چترود
چترود چترود |
|
---|---|
کشور | ایران |
استان | کرمان |
شهرستان | کرمان |
بخش | چترود |
نام(های) قدیمی | خیروز، چتروذ |
سال شهرشدن | ۱۳۵۱ |
مردم | |
جمعیت | ۴٫۹۱۳ (سال90) |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع از سطح دریا | ۱۸۲۰ متر |
آبوهوا | |
میانگین بارش سالانه | ۱۸۹میلیمتر |
اطلاعات شهری | |
رهآورد | انار، انگور، هلو و میوه جات دیگر |
پیششماره تلفنی | ۰۳۴ |
وبگاه | http://www.chatrood.com |
تابلوی خوشآمد به شهر | |
چَترود شهری است در استان کرمان ایران. این شهر بسیار خوش آب و هوا بوده و به داشتن بهترین انار در استان کرمان شهرت دارد. انار چترودی معروفترین محصول کشاورزی این شهر است.
چترود در بخش چترود شهرستان کرمان قرار دارد.[۱]
محتویات
وجه تسمیه[ویرایش]
پیشینه. نام چترود در منابع تاریخی به صورتهای گوناگونی، از جمله جَنْزَروذ، حیروز، جیرود، خبروذ، چتروذ، جیروذ، خمرود و خیرور، ضبط شده است (رجوع کنید به اصطخری، ص ۱۶۱؛ مقدسی، ص ۴۶۸؛ حدودالعالم، ص ۱۲۹). ظاهراً نخستینبار در سده چهارم، اصطخری (همانجا) در ذکر شهرهای کرمان، نام آن را با ضبط جَنزروذ در میان راه زرند ـ بردسیر، در یک مرحلهای هر کدام از آنها، آورده است. ابنحوقل (ص ۳۱۴) نیز نام آن را ذکر کرده است. چترود در اواسط سده چهارم، شهری کوچک و کمجمعیت بود (حدودالعالم، همانجا)، اما در اواخر همان سده، مسجدجامع و بازار داشت و از شهرهای بردسیر (قصبه کرمان) و پر میوه بهشمار میآمد (مقدسی، ص ۴۶۰، ۴۶۲). از این دوره به بعد، دستِکم تا قرن ششم، نام چترود در منابع تاریخی دیده نشده است
تاریخچه[ویرایش]
در جلد هشتم فرهنگ جغرافیایی ایران آمده: چترود دهی است از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان که در ۶۴ هزار گزی شمال کرمان بر سر راه فرعی کرمان به راور واقع شده. جلگه و معتدل است و ۳۰۰۰ تن سکنه دارد. آبش از قنات و چشمه، محصولش انار،پسته، غلات و حبوبات است، شغل اهالی زراعت، مکاری، پیلهوری و قالیبافی بوده و راهش فرعی است دبستان و پاسگاه ژاندارمری دارد. مولف مرآتالبلدان درباره چترود نویسد: «قریهای است از بلوک سرآسیاب کرمان که در نزدیکی هوتک و هشت فرسخی شمال شرقی کرمان واقع میباشد. جائی خوش آب و هواست، باغات مشجر زیاد دارد و انگور و انارش بخوبی ممتاز است. آب این قریه از دو رشته قنات معروف به قنات باقری و از چشمهای است که از کوه معروف به کوه تنگل اسبی جاری است. دارای هزار تن سکنهاست (تقریباً) و حمام بزرگی دارد که وکیلالملک آنرا بنا نموده، کاروانسرای خرابهای دارد که از بناهای قدیم است. سه مسجد آباد و یک باب تکیه آباد در آنجا دیده میشود. این قریه یازده کارخانه شالبافی دارد که مشتمل بر چهل ویک دستگاه است. آسیاهای متعدد از قدیم و جدید متعلق به این قریهاست. مزرعه اسماعیلآباد هم از توابع چترود میباشد که خراب بود و آنرا مرحوم محمداسماعیل خان وکیلالملک آباد کرد.[۲]
