شهرستان شهربابک

شهرستان شهربابک
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	کرمان
مرکز	شهربابک
سال شهرستان شدن	۱۳۵۴
مردم
جمعیت	۹۰٬۴۹۵ نفر (۱۳۹۰)
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱۳۵۰۰ کیلومتر مربع
شهرها
شهربابک، خرسند، خاتون‌آباد، دهج، جوزم
تعداد بخش‌ها
مرکزی، دهج

شهرستان شهر بابک از شهرستانهای استان کرمان است.

جغرافیا و جمعیت

این شهرستان غربی‌ترین شهرستان استان کرمان می‌باشد. این شهرستان با مساحتی در حدود ۱۳۵۰۰ کیلومتر مربع پس از کرمان و راور سومین شهرستان استان کرمان به لحاظ مساحت می‌باشد.

از جنوب و جنوب شرقی با شهرستان سیرجان، از جنوب غربی با شهرستان نی‌ریز در استان فارس، از مغرب با شهرستان خاتم در استان یزد، از شمال با شهرستان مهریز در استان یزد، از شمال شرق با شهرستان انار و از مشرق و جنوب شرق با شهرستان رفسنجان مرز مشترک دارد است.

این شهرستان بنا بر سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ جمعیتی برابر ۹۰۴۹۵ نفر داشته است. بر پایه این آمار ۶۴۴۲۴ نفر در نقاط شهری و ۲۶۰۷۱ نفر در نقاط روستایی زندگی می‌کنند، ۴۶۰۹۶ نفر مرد هستند و ۴۴۳۹۹ نفر زن، و تعداد خانوار شهرستان برابر ۲۴۵۷۶ است.

تقسیمات کشوری

بر پایه تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۳ که در سایت مرکز آمار کشور آمده است این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و دهج می‌باشد که خود در بردارنده پنج شهر شهربابک، خورسند، خاتون آباد، جوزم، و دهج می‌باشند.

• بخش مرکزی شهرستان شهر بابک
  • شهر شهربابک
  • شهر خورسند
  • شهر خاتون آباد
  • دهستان استبرق
  • دهستان پاقلعه
  • دهستان مدوارات
  • دهستان میمند

• بخش دهج
  • شهر جوزم
  • شهر دهج
  • دهستان خبر

آثار تاریخی و گردشگری

از آثار تاریخی شهرستان می‌توان به دهکده تاریخی میمند، عمارت موسی خانی معروف به عمارت والی، مسجد باستانی شهر کهنه، آتشکده آذربغ، قلعه کمر مرج و غیره اشاره کرد. در سال ۱۳۹۴ منظر فرهنگی میمند (خانه‌های دستکند میمند) به عنوان نوزدهمین اثر جهانی ایران در یونسکو به ثبت رسید.

آثار طبیعی و گردشگری

از آثار طبیعی و گردشگری شهرستان می‌توان به روستای تاریخی و دستکند میمند، دریاچهٔ فصلی مخرگه، غار ایوب دهج بزرگترین غار آذرین ایران، دشت بهاره ریواس (بهترین زمان بازدید اردیبهشت و خرداد است و برای رسیدن به این دشت زیبا از جاده اصلی بندرعباس-تهران چند کیلومتر باید به طرف معدن مس میدوک برویم)، دشت ریگ سفید، مناطق ییلاقی و تفریحی جوزم، آبدر، مسینان، کُرُم و سایر مناطق خوش آب و هوا اشاره کرد.

موقعیت ارتباطی

شهربابک به علت واقع شدن در مسیر بزرگراه تهران -بندر عباس و همچنین قرار گرفتن در مسیر بندر عباس به اصفهان و غرب کشور و عبور خط راه آهن سراسری ایران ازاین شهرستان دارای اهمیت ارتباطی ویژه‌ای است. ایستگاه راه آهن شهربابک در پنجاه کیلومتری مرکز شهرستان واقع شده‌است.

فاصله تا شهرها

• • فاصله شهربابک تا تهران ۹۰۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا کرمان ۲۳۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا یزد ۲۴۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا شیراز ۳۲۵ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تااصفهان ۵۰۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا بندر عباس ۴۰۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا سیرجان ۱۰۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا انار ۹۵ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا هرات ۷۵ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا بوانات ۱۷۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا مروست ۱۳۰ کیلومتر
  • فاصله شهربابک تا رفسنجان ۱۳۰ کیلومتر

معادن

این شهرستان دارای معادن عظیم مس، سیلیس، فیروزه، سنگ‌های ساختمان و غیره می‌باشد. از مهمترین صنایع شهرستان می‌توان به مجتمع مس شهربابک (میدوک) اشاره کرد.

کشاورزی

از مهمترین محصولات کشاورزی شهربابک می‌توان به پسته، به، بادام، گردو اشاره کرد.

سوغات

به دلیل آب و هوای نیمه سردسیری شهربابک، با توجه به کوه‌های اطراف، و بارندگی نسبتاً مناسب، دشت‌ها و بیابان‌های اطراف آن دارای پوشش گیاهی غنی و گونه گونی می‌باشند، که همین سبب شده است دامداری از قدیم در این منطقه رونق داشته باشد و محصولات دامی آن از کیفیت و شهرت بالایی برخوردار باشند. مسکه (کره)، روغن حیوانی (روغن زرد)، دوغ، اسپار (دوغ جوشانده شده و غلیظ شده و معطر شده با گیاهان دارویی)، کشک، تلف (قره قروت)، و پنیر از سوغاتی‌های مهم شهربابک می‌باشند که همگی هم از شیر گاو و هم از شیر گوسفند (بیشتر میش) تهیه می‌شوند. البته به دو دلیل خاصیت، و کم بودن و فصلی بودن، محصولات گوسفندی بسیار گرانترند. گوشت گوسفندان شهربابک نیز بویژه اگر در بیابان‌ها و دامنه‌های سرسبز از علف‌های گوناگون منطقه چرا کرده باشند و بزرگ شده باشند بسیار خوشمزه و معطر است. سوغاتی دیگر این شهرستان قُرمه است که با سرخ کردن گوشت گوسفند در روغن دنبه آن بدست می‌آید. در قدیم که نه برقی بود و نه یخچال و فریزری و نه این جاده‌ها و ارتباطات و امکانات قرمه کردن روش هوشمندانه‌ای بود برای فراهم کردن یک اندوخته غذایی مطمئن برای زمستان‌های سرد و خشک منطقه. قرمه به روشهای مختلف خورده می‌شود، می‌توان به سادگی سرد آن را روی نان گذاشت و خورد، می‌توان تخم مرغ را در آن نیمرو کرد و نوش جان نمود، می‌توان همراه با نیم استکان آب گرمش کرد و مقداری تلف در آن حل نمود و میل کرد، و البته معروفترین روش همان درست کردن اشکنه (اوگرمو) می‌باشد. نان کُرنو (ن) سوغاتی مهم دیگر شهربابک است، نانی که در تنوری به نام کرنو (ن) و روی قلوه سنگ‌های داغ با قطر حدود ۵ سانتی‌متر (کلوخ کرنو) پخته می‌شود، شکل خود نان هم گرد و کلفت است درست مانند یک کیک. این نان بویژه اگر با آرد سبوس دار پخته شود بسیار خوشمزه است و بهترین نان است برای خوردن غذاهایی همچون آبگوشت، اشکنه، آب بنه (قاتق بنه، بنه همان پسته وحشی است که در کوهستان‌های اطراف فراوان است و مغز آن خواص فراوان دارد) و کشک کِلِ جوش که نیاز به ترید (تلیت) کردن نان است در آنها. نان کماچ شیر و کماچ سهن (شیرینی سهن) نیز که بسیار خوشمزه و مقوی هستند و پیشتر طبق رسم قدیم در روزهای نخستین سال و برای جشن نوروز و سیزده گردی در همان تنورهای کرنو پخت می‌شدند امروزه در طول سال پخت می‌شوند و در دسترس هستند. کماچ شیر با آرد گندم، شیر، خرما و ادویه درست می‌شود و کماچ سهن با آرد جوانهٔ گندم، خرما و ادویه. عسل شهربابک هم اگر بارندگی سال مناسب باشد و بیابان‌ها و کوهپایه‌ها در بهار انبوه از گل و گیاه شوند طرفداران فراوان دارد. مسافری که از شهربابک می‌گذرد حیف است نان کرنو را همراه غذاهای دلچسب و پرانرژی محلی نخورد و برود. نان کرنو تقریباً در همه سوپری‌های شهر گیر می‌آید و البته با کیفیت و قیمت متفاوت. نان‌هایی هستند که در تنورهای ماشینی و با آرد سفید و کیفیت پایین پخت می‌شوند با قیمتی حدود ششصد هفتصد تومان، نمونه دیگری است که در تنور کرنو پخته می‌شود البته با آرد سفید با قیمتی بین هزار تا هزار و پانصد تومان، و گرانترین آنها که با آرد سبوس دار و در تنور کرنو پخته می‌شود و با کیفیت خوب با قیمتی حدود دو هزار تا دو هزار و پانصد تومان عرضه می‌شود. جدای از نوع آرد و خمیر برای تشخیص نان خوب از ظاهر آن شاید بتوان گفت هر چه روی نان برشته تر باشد (سوخته اما نباشد) پخت آن بهتر بوده است. آدرس سوپری‌هایی که نان خوب می‌فروشند را می‌توان از شهروندان پرسید. نان کرنوی تازه که گرفتید حتماً اسپار هم بگیرید و برای یک بار هم شده خوردن آنها را با هم امتحان کنید. قرمه، مسکه، و بنه را هم فراموش نکنید.

مراکز دانشگاهی

شهربابک دارای چند مرکز دانشگاهی شامل دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی، آموزشکده فنی، و مرکزاموزش علمی کاربری می‌باشد.