شهرستان شهرکرد

شهرستان شهرکرد
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	چهارمحال و بختیاری
سال شهرستان شدن	۱۳۳۱ خورشیدی
مردم
جمعیت	۲۸۳۲۱۰ نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۰۰۶ کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
پیش‌شماره تلفنی	۰۳۸
شهرها
شهرکرد، هفشجان
تعداد بخش‌ها
مرکزی شهرکرد، لاران، فرخ شهر

شهرستان شهرکرد یکی از شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری است که با مساحت حدود ۲۰۰۶ کیلومتر مربع، بالغ بر ۱۲٪ از کل مساحت چهارمحال و بختیاری را تشکیل داده است. مرکز این شهرستان شهر شهرکرد است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی، شهرستان شهرکرد دارای ۲۸۳۲۱۰ نفر جمعیت می‌باشد؛ که از این تعداد ۲۵۳۶۲۹ نفر در نقاط شهری و ۲۹۵۸۱ نفر نیز در نقاط روستایی ساکن هستند. شهرکرد، هفشجان و فرخ شهر از شهرهای مهم این شهرستان می‌باشند.

موقعیت جغرافیایی

این شهرستان در طول شرقی ۴۹ درجه و ۲۲ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه‌است و از نظر عرض جغرافیایی در عرض شمالی ۳۲ درجه و ۲۰ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۳۱ دقیقه قرار گرفته‌است. به لحاظ وضعیت توپوگرافی این شهرستان در بخش شرقی سلسله جبال زاگرس و در حاشیه گسل زاگرس قرار گرفته و مهم‌ترین ارتفاعات آن کوه جهان بین است که با ارتفاع بیش از ۳۳۰۰ متر آن را پوشانیده‌است.

این شهرستان قسمت شمال شرقی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته‌است. شهرستان شهرکرد از شمال به شهرستان‌های سامان و بِن، از شرق به استان اصفهان، از غرب به شهرستان فارسان و از جنوب به شهرستان‌های بروجن و کیار محدود می‌گردد. فواصل بین رشته کوه‌ها را دشتهای وسیعی فرا گرفته‌است از عمده‌ترین دشتهای منطقه می‌توان به دشت شهرکرد، دشت هفشجان و دشت بن اشاره نمود.

تقسیمات سیاسی

بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی استان تا پایان سال ۱۳۹۳ شهرستان شهرکرد دارای ۳ بخش، ۹ شهر و ۶ دهستان بوده است.

شهرستان شهرکرد

بخش	شهر ها	دهستان‌ها
لاران	سورشجان	لار
	سودجان	مرغملک
فرخ شهر	فرخ شهر	خیرآباد
		دستگرد
مرکزی	شهرکرد	حومه
	هفشجان
	کیان
	طاقانک
	نافچ

زبان

به طور کلی در شهرستان شهرکرد، سه گویش فارسی، ترکی و لری بختیاری رواج دارد. در اکثر مناطق شهرستان همچون شهرکرد، هفشجان، فرخ شهر و چالش تر مردم به فارسی لهجه دار تکلم می‌نمایند. در برخی از مناطق همچون شهر کیان، طاقانک و هرچگان مردم به زبان ترکی قشقایی و در برخی مناطق دیگر همچون سورشجان مردم به گویش بختیاری آمیخته با فارسی محلی تکلم می‌نمایند. مردم اینگونه مناطق را از گروه نژادهای فارس-لر می‌شناسند.

لازم است ذکر شود که نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستان‌های شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروه‌هایی از ارامنه بوده است. هر چند در دهه‌های اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال به اصفهان مهاجرت کردند.

آثار تاریخی

تپه اسکندری و تپه‌های اطراف آن

تپه اسکندری اولین، کهن‌ترین و بزرگ‌ترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری، مربوط به دوران پیش از تاریخ است و در شهرستان شهرکرد، ۱ کیلومتری هفشجان واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قدمت این دولت شهر تاریخی به ۹۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد و جزو اولین سکونتگاه‌های دوره نوسنگی محسوب می‌گردد. وجود سفالینه‌های پیش از تاریخ و وفور ابزار سنگی همچون فِلینت و اُبسیدین از استقرار این مکان از هزاره هفتم قبل از میلاد خبر میدهد و بیانگر توالی تمدنی منطقه است.

