محاصره اورشلیم (۶۱۴ میلادی)
| محاصره اورشلیم | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ‌های ایران و روم | |||||||||
 تصویری از صلیب راستین که در کلیسای مقبره مقدس در اورشلیم نگهداری می‌شود. |
|||||||||
|
|||||||||
| جنگندگان | |||||||||
| شاهنشاهی ساسانی هم پیمانان یهودی |
امپراتوری روم شرقی | ||||||||
| فرماندهان | |||||||||
| شهربراز | اسقف ذکریا | ||||||||
| نیروها | |||||||||
| نیرو های پارسی به همراه 20,000 یا 26,000 هزار متحد یهودی | شورشیان مسیحی | ||||||||
| تلفات | |||||||||
| بسیار کم | در کم ترین حالت : 4518 مسیحی به وسیله یهودیها کشته شده و در بیش ترین حالت : 66,509 مسیحی به وسیله یهودی ها کشته شده | ||||||||
| بسیاری از یهودیان شورشی در جنگ کشته شده | |||||||||
مُحاصِرهٔ اورشَلیم بخشی از جنگ‌های ایران و روم بود که در زمان ساسانیان در ۶۱۴ پس ازمیلاد روی داد. شاه ساسانی خسرو دوم فرمانده سپاه خود شهربراز را برای حمله به خاور نزدیک فرستاد و اسقف زکریا رهبری مبارزان بیزانسی را بعهده داشت. در این جنگ ساسانیان به کمک حدود بیست و شش هزار تن از هم پیمانان یهودی خود به پیروزی دست یافتند. بدنبال فتح اورشلیم صلیب راستین که به صلیب اصلی عیسی مسیح منسوب است جابجا شده و توسط ایرانیان به تیسفون منتقل شد. اهمیت این پیروزی برای ساسانیان بیشتر ازین خاطر بود که آنها به آبهای مدیترانه دست یافتند. سپاه ساسانی به نهمیا بن هوشیل و بنیامین تیبریا (که بسیار ثروتمند بود) ملحق شد و این دو موفق شدند یهودیان زیادی را برای جنگ به ارتش ساسانی ملحق کنند. این جنگ برای ساسانی دارای اهمیت استراتژیک و برای یهودیان دارای اهمیت مذهبی بود.
محتویات
پیشینه[ویرایش]
یهودیان و مسیحیان بیزانس با یکدیگر اختلاف شدیدی داشتند. دین مسیحیان بیزانس به شدت با یهودیان مخالف بود و یهودیان معمولاً تحت فشار قرار می‌گرفتند. در چندین مرحله یهودیان سعی کردند که به ساسانیان کمک کنند که به زمینهای بیزانس پیشروی کنند. یهودستیزی در ۶۰۸ میلادی باعث شورش یهودیان در سال ۶۱۰ شد که توسط فرماندهان بیزانس خنثی شد. یهودیانی که شورش کرده بودند برای مجازات کشته شدند. با اینکه در گذشته یهودیان معمولاً از بیزانس در برابر شاپور اول حمایت می‌کردند اینبار بیزانسها تبدیل به آزاردهندگان یهودیان شدند. بعد از شورش بارکوخبا در سال ۱۳۵ میلادی یهودیان از وارد شدن به اورشلیم منع شده بودند. کنستانتین تنها به یهودیان اجازه داده بود که یک روز در سال در روز تیشا باو (نهم آو) که تاریخ نابود شدن معبد بود به شهر وارد شوند. در سال ۴۳۸ ملکه بیزانس اودوسیا این ممنوعیت را لغو کرد. ولیکن به دلیل مخالفت شدید مسیحیان این ممنوعیت دوباره بازگشت. به همین دلیل در سال ۶۱۴ اورشلیم جمعیت یهودی بسیار کمی داشت.
