کابل
مختصات: ۳۴°۳۲′ شمالی ۶۹°۱۰′ شرقی / ۳۴.۵۳۳° شمالی ۶۹.۱۶۷° شرقی
کابل |
|
---|---|
اطلاعات کلی | |
نام رسمی : | کابل |
کشور : | افغانستان |
ولایت : | |
ولسوالی : | کابل |
علاقهداری : | کوته سنگی |
|
|
مردم |
|
جمعیت | ۴٬۵۲۳٬۷۱۸ (سرشماری ۲۰۱۵) |
زبانهای گفتاری: | فارسی |
مذهب: | سنی، شیعه |
جغرافیای طبیعی |
|
ارتفاع از سطح دریا : | ۱۷۹۰ متر |
جملهٔ خوشآمد به شهر | |
به فارسی به شهر زیبای کابل خوش آمدید. |
کابل، پایتخت جمهوری اسلامی افغانستان مطابق تخمین سال ۲۰۱۵–۲۰۱۶ با جمعیتی حدود ۳٬۶۷۸٬۰۳۴ نفر[۱] و مساحتی حدود ۲۷۵ کیلومتر مربع است که در ولایت کابل (استان کابل) واقع شده است.[۲] کابل همراه با دیگر توابع (ولسوالیها)، جمعیتی بالغ بر ۴٬۳۷۲٬۹۷۷ میلیون نفر و مساحتی در حدود ۴۲۵ کیلومتر مربع دارد و در آن از همه قومیتهای اصلی افغانستان زندگی میکنند. بر اساس شواهد رشد شهرنشینی حکایت از مهاجرت گسترده از سایر نقاط افغانستان به این شهر دارد. بر این اساس کابل شصت و چهارمین کلان شهر جهان و در ردهٔ پنجمین شهر جهان از نظر سرعت رشد جمعیت قرار دارد.
کابل مرکز اداری و سیاسی افغانستان میباشد و در ۱٬۸۰۰ متری بالای سطح دریا در درهای دراز و باریک بین کوههای هندوکش را شکافته و در طول دریای کابل امتداد یافته است. این شهر همراه با قندهار، هرات و مزار شریف توسط بزرگراههای حلقوی که در سرتاسر کشور امتداد یافته وصل شده است. کابل همچنین مسیر اصلی شاهراه جلالآباد که به سوی پشاور پاکستان میرود میباشد.
محصولات اصلی کابل شامل میوه تازه و خشک، قالیچه افغان، چرم و محصولات پوست گوسفند، لباسها و اسباب محلی و نسخههای محصولات باستانی میباشد. جنگهای ۱۹۷۸–۲۰۰۱ این صنعت را مختل کرد و به اقتصاد صدمه بسیاری وارد کرد.[۳]
شهر کابل قدمتی ۳٬۵۰۰ ساله دارد؛ پادشاهان بسیاری سالها روی شهر به خاطر موقعیت استراتژیکی آن که در طول مسیرهای جنوب و مرکز آسیا قرار گرفته جنگ میکردند.[۴] کابل در طول تاریخ توسط امپراتوریهای بزرگ زمان خودش حکومت میشده است. در حدود ۵ قرن قبل از میلاد مسیح توسط هخامنشیان و بعدها توسط سلوکیان، پادشاهی موریا، کوشانیان، سلسله مغولان، صفویه، غزنویان و غوریان اداره و کنترل میشده است. از سال ۱۵۰۴ تا ۱۵۲۶ میلادی، کابل به عنوان مرکز رسمی بابر، سازنده امپراتوری گورکانیان بود. بعد از آن تا سال ۱۷۳۸ زیر سلطنت دهلی بود، که نادر شاه و نیروهای افشاریان به گورکانیان حمله کردند.[۵] بعد از مرگ نادرشاه در ۱۷۴۷، شهر به دست احمد شاه درانی افتاد که بسیار سریع آنرا در امپراتوری افغان اضافه کرد.[۶] در ۱۷۷۶، تیمورشاه درانی کابل را به پایتخت افغانستان مبدل ساخت.
از سال ۱۹۸۰، با شروع جنگ بر ضد اتحاد جماهیر شوروی از سوی مجاهدین، شهر به دست گروههای جنگطلب متفاوتی افتاد. در بین سالهای ۱۹۹۲–۱۹۹۶ که جنگ داخلی میان گروههای مسلح رقیب و مخالف یکدیگر در گرفت و منجر به حکومت چهار ساله طالبان شد؛ هزاران نفر از شهروندان کابل و مردم غیر مسلح کشته شدند و باعث وارد آمدن صدمات جدی به زیر ساختهای کابل و مهاجرت گسترده مردم از کابل و سایر نقاط افغانستان به کشورهای همسایه شد. پس از سقوط طالبان در نوامبر ۲۰۰۱، پس از حمله نیروهای نظامی آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به افغانستان، حکومت وقت با همکاری سایر کشورها و سازمانهای بینالمللی فعالیت خود را جهت بازسازی زیر ساختهای از دست رفته کابل آغاز کرده است؛ اگرچه حملات انتحاری طالبان و دیگر شبهنظامیان روند بازسازی کابل و افغانستان را کند کرده است و شهر کابل هر از چندگاهی شاهد حملات انتحاری با هدف ضربه زدن به حکومت که جان شماری از شهروندان بی گناه را میگیرد، است. شهر در حال حاضر در حال توسعهسازی جدید است[۷].
محتویات
تاریخ[ویرایش]
قدمت[ویرایش]
دره کابل قدمتی ۵٬۰۰۰ ساله دارد. واژه "کابها" (به انگلیسی: Kubhā) در حدود ۵٬۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ریگودا و اوستا یاد شده است که از دریای کابل یاد کرده است. ریگودا این شهر با عنوان شهری ایدهآل تحسین میکند و تصویری از بهشت در کوههای آن مجسم شده است. نظریههای دیگری اظهار میکنند که این شهر در بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تشکیل شده است. جایی که کابل واقع شده است، پیش از آن که توسط امپراتوری پارسها، هخامنشیان فتح شود بخشی از امپراتوری مادها بوده است. مرجعی به نام "کابورا" وجود دارد که بهواسطه فرمانروایان امپراتوری هخامنشی (داریوش بزرگ، داریوش دوم و داریوش سوم) تألیف شده، که بعدها پایهای برای استفاده نام کابورا (Κάβουρα) توسط بطلمیوس شد. آنجا مرکز مزدیسنا بود که بعدها با آیین بودا و آیین هندو همراه شد. اسکندر مقدونی این شهر را بعد از غلبه بر امپراتوری هخامنشیان در ۳۳۰ پیش از میلاد تجسس کرده بود اما هیچ نگارشی از آن ثبت نشد زیرا کابل در آن وقت شهری کوچک بود که در مورد آن کسی چیزی نمینوشت. این ناحیه پیش از اینکه به دست شاهنشاهی مائوریا بیفتد، قسمتی از امپراتوری سلوکیان محسوب میشد.
اسکندر اینها را از آریاییها گرفت و زیستگاهی متعلق به خودش ایجاد نمود، اما سلوکوس نیکاتور آنها را به ساندروکوتوس (چاندراگوپتا) در شروط ازدواج مختلف-نژادی و ۵۰۰ فیل سپرد.[۸]
— استرابون، ۶۴ پ. م–۲۴ ب. م
در دومین سده پیش از میلاددولت یونانی بلخ کابل را از ماوریان گرفته بتصرف خویش درآورد. پس از آن زیردستان آنها امپراتوری هندویونانی شهر را در اواسط سده دوم پیش از میلاد به دست خود گرفتند. باختریها شهر پاروپامیز را نزدیک کابل بنیاد کردند، اما در سده اول پیش از میلاد این شهر به ماوریان افتاد. سیتیها (سکاها) در اواسط دهه اول پیش از میلاد هندویونانیها را از شهر بیرون انداختند اما ۱۰۰ سال بعد با روی کار آمدن شاهنشاهی کوشان شهر را از دست دادند.[۹]
مطابق به تاریخنویسان، نام سانسکریتی کابل کمبوجه میباشد.[۱۰][۱۱] این نام در نوشتههایی باستانی در کوفس و کوفن ذکر شدهاست. در سده هفتم پس از میلاد ژوانزونگ این نام را به عنوان کافو[۱۲] (به انگلیسی: Kaofu) بررسی کرده بود و اعلام کرد که این به خاطر لقب یکی از چهار قبیله یوئهژی است که آنها در اوایل مسیحیت در طول کوههای هندوکش به سوی دره کابل مهاجرت کرده بودند.[۱۳] این شهر توسط شاهنشاه کوشان، کوجولا کادفیزس در سال ۴۵ میلادی فتح شد و جزو مایملاک امپراتوری کوشان تا اواخر سده سومین پس از میلاد محسوب میگردید.
در اطراف سالهای ۲۳۰ پس از میلاد، کوشانیها توسط شاهنشاهی ساسانی شکست خوردند و به همراه با همبیعتهای ساسانی معروف به هندو-ساسانیان تبدیل شدند. در دوران ساسانیان، شهر با نام «کاپول» در خط پهلوی نامیده میشد. در ۴۲۰ میلادی هندو-ساسانیان توسط قبیله خیانیان که با نام «کیدارایتز» نیز شناخته میشدند، به بیرون رانده شدند که پس از آن در ۴۶۰ با هیاطله تبدیل شدند. آنجا به بخشی از باقیمانده پادشاهی آشینا از کاپیسا که با نام کابلشاهان نیز شناخته میشود، تبدیل شد.[۱۴] مطابق با تاریخ الهند اثر ابوریحان بیرونی، کابل توسط شاهزادگانی که از تبار ترکها (عثمانیها) بودند اداره میشد که برای ۶۰ نسل ادامه پیدا کرد.[۱۴]
ترکهای کابل و هندوها دیوار بزرگ دفاعی را در اطراف شهر به علت محافظت از مهاجمان آینده ساختند. این دیوار تا به امروز باقیمانده و همچنین به عنوان یک ساحه تاریخی شناخته میشود.
حمله مسلمانان[ویرایش]
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیپدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
در سال ۸۱ هجری وقتی مسلمانان به شهر حمله کردند شهر را از طرف دهمَزنگ شگافتند، مسلمانان عرب فاتح شدند و شاه کابل به گردیز رفت ولی بزودی دوباره کابل را بدست آوردند. پس از آن کابل شاهیان ۲۳ بار با اعراب جنگیدن. در بعضی مواقع که ناتوان میگردیدند باج را قبول مینمودند. بدین ترتیب تا سقوط امپراطوری اعراب کابل را در حفاظت داشتند. پس از شکست امویان توسط عباسیان حکمرانهای افغانی وابسته با اعراب در کشور بسر اقتدار آمدند. پس از دولتهای صفاری و طاهری نفوذ اعراب از کشور کم شده رفت اداره کابل نیز به دست حکمرانان محلی افتاد. و کابل از شهرت افتاد.
مقارن ضعف صفاریان از کوهستان شرقی کابل یک قوم دیگر بنای سلطنت را در کابل گذاشت که سرکردهشان را کالاله میگفتند و تا به عصر غزنویان باقی بودند، تا اینکه در سال ۳۴۴ ه.ق. ضمیمه سلطنت غزنوی شد. کابل در عهد غزنویان، شهر غزنه بتدریج اهمیت یافت و کابل عقب ماند. در لشکرکشیهای چنگیز کابل نیز دستخوش چور و چپاول گردید.
همچنین معماری و شهرسازی کابل بسیار زیبا و دقیق است و یکی از شهرهایی است که با وجود آنکه قدیمی است، حساسیت زیادی در شهرسازی آن به کار رفتهاست.
بعد از آن کابل بدست تیمور و حکمداران او بود تا آنکه دولت تیموری هرات قوت گرفت. بعد از سقوط تیموریان، بابر در این جا مستقر گردید و کابل دوباره رونق یافت و تا سال ۹۲۳ پایتخت بود و به تعمیر و آرایش آن پرداخت. بابر به کمک مردم این شهر، هندوستان را فتح کرد و پایتخت خود را از کابل به آگره نقل داد و کابل مرکز ولایت شد. آرامگاه این پادشاه هم در همین شهر است.
وقتی که سلطنت به احمدشاه درانی رسید، وی توجه به کابل نمود. وی در سال ۱۱۴۴ امر احداث یک دیوار بزرگ را در شهر داد. این دیوار در ظرف ۴ ماه آباد گردید. تیمورشاه پس از تنظیم قندهار در سال ۱۱۹۵ ه.ق. کابل را پایتخت ساخت و از آن تاریخ تا امروز کابل مرکز و پایتخت افغانستان است.
کابل یکی از قدیمیترین شهرهای دنیاست. در کتاب مقدس ویدا به نام کبه Kabha و در پارچههای اوستا از آن به نام کوبها Kobaha یاد میشود. نویسندگان کلاسیک یونانی آن را کوفن Kophen یا کوفس Kophfs و کووا ثبت کرده و همچنان مردم فارس و ارستو این شهر را خوسپس Khoaspes خواندهاند.[نیازمند منبع]
در قرن هفتم میلادی، یک پژوهشگر چینی به نام شونگ چونگ، در نبشتههای خویش مشهور به هیوان سانگ این شهر را کاوفو Kaofu نوشته و چنین برداشت میکند که در حقیقت این شهر زیبا مسما به دریای کاوفو میباشد که از قلب آن میگذرد، وی میافزاید که آریاییان قدیم از لحاظ دینی اهمیتی ویژه به این شهر داده و آن را کوبها اردهستانه Kobaha Urddhastana یا محل بلند پایه گفتهاند. کابل از دیدگاهی کتاب مهاباراتا هندوان، بهشت و جایگاهی تفکر برای خداوندان خوبی بوده و آن را در سانسکریت به نام اردهستانه یا عبادتگاهی مقدس حفظ کردهاند.[نیازمند منبع]
تاریخ نویسان دوره سکندر، کابل را به نام ارتوسپانه Artospana که همان اردهستانه Urddhastana سانسکریت است در تاریخ یونانی قید نموده که پسانها (بعدها) در قرن دوم میلادی این شهر را به نام کابورا Kabura یا قلب پاراپامیزاد نوشتهاند. در دوران شاهنشاهی کوشان بزرگ هنوز هم کابل به نام کاوفو شناخته میشده، که آهسته آهسته به کابورا مسما گردید تا آن زمان که کابل شاهان از آن به نام کابلستان یاد کردند. کابلستان برای چندین قرن پیش و پس از دورهی مسیح، از بامیان و کندهار در غرب تا کوتل بولان و تمام جنوب را در بر میگرفت، که این خطه وسیع به ده علاقهداری تقسیم بوده و شهرهای کابل، غزنی، بامیان، ننگرهار، سوات، پشاور، اپوکین، بنو و بولر در بر میگرفتهاست.
از تاریخ یونان چنین برداشت میشود که ارتوسپانه یا کابل مرکزی عمده و اصلی در منطقه بوده، که پسان در دورهی تسلط یونان، هرات که سکندریهٔ افغان بود جای آن را اشغال کرد که پسانها (بعدها) شاهزادگان هندوساک آن را بار دیگر احیا کردند. تا آنکه در عصر زنبیلکشاه و زنبورکشاه، لشکر عرب بعد از فتح برقآسای ترکیه و ایران به دروازههای این شهر کوبی، شاهان و کابلیان برای دفاع، دیوار بزرگی به نام شیردروازه در درازنای کوه آسمایی یا آسهماهی بنا کردند که حکایتهای آن تا امروز سینهبهسینه حفظ گردیده. تاریخ مصر به وضاحت مینویسد که لشکر بزرگ اسلام بعد از فتح نیم جهان در شیردروازههای کابلستان به مرتبه بیستوسه بار شکست مطلق دید تا آنکه به مرور زمان کابلیان خود به دین اسلام گرویدند.
کابل در درازنای تاریخ، در احساس چکامهسرایان، در چشم تمدن، در قلب آسیا، در خاطرههای اشغالگران و در ایمان بسا مردم، شهر باارزش و دارنده ویژگیهای مقدس بودهاست. کابل در طول تاریخ بارها زیر تهاجم بیگانه قرار گرفت و به گشتهای متمادی، ویران و آباد گردید، تا بالاخره در سال ۱۷۷۶ تسلط خاندﺍن درانی در قلمرو افغانستان جاگیر شد و تیمورشاه پسر احمدشاه ابدالی، مرکز امپراتوری خود را از قندهار به کابل انتقال داد که پس از آن کابل تا امروز به صفت خانهٔ مشترک و مرکز یگانگی تمام افغانها پابرجا میباشد.