موقعیت[ویرایش]
چترود در ۱۳۲۳ ش یکی از آبادیهای دهستان زنگیآباد (یا کویر) در شهرستان کرمان و در استان هشتم (کرمان و مکران) محسوب میشد (ایران. وزارت کشور. اداره کل آمار و ثبت احوال، ج ۲، ص ۳۸۰). در ۱۳۵۵ ش، چترود دهستان و شهری در بخش حومه شهرستان کرمان (ایران. وزارت کشور، ذیل «استان کرمان») و در ۱۳۶۶ ش، شهری در استان کرمان بود (ایران. وزارت کشور. معاونت برنامهریزی و خدمات مدیریت، ص ۸۳). در اسفند ۱۳۷۳، بخش چترود (به مرکزیت شهر چترود) مشتمل بر دهستانهای مُعِزیه، هِروز، حُرْجَنْد و کویرات در شهرستان کرمان تشکیل شد (ایران. قوانین و احکام، ۱۳۷۴ ش، ص ۶۲ـ۶۳). در ۱۳۷۵ ش، دو دهستان هروز و حرجند از آن جدا شدند و در تابعیت بخش کوهسارانِ شهرستان کرمان در آمدند. در همان زمان، آبادیهای کاظمآباد و دِهْنو (هر دو از توابع دهستان کویرات) در هم ادغام و به عنوان شهر کاظمآباد در دهستان کویرات شناخته شدند (همو، ۱۳۷۶ ش، ص ۱۰۵۲).
آب و هوا واقلیم[ویرایش]
رود فصلی چترود در شمال شهر جریان دارد. آب و هوای شهر معتدل خشک است.میانگین بارش سالانه آن حدود ۱۸۹ میلیمتر ضبط شده است (سازمان هواشناسی کشور، ص ۳۷۰). چترود در تاریخ خود در جریان حملات غزها، بلوچها و رخ دادن زمینلرزه آسیبهای فراوانی دیدهاست.[۳]
کوههای مهم[ویرایش]
برخی از کوههای مهم بخش عبارتاند از: کوه زَرد در مشرق، آبخواجه در جنوب، کمرشیلقه در شمال آبادی مُعِزآباد (در حدود ۴۷ کیلومتری شمالغربی شهر کرمان)، چهلدختر در شمالشرقی، زارنگ در جنوب و جنوبغربی و رَشْقاوَند در جنوب شرقی آبادی ماهْ زَمین (در حدود ۷۹ کیلومتری شمالغربی شهر کرمان؛ فرهنگ جغرافیائی آبادیها، ج ۹۵، ص ۲۰۱، ۲۱۳).
ارتباطات[ویرایش]
شهر چترود در محل اتصال دو راه اصلی زرند ـ کرمان و راور ـ کرمان قرار گرفته است و با راه اصلی از راور به مراکز شهرستانهای بیرجند، فردوس و طبس و از راه زرندـ کوهبَنان به شهر بافق مرتبط میشود.
موقعیت علمی،معدنی و صنعتی[ویرایش]
معادن فراوان زغالسنگ در پیرامون شهر یافت میشود (جغرافیای کامل ایران، ج ۲، ص ۹۳۲). رصدخانه ملی ایران در پیرامون این شهر در دست ساخت است.[۴] طرحی برای احداث کارخانه تولید لاستیک و ماشین آلات سنگین راهسازی نیز در چترود وجود دارد.[۵] شهر چترود از مناطق لرزهخیز استان کرمان است.[۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ بختیاری، سعید. اطلس گیتاشناسی استانهای ایران. چاپ یکم. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خورشیدی. شابک: ۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱.
- ↑ مرآت البلدان ج ۴ ص ۳۱۲.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، سرواژه چترود.
- ↑ نشریه الکترونیک نگارستان سیرجان
- ↑ روزنامهٔ آفرینش
- پیششماره، مختصات و بلندا
- دانشنامه جهان اسلام، سرواژه چترود.
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |