناسی، مقامات ارشد و وزرا برگزار می‌کنند. دبیرخانه اکو

مقر دبیرخانه سازمان در تهران است. دبیرخانه مسوول هماهنگی و نظارت بر اجرای فعالیت‌های اکو و کمک به برگزاری نشست‌ها می‌باشد. دبیرخانه متشکل از دبیرکل، معاونین، مدیران و کارکنان است. شورای وزیران از میان نامزدهای انتخاب شده از سوی کشورهای عضو دبیرکل را برای یک مدت سه ساله غیرقابل تمدید انتخاب می‌نماید. دبیرکل بالاترین مقام اجرایی سازمان می‌باشد. منبع: سایت وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران و دبیرخانه اکو

شرایط عضویت

شرایط عضویت در اکو همجواری با منطقه‌است.

علل عدم موفقیت کشورهای عضو

عدم موفقیت کشورهای عضو این سازمان در تداخل منافع، اختلافات سیاسی و... است.

نشست سران

دهمین نشست سران اکو در ۲۱ اسفند ۱۳۸۷ در تهران برگزار شد. در این نشست یکروزه، ریاست سازمان اکو از الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان به محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران منتقل شد. ریاست اکو یکساله‌است.

یازدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان اکو دیماه ۱۳۸۹ به ریاست رئیس‌جمهور وقت ایران " محمود احمدی‌نژاد " در کاخ "چراغان " استانبول برکزار شد و ایران که ریاست دوره‌ای این اجلاس را برعهده داشت، این مسئولیت را به ترکیه واگذار کرد.

دبیر کل‌‌‌ها

#	دبیر کل	دوران دبیر کلی
		از	تا
۱	علیرضا سالاری	۱۹۸۸	۱۹۹۲
۲	شمشاد احمد	۱۹۹۲	۱۹۹۶
۳	اوندر اوزار	۱۹۹۶	۲۰۰۰
۴	عبدالرحیم گواهی	اوت ۲۰۰۰	ژوئیه ۲۰۰۲
۵	سید مجتبی ارسطو	ژوئیه ۲۰۰۲	اوت ۲۰۰۳
۶	بکژاسار نربایف	اوت ۲۰۰۳	ژانویه ۲۰۰۴
۷	اشکات اورازبای	ژانویه ۲۰۰۴	اوت ۲۰۰۶
۸	خورشید انور	اوت ۲۰۰۶	اوت ۲۰۰۹
۹	محمدیحیی معروفی	اوت ۲۰۰۹	آگوست ۲۰۱۲
۱۰	شمیل آلسکروف	اوت ۲۰۱۲	آگوست ۲۰۱۵
۱۱	هلیل ابراهیم آکچا	اوت ۲۰۱۵	اکنون
منبع		وب‌گاه رسمی اکو

موسسه‌های وابسته

• مؤسسه فرهنگی اکو
• مؤسسه آموزش عالی بیمه اکو
• بانک اکو
• اکونیوز

جستارهای وابسته

• سازمان همکاری شانگهای
• پیمان سنتو

منابع

• دربارهٔ سازمان اکو
• اقتصاد، سال دوم آموزش متوسطه، رشته علوم انسانی، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، ۱۳۸۱.

پیوند به بیرون

• سازمان همکاری اقتصادی (اکو) - سازمان توسعه تجارت ایران