زبان هوری
| تمدن‌های باستانی آسیای غربی |
|---|
| میانرودان، سومر، اکد، آشور، بابل |
| حتیان، هیتی‌ها، لیدیه |
| ایلام، اورارتو، منائیان، ماد، هخامنشی |
| امپراتوری‌ها / شهرها |
| سومر: اوروک – اور – اریدو |
| کیش – لاگاش – نیپور – اکد |
| بابل – ایسین – عموری‌ها - کلدانی‌ها |
| آشور: آسور، نینوا، نوزی، نمرود |
| ایلامیان – شوش |
| هوریها – میتانی |
| کاسی‌ها – اورارتو |
| گاهشماری |
| شاهان سومر |
| شاهان ایلام |
| شاهان آشور |
| شاهان بابل |
| شاهان ماد |
| شاهان هخامنشی |
| زبان |
| خط میخی |
| آرامی – هوری |
| سومری – اکدی |
| زبان مادی |
| ایلامی |
| اساطیر میانرودان |
| انوما الیش |
| گیل گمش – مردوخ |
| نیبیرو |
زبان هوری نامی قراردادی است که به زبان هوریها -که در ۲۳۰۰ (پیش از میلاد) به میانرودان اندرشدند و تا ۱۰۰۰ (پیش از میلاد) ناپدید شدند- گفته می‌شود. هوری زبان پادشاهی میتانی در شمال میانرودان بود. انگاشته می‌شود که خاستگاه این زبان زیستگاههای هوریان در شمال سوریه ،شمال عراق و جنوب شرقی ترکیه کنونی بوده باشد.
خویشاوندان زبانی[ویرایش]
این زبان یک زبان پیوندی است که همراه با زبان اورارتویی خانواده زبانی هورواورارتویی را می‌سازند. زبان ارمنی از این خانواده وامواژه‌های بسیاری دارد که نشان از ارتباط زبانی دیرپای این زبان با هوری و هورواورارتویی دارد. برخی پژوهشگران بر این باورند که هوری همانندیهایی با زبان‌های شمال شرقی قفقاز دارد و بنابراین این زبان را در خانواده زبان‌های آلارودی جامی‌دهند.
نوشتن[ویرایش]
هوریها خط میخی اکدی را نزدیک به ۲۰۰۰ پیش از میلاد برای نوشتن زبانشان پذیرفتند. نوشته‌های هوری یافت‌شده تاکنون اندکند. هوریها همچنین گرایش به سود بردن از خط نمادین سومری داشتند که تلفظ هوری آن واژگان امروز آشکار نیست. از اینرو آگاهی از زبان هوری هنوز کامل نیست.
ادب هوری[ویرایش]
نوشته‌های به زبان هوری تاکنون در خاتوشا، اوگاریت و شاپینووا یافت شده‌اند. یکی از بلندترین نامه‌های عمارنه نامه‌ای است که توشرات‌تا پادشاه میتانی به آمنهوتپ سوم فرعون مصر باستان نوشته است. کهنترین نشانه از موسیقی در نوشته‌های هوری یافته شده در اوگاریت دیده شده است.
زبان هوری بر زبان سامی‌ای که در قطنه در شمال سوریه کنونی و بر زبان هیتی به ویژه در لهجه شاپینووایی آن اثرگذارد.
انگاره‌هایی درباره زبان هوری[ویرایش]
برخی پژوهشگران بر این باورند که زبان هوری در زبان سوبارتویی و به عنوان زیرلایه این زبان تحلیل رفته است.
منابع[ویرایش]
- نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی؛ http://en.wikipedia.org/wiki/Hurrian_language، Hurrian language؛(نسخه ۳ ژانویه ۲۰۰۷)
- مرتضی راوندی: تاریخ اجتماعی ایران. (جلد ۱) ۱۳۵۴
- کمرون، جرج. ایران در سپیده دم تاریخ. ترجمه حسن انوشه. تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۹