تپه اسکندری هفشجان شهرستان شهرکرد، اولین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری

تپه شهر کهنه

تپه شهر کهنه مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان شهرکرد، شمال باختری هفشجان واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کتیبه گر نوشته هفشجان

کتیبه گر نوشته هفشجان کهن‌ترین کتیبه استان چهارمحال و بختیاری مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد و ۶۰۰۰ سال پیش است و در هفشجان، کوه جهان بین شهرستان شهرکرد واقع شده است. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۵۹۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در کنار این کتیه که بر دیوارهٔ صخره‌ای و صیقلی کوه جهان بین در حومه شهر هفشجان شهرکرد ایجاد شده است، بقایای راهی سنگ چین وجود دارد که به گفته کارشناسان، احتمالاً بقایای اولین مسیر ارتباطی برای انتقال فرهنگ و تمدن شوش و دشت خوزستان به محیط تمدن تابستانی اسکندری هفشجان بوده است. به عبارت دیگر در گذشته شاهراه خوزستان به اصفهان یا همان راه دسپارت (دزپارت) از هفشجان که مرکزیت مطلق منطقه بوده، عبور می‌کرده است. اما متأسفانه امروزه هنوز حریم حفاظتی کتیبه گرنوشته و حداقل ایجاد سقف بروی آن برای جلوگیری از فرسایش تدریجی توسط برف و باران توسط هیچ‌یک از سازمان‌های استان انجام نپذیرفته است و این اثر ۶۰۰۰ ساله را که قدیمی‌ترین کتیبه استان است را در معرض نابودی تدریجی قرار داده‌اند.

قلعه چالشتر

قلعه چالشتر مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان شهرکرد، شهر چالشتر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۱ و همچنین در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ثبت ۲۹۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جاذبه‌های طبیعی و گردشگری

شهرستان شهرکرد بواسطه آب و هوای سرد کوهستانی و نیز تابستان‌های معتدل دارای جاذبه‌های طبیعی فراوانی است.

گردشگاه چشمه‌زنه

گردشگاه چشمه زنه هفشجان در دامنه رشته کوه جهان بین و ۲ کیلومتری هفشجان و ۲۰ کیلومتری شهرکرد واقع شده است. در روز طبیعت هرسال بیش از ۱۰ هزار نفر از گردشگاه چشمه زنه و طبیعت زیبای آن دیدن می‌کنند.

این گردشگاه در غرب هفشجان و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهرکرد می‌باشد. این گردشگاه از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری نزدیک به شهرکرد مرکز کنونی استان چهارمحال و بختیاری است و آب معدنی ولاله‌های واژگون آن از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌باشد. به منظور تأمین بخشی از آب کشاورزی دشت هفشجان، سدی در ۲۰ کیلومتری جنوب شهرکرد و شمال کوه جهان بین و ۳ کیلومتری شهر هفشجان بر روی این چشمه احداث شده است. این سد خاکی با هسته رسی، دارای مخزنی به حجم ۱/۳ میلیون مترمکعب می‌باشد. طول تاج سد ۴۱۰ متر و عرض تاج آن ۸ متر و ارتفاع از روی پی در عمیق‌ترین ناحیه ۴۲ متر است. در وجه تسمیه نام چشمه زنه باید توجه داشت که نام زنه به علت زایش چشمه‌ای جوشان در کوه جهان بین هفشجان می‌باشد.

گردشگاه چشمه زنه در ارتفاعات جهان بین

کوه جهان‌بین

کوه جهان‌بین در غرب شهر هفشجان در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این کوه یکی از کوه‌های رشته کوه زاگرس است. کوه جهان بین به طول ۳۰ کیلومتر از جنوب روستای شمس‌آباد شروع و تا غرب روستای مصطفی آباد در حومه شهرهفشجان امتداد دارد. بلندترین قلل آن به نام‌های دالانک با ۳۳۴۲ متر، هفشجان با ۳۳۱۵ متر و شمس‌آباد با ۳۱۳۸ متر ارتفاع می‌باشد.

لاله واژگون جهان بین

رشته کوه جهان بین در حومه شهرکرد قرار دارد. چون از فراز قله دالانک، مرتفع‌ترین قله رشته جهان بین، منطقه عظیمی شامل شهرکرد و شهرهای نجف‌آباد و اصفهان کاملاً دیده می‌شود به همین مناسبت به آن نام جهان بین داده‌اند. کوه جهان‌بین بهترین انتخاب برای صعودهای یک روزه در شهرستان شهرکرد می‌باشد. این کوه دارای جاذبه‌های طبیعی فراوانی است که از آن جمله می‌توان به گردشگاه و سد چشمه زنه، چشمه حسن، چشمه شعبان و وقت و ساعت و نیز منطقه یورتیچه جهان‌بین اشاره کرد که در اواسط بهار مملو از لاله‌های واژگون می‌باشد.

غار جهان‌بین

غار جهان‌بین در دامنه کوه جهان‌بین و در غرب شهر هفشجان و ۲۰ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. این غار با بیش از ۱۴۰ متر عمق و متراژ عمودی عمیق‌ترین چاه غار طبیعی کشف شده در ایران محسوب می‌گردد.