گویش هزارگی

زبان فارسی

گونه‌های منطقه‌ای و اجتماعی زبان فارسی: فارسی دری زبان فارسی در افغانستان فارسی تاجیکی گویش هزارگی زبان فارسی در ازبکستان زبان فارسی در پاکستان زبان و ادب فارسی در هند گویش بخارایی فارسی بحرین فارسی یهودی برهم‌کنش زبان‌های فارسی و عربی دستور زبان: دستور زبان فارسی دستور زبان تاجیکی ‏(en)‏ ویژگی‌های زبان: واژگان اسم فعل واج‌شناسی و آواشناسی نوشتار: الفبای فارسی خط تاجیکی تغییر خط در تاجیکستان لاتین‌نویسی فارسی خط در ایران گسترۀ جغرافیایی: فارسی بر پایۀ کشور

هزارگی گویشی از زبان فارسی افغانستان است.

هزاره‌ها زبان دری و فرهنگی مشابه با دیگر اقوام فلات آریانا دارند و همانند بسیاری از مردم افغانستان به گویشی از زبان فارسی صحبت می‌کنند که گویش هزارگی نام دارد.

تعدادی واژه‌های عربی، ترکی و مغولی به این گویش وارد شده‌است. واژه‌های ترکی و مغولی حدود ۲۰ درصد از واژکان این گویش را تشکیل می‌دهد. لهجه هزارگی برخی از ویژگی‌های دستوری فارسی سدهٔ چهارم و پنجم هجری را در خود حفظ کرده‌است. در گویش هزارگی دو حرف «د» و «ت» غلیظ نیز وجود دارد که تلفظشان نزدیک به تلفظ آن حروف در زبانهای پشتو و اردو است. میزان تفاوت گویش با فارسی معیار در لهجه جاغوری بسیار زیاد و در لهجه دایزنگی/دایکندی کم است.

گویش هزارگی از گونهٔ فارسی غزنه و خراسان خاوری ریشه گرفته‌است.

منابع

گروه‌های قومی فارسی‌زبان در افغانستان و لهجه‌های آنها
موقعیت	گروه قومی	نام محلی لهجه	ویژگی‌ها
شهر کابل درۀ پنجشیر درۀ سالنگ درۀ غوربند کوهستان لوگر (کُلنگار، دوشنبه، پاتخوابِ روغنی، بَرَکی‌راجان) چرخِ لوگر درۀ لغمان سُرخ‌رود (ننگرهار) کَندی‌باغ (ننگرهار) اورگون (پکتیکا) بدخشان شهر مزار شریف قَطَغَن	تاجیک تاجیکِ پنجشیری تاجیک تاجیک تاجیک تاجیک تاجیک تاجیک لغمانی تاجیک کندی‌باغی تاجیک اورگونی/فُرمولی تاجیک بدخشی تاجیک تاجیک	کابلی پنجشیری فارسی غوربندی کوهستانی فارسی چرخی لغمانی فارسی کندی‌باغی فارسی/فُرمولی بدخشی مزاری قطغنی	شهری، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی و اختلاط زیاد با پشتو روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی و اختلاط زیاد با پشتو روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی و اختلاط زیاد با پشتو روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان هندی و اختلاط زیاد با پشتو روستایی، واژگان فارسی تاجیکی شهری، واژگان فارسی تاجیکی روستایی، واژگان فارسی تاجیکی و تُرکی
شهر هرات غرب هرات شمال هرات قلعه‌نو (بادغیس) غور غور غور شهر فراه شهر قندهار	تاجیک ایماق تیمنی ایماق جمشیدی هزاره ایماق ایماق فیروزکوهی ایماق تَیمَنی تاجیک تاجیک	هراتی فارسی فارسی فارسی ایماقی فیروزکوهی تَیمَنی فراهی فارسی	شهری، واژگان خراسانی روستایی، واژگان خراسانی روستایی، واژگان خراسانی روستایی، واژگان خراسانی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان تُرکی-مُغولی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان تُرکی-مغولی روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان تُرکی-مغولی شهری، واژگان خراسانی شهری، واژگان خراسانی
کَنگ (نیمروز) و منطقۀ ابراهیم‌آباد (در مجاورت شهرستان زابل در ایران)	تاجیک سیستانی	سیستانی	روستایی، واژگان سیستانی و بلوچی
هزاره‌جات	هزاره	هزارَگی	روستایی، نفوذ شمار اندکی از واژگان مُغولی