جغرافیای شهر کابل[ویرایش]
منطقهٔ کابل عبارت از مجموعهای از وادیهای سرسبز و شاداب و پر نفوس است که ارتفاع آن از سطح دریا از هزار تا دو هزار گز (۳۳۰۰ تا ۶۵۰۰ فوت [پا]) تفاوت میکند. شهر کابل در میان این وادیهای حاصلخیز به عرض ۳۴درجه و ۳۰ دقیقهٔ شمالی و طول ۶۹ درجه و ۱۸ دقیقهٔ شرقی در دامنهٔ کوههای «آسمائی» و «شیردروازه» به ارتفاع شش هزار فوت قرار گرفتهاست. در میان کوه آسمائی (۶۷۹۰ فوت) و شیر دروازه (۷۱۶۶ فوت) شهر کابل شکل مثلثی را گرفته که رأس آن بهجانب غربی، جائی که دو کوه با هم بسیار نزدیک میشوند، قرار دارد. بین دو کوه گذرگاهی است که وادی چهاردهی (نوی کابل) را به کابل قدیم میپیوندد و رودخانهٔ کابل از آن عبور میکند. در زمان قدیم اطراف شهر را حصار مستحکمی احاطه میکرد که بهوسیلهٔ هفت دروازه با خارج ارتباط داشت. تماشای این دیوار اهمیت تاریخی شهر را بهخوبی مینمایاند. از قله کوه منظرهٔ باشکوه و شاداب وادی، با سلسلهٔ کوههایی که اطراف آن را احاطه کرده بهنظر میآید. رود کابل از میان آن با پیچ و خم جلب توجه میکند. شهر کابل که در دو طرف این رودخانه بنا شده محیطی قریب ۸ میل دارد و چون دو طرف آن محدود میشود طبعاً شهر به وسعت خود در طرف شمال و جنوب شرقی رودخانه افزودهاست.[۱]
«شیرپور» از گرانترین مناطق کابل است و امروزه بسیاری از مقامات دولتی در آن برای خود خانه ساختهاند.[۱۶] همچنین ششدرک منطقهای مرفهنشین و پررفتوآمد در مرکز شهر کابل است.[۱۷] منطقه «وزیراکبرخان»، از نواحی دیپلماتیکنشین پایتخت و در نزدیکی ارگ ریاستجمهوری افغانستان است.[۱۸] سفارتهای نروژ، کانادا و تاجیکستان در منطقه وزیراکبرخان واقع شدهاند.[۱۹]
از مناطق پرازدحام شهر کابل میتوان به منطقه «ده افغانان» اشاره کرد که محل توقفگاه وسایط نقلیه شهری است. آرشیو ملی افغانستان در این منطقه واقع شدهاست.[۲۰]
«دریاچه قرغه» از مناطق تفریحی واقع در حومه کابل است.[۲۱]
منطقه پغمان در غرب کابل واقع شده است.[۲۲]
چندول، کارته سخی، افشار، دشت برچی، تیمنی و قلعه شهاده از مناطق شیعهنشین این شهر هستند.[۲۳]
بلوچهای کابل در «قلعه وکیل»، «بیبی مهرو»، «وزیرآباد» و «پغمان» زندگی میکنند و به صورت عموم ساکنان کابل به زبان های پشتو ودری صحبت میکنند.[۲۴]
مردم شناسی[ویرایش]
کابل ۲٫۸ میلیون نفر جمعیت دارد.[۲۵] شهر کابل ۸۰٪ جمعیت ولایت کابل را شامل میشود.[۲۶] کابل شهر چند قومیتی و چند فرهنگی است و با اینکه آمار رسمی از سوی دولت افغانستان دربارهٔ ترکیب قومیتی مردم کابل ارائه نشدهاست ولی بر پایه تخمین انجمن جغرافیای ملی پارسی گویان اکثریت مردم شهر کابل را شامل میشوند؛ و در این میان تاجیکها اکثریت جمعیت را با ۴۵٪ درصد دارند.[۲۷] پس از آن دیگر قوم پارسی گو یعنی هزارهها با ۲۵٪ و پس از آنها پشتونها با ۲۵٪ قرار دارند.[۲۸] ترک زبانان مانند ترکمنها ۲٪ و ازبکها با ۱٪ در مقام بعدی هستند و بلوچها با ۱٪ و سایر گروهای قومی نیز مانند اویماقها و پشهایها نیز با ۱٪ دیگر ساکنین شهر کابل را تشکیل میدهند.
تقریباً تمام مردم کابل مسلمان هستند. شامل ۷۵٪ سنی و ۲۵٪ شیعه. عده کمی از هندوها نیز در کابل زندگی میکنند.
آب و هوای کابل[ویرایش]
کابل[۲۹] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
نمودار آب و هوا (راهنما) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آب و هوای کابل تابع وضع عمومی کشور افغانستان است. از آنجا که این کشور تقریباً در وسط آسیا واقع است پس عرض و طول جغرافیائی، ارتفاع، امتداد کوهها و دوری از دریا از عواملی هستند که در آب و هوای افغانستان تأثیرگذار هستند. با وضع جغرافیائی که افغانستان دارد مناطق مختلف آن آب و هوای گوناگون دارد و کابل هرچند از دریا بسیار دور و تابع آب و هوای بری است، اما توازن در فصول چهارگانه آن برقرار است و هر سه ماه تغییر فصل به صورت منظم پیدا میشود. فصل بهار از ماه حمل (مارس، آوریل) آغاز میشود و تا پایان جوزا (می، ژوئن) منظماً ادامه دارد. در این فصل میتوان آن را فصل نمو و انبساط خواند. از ماه سرطان (ژوئن، ژوئیه) تا آخر سنبله (اوت، سپتامبر) و هنگام تابستان گرمترین ایام کابل بهشمار میرود. در ماه میزان (سپتامبر و اکتبر) خزان آغاز میگردد و تا پایان ماه قوس (نوامبر، دسامبر) ادامه دارد. خزان فصل برداشتن محصول و جمعآوری میوهاست و کابل از این حیث در این فصل امتیاز فراوانی دارد. سه ماه اخیر سال، جدی (دسامبر، ژانویه)، دلو (ژانویه، فوریه) و حوت (فوریه، مارس) فصل زمستان کابل است که سرمای بسیار و بارش برف تا پایان آن ادامه مییابد.
کابل در جنگهای داخلی[ویرایش]
بر اساس تخمین سازمان ملل متحد، ۹۰ درصد شهر به ویرانه مبدل گشت و بیش از شصتوپنج هزار از اهالی شهر کشته و دهها هزار تن دیگر زخمی شدند. این جنگ کوچه به کوچه در شهر کابل تا تسخیر شهر وسیلهٔ طالبان در سال ۱۹۹۶ بلاوقفه ادامه یافت. بعد از فروپاشی حکومت کمونیستی در افغانستان گروههای رقیب افغان برای تحکیم موقعیت خویش و تصرف پایتخت وارد نبرد شدند که خسارات زیادی بر جای گذاشت و قسمتهای عمدهٔ شهر بر اثر راکتباران گروههای مختلف آسیب جدی وارد گردید.
کابل جدید[ویرایش]
به علت کمبود فضا و منابع شهر فعلی کابل که جوابگوی شهروندان یا باشندگان آن نیست قرار است پایتخت افغانستان به شهر جدیدی که با نام کابل جدید که در شمال شهر کنونی کابل است انتقال یابد.
پروژه ساخت کابل جدید در ماه مارس سال ۲۰۰۹ به تصویب شورای وزیران رسید.[۳۰] این شهر به مساحت پانصد کیلومتر مربع خواهد بود و گنجایش سه میلیون نفر جمعیت را دارد. کشور ژاپن تهیه نقشه این شهر را به عهده گرفته است.
جستارهای وابسته[ویرایش]
نگارخانه[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ مطابق به سرشماری 2015
- ↑
"Afghanistan Statistical Yearbook 2008/09", Central Statistics Office
- ↑
"Kabul: Encyclopedia II - Kabul - Reconstruction". Experiencefestival.com. Retrieved 2010-06-27.
- ↑
Nancy Dupree / Aḥmad ʻAlī Kuhzād (1972). "An Historical Guide to Kabul - The Story of Kabul". American International School of Kabul. Retrieved 2010-09-18.
