دستگرد (برخوار)

Dastgerd دستگرد
city
Dastgerd
مختصات: ۳۲°۴۸′۰۷″ شمالی ۵۱°۳۹′۴۹″ شرقی
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	برخوار
بخش	مرکزی
جمعیت (۲۰۰۶)
• جمعیت	۱۵۵۲۴
منطقهٔ زمانی	ساعت رسمی ایران (یوتی‌سی +۳:۳۰)
• تابستان (DST)	ساعت رسمی ایران (یوتی‌سی +۴:۳۰)

دَستگِرد یکی از شهرهای استان اصفهان در مرکز ایران است.

شهر دستگرد برخوار در بخش برخوار شهرستان برخوار و میمه قرار دارد.

دستگرد یکی از شهرهای استان اصفهان در مرکز ایران است. شهر دستگرد برخوار در بخش برخوار شهرستان برخوار و میمه قرار دارد. شهر دستگرد با وسیع شدن شهر اصفهان اینک در ۱۳ کیلومتری شمال شهر اصفهان قرار دارد. موقعیت دستگرد از نظر آب و هوا خشک و بیابانی است در این شهر آثار تاریخی خاصی وجود ندارد. امامزاده ادهم این شهر و مسجد جامع قدیمی از نقاط زیارتی آن هستند. مردان آن بیشتر شغل کشاورزی دارند البته در چند سال اخیر این آمار رو به کاهش است. بیشتر تخصص آنها در امر کشاورزی در کشت صیفی جاتی مانند هندوانه و خربزه می‌باشد. هنرهای صنایع دستی این شهر عبارتند از: مینا کاری، گلیم بافی، منبت چوب، مینیاتور، معرق چوب، قلمزنی و گیوه دوزی را می‌توان نام برد. دستگرد، شهری در شهرستان برخوار استان اصفهان. این شهر در مشرق شهرستان، در ارتفاع حدود ۵۷۱٬۱ متری و در حدود پانزده کیلومتری شمال شهر اصفهان، در کنار راه اصلی اصفهان ـ دولت‌آباد (مرکز شهرستان برخوار)، و در دشت بلندی قرار دارد. آب و هوای آن معتدل خشک است. بیشترین دمای آن °۴۲ در مرداد، کمترین آن °۲ر۱۲- در بهمن، و میانگین بارش سالیانهٔ آن ۶ر۱۲۱ میلیمتر است (رجوع کنید به سازمان هواشناسی کشور، ص ۳۴).

پیش از ۱۳۲۹ش، آبادی دستگرد، مرکز دهستان برخوار بود و برخوار بخش حومهٔ شهرستان اصفهان و تابع استان دهم (اصفهان) بود. در این سال، آبادی دستگرد شهر شد و با تشکیل شهرستان برخوار و میمه در تیر ۱۳۶۸ و بخش برخوار در فروردین ۱۳۷۹، تابع شهرستان و بخش مذکور گردید (رجوع کنید به رزم‌آرا، ج ۱۰، ص ۸۸؛ ایران. وزارت کشور، ۱۳۸۲ش، ذیل «استان اصفهان»).

در سرشماری ۱۳۷۵ش، جمعیت شهر۱۴۰۲۱ تن ضبط شده است (رجوع کنید به مرکز آمار ایران، ص هفتاد و چهار). اهالی آن شیعهٔ دوازده امامی‌اند و به فارسی سخن می‌گویند (فرهنگ جغرافیائی آبادیها، ج ۷۱، ص ۱۱۷).

دستگرد از طریق دو راهیِ حبیب‌آباد، به اردستان و نائین مرتبط می‌شود. بزرگراه اصفهان به شاهین‌شهر و تهران از کنار آن می‌گذرد (مهریار، ج ۱، ص ۳۸۷). فرش‌بافی با طرحهای اصفهانی و نائینی در آن رواج دارد (فرهنگ جغرافیائی آبادیها، ج ۷۱، ص ۱۱۸). شهر دارای زیارتگاهی به نام امامزاده ادهم است (همان‌جا).

نام آن به صورتهای دَسْتْجِرْد و دستگردبرخوار هم ضبط شده است (رجوع کنید به جابری انصاری، ص ۴۳۸؛ مهریار، ج ۱، ص ۳۸۶). آبادیها و شهرهای بسیاری در استان اصفهان و نیز در استانهای دیگر، از جمله خراسان، به این نام خوانده شده‌اند. جزء گرد/ کرد/ جرد در این اسامی، از «کرت» فارسی باستان، به معنای ساخته و پرداخته، گرفته شده است و دستگرد یعنی شهر ساخته دست. از جمله شهرهای قدیمی با این نام، دستکره‌الملک* است (رجوع کنید به مهریار، ص ۳۸۵–۳۸۶؛ نیز برای اطلاع بیشتر از معانی این واژه رجوع کنید به جعفری زند، ص ۹۳–۹۶).

دستگرد در ناحیه قدیمی برخوار* قرار داشته است و در دورهٔ ناصری از روستاهای بزرگ و معروف بلوک برخوار محسوب می‌شد (رجوع کنید به افضل‌الملک، ص ۷۸؛ اصفهانی، ص ۳۰۰). جابری انصاری (متوفی ۱۳۳۵ش) آن را قریه‌ای با چهار هزار سکنه ذکر کرده است (رجوع کنید به ص ۴۳۸). در حدود ۱۳۳۰ش (رجوع کنید به رزم‌آرا، همان‌جا)، دستگرد ۱۱۹٬۵ تن جمعیت داشت، از تولیداتش غلات و پنبه و پشم و روناس بود و بافت قالی و کیش (نوعی پارچه کتانی) در آن رواج داشت.

جمعیت

جمعیت دستگرد درسال۱۳۸۹حدود ۱۸هزارنفرمیباشد