- ↑
"Kabul". Online Encyclopædia Britannica. Retrieved 2010-09-18.
- ↑
Louis Dupree, Nancy Hatch Dupree and others. "Last Afghan empire". Online Encyclopædia Britannica. Retrieved 2010-09-18.
- ↑
"Development of Kabul: Reconstruction and Planning Issues". Archnet.org. 2004-04-07. Retrieved 2010-06-27.
- ↑
Alexander took these away from the Aryans and established settlements of his own, but Seleucus Nicator gave them to Sandrocottus (Chandragupta), upon terms of intermarriage and of receiving in exchange 500 elephants.|en:Strabo|64 BC–24 AD
- ↑
Houtsma, Martijn Theodoor (1987). E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936 2. BRILL. p. 159. ISBN 9004082654, 9789004082656 (help). Retrieved 2010-08-23.
- ↑
Levi, P.; Jules Bloch, Jean Przyluski (1993). Pre-Aryan and pre-Dravidian in India. Asian Educational Services. p. 87 Extra
|pages=
or|at=
(help). ISBN 8120607724, 9788120607729 (help). Retrieved 2010-09-18....they apply to a population of the north-western frontier of India designated by the nickname of "shaved heads," and specially to the Kamboja of the country of Kabul.
- ↑
Watson, John Forbes; Sir John William Kaye (2007). The people of India: a series of photographic illustrations, with descriptive letterpress, of the races and tribes of Hindustan 1. Pagoda Tree Press. p. 276. ISBN 1904289444, 9781904289449 (help). Retrieved 2010-09-18.
The Sanskrit name of Cabul is Kamboj, and a slight transition of sound renders this name so similar to Kumboh.
- ↑
Mookerji, Radhakumud (1966). Chandragupta Maurya and his times (4 ed.). Motilal Banarsidass Publ. p. 173 Extra
|pages=
or|at=
(help). ISBN 8120804058, 9788120804050 (help). Retrieved 2010-09-18. - ↑
"A. —The Hindu Kings of Kábul (p.2)". Sir H. M. Elliot. London: Packard Humanities Institute. 1867–1877. Retrieved 2010-09-18. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ "A. —The Hindu Kings of Kábul". Sir H. M. Elliot. London: Packard Humanities Institute. 1867–1877. Retrieved 2010-09-18. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ افراد مسلح ناشناس یک خبرنگار خارجی را در کابل کشتند، بیبیسی فارسی
- ↑ «فروش غیرقانونی» یک بازار عمومی در افغانستان، بیبیسی فارسی
- ↑ بمبگذار انتحاری نوجوان شش نفر را در کابل کشت، بیبیسی فارسی
- ↑ سفارت آلمان در کابل موقتاً به روی مراجعین بسته شد، بیبیسی فارسی
- ↑ حمله شورشیان به یک رستوران لبنانی در کابل، بیبیسی فارسی
- ↑ آرشیو ملی افغانستان، گنجینهای در حال نابودی، بیبیسی فارسی
- ↑ حمله طالبان به یک هتل در حومه کابل، بیبیسی فارسی
- ↑ کابل آماده میزبانی جشن جهانی نوروز، بیبیسی فارسی
- ↑ نقد و جامعه
- ↑ پیام بلوچ
- ↑ Afghanistan Statistical Yearbook 2008/09", Central Statistics Office
- ↑ "Conflict Analysis: Farza and Kalakan districts, Kabul province", CPAU (Cooperation for Peace and Unity), March 2009, page 5, [۱]
- ↑ Kabul under Curfew after Anti-US, anti-Karzai Riots
- ↑ Afghanistan map.pdf
- ↑
"World Weather Information Service - Kabul". United Nations. Retrieved 2010-04-13.
- ↑ شورای وزیران برنامه 'کابل جدید' را تصویب کرد
پیوند به بیرون[ویرایش]
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای کابل دارد. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کابل موجود است. |
- نقشه شهر کابل
- عکسهای تاریخی کابل
- داستان کابل
- کابل کاروان
- کابل، شهر نور؛ پروژه ۹ میلیارد دلاری توسعه شهری
- راهنمای سفر به کابل از ویکیسفر
- مردم کابل؛ گزارش از رادیوی بینالمللی فرانسه به انگلیسی
|
|
|
|
|
|