فتح اورشلیم[ویرایش]
بعد از اینکه اورشلیم توسط یهودیان به راحتی تصرف شد کنترل شهر به نهمیا بن هوشیل و بنیامین تیبریایی داده شد. نهمیا سپس فرماندار اورشلیم شد. او به سرعت تدابیری برای ساخت معبد سوم یهودیان دید و به دنبال نسل کاهنان معبد گشت. بعد از چندین ماه مسیحیان شورش کردند. نهمیا و همکاران او کشته شدند. یهودیان باز مانده به سمت ارتش تحت فرماندهی شهربراز فرار کردند. بعد از این اتفاق مسیحیان موفق شدند به مدت کوتاهی کنترل اورشلیم را در دست گیرند. ولیکن شهربراز به سرعت به شهر حمله کرد و نیروهای او از دیوارهای شهر بالا رفتند. وقتی نیروهای بیزانس تعداد نیروهای پارسی را دیدند از ترس فرار کرده و مقاومت زیادی نکردند. بر اساس نوشته‌های مختلف محاصره شهر حدود ۱۹ تا ۲۱ روز طول کشید. بر اساس نوشته سبوئس محاصره باعث کشته شدن ۱۷۰۰۰ مسیحی شد. ولیکن نویسندگان مسیحی این رقم را تا ۹۰۰۰۰ نفر ذکر کردند. علاوه بر این ۳۵۰۰۰ نفر از مسیحیان به همراه اسقف اعظم زکریاس به بین النحرین اخراج شدند. شهر سوزانده شد. ولیکن در متون تاریخی مطالب زیادی در مورد نابودی کلیساها یافت نمی‌شود. جستجو برای یافتن صلیب راستین باعث شکنجه شدن روحانیون مسیحی شد. بعد از اینکه صلیب راستین پیدا شد به عنوان غنیمت به تیسفون برده شد. این صلیب بعدها به عنوان سمبل پیروزی ساسانیان بر مسیحیان مورد استفاده قرار می‌گرفت. مودستوس فرمانده شهر گردید. بسیاری از کلیساها در اثر درگیرها نابود شدند. در سال ۶۱۶ شهر تقریباً وضعیت عادی پیدا کرد و بسیاری از کلیساها دوباره بازسازی شدند. در سال ۶۱۷ پارسیان سیاست خود را عوض کردند و اینبار با مسیحیان بر ضد یهودیان متحد شدند. در این زمان از مهاجرت یهودیان به اورشلیم جلوگیری به عمل آمد. یک کنیسه نیز نابود شد. بعد از این تغییر رویه وضعیت مسیحیان در امپراتوری ساسانی بهبود یافت. در سال ۶۲۸ بعد از انیکه خسرو دوم از پادشاهی کنار رفت قباد دوم با هراکلیوس صلح کرد و قول داد صلیب راستین را به اورشلیم بازگرداند. صلیب راستین در دست ساسانیان باقی ماند تا اینکه شهربراز آنرا باز گرداند. شهربراز و پسرش نیکتاس که مسیحی شده بود کنترل شهر را تا سال ۶۲۹ در دست داشتند. در سال ۶۳۰ هراکلیوس به همراه صلیب راستین به اورشلیم حمله کرد و آنرا پس گرفت. یهودیان از اورشلیم اخراج شدند و اجازه نیافتند که در شعاع سه مایلی شهر نزدیکتر شوند. یهودیان باقی مانده در شهر کشته شدند.
در متون مختلف[ویرایش]
روایت سبوئس[ویرایش]
اسقف ارمنی سبوئس در مورد محاصره اورشلیم نوشته است. او نوشته است که در ابتدا ساکنین اورشلیم در برابر ارتش ساسانی مقاومت نکردند ولیکن بعد از چند ماه مسیحیان در اورشلیم شورش کردند. چندین روز مختلف در مورد زمان محاصره نوشته شده است. سبوئس نوشته است که در زمان شورش بسیاری از یهودیان کشته شدند. یهودیان باقی مانده به سمت فرمانده ساسانی فرار کردند. چندین نام مختلف برای این فرمانده استفاده شده است که بعضی از آنها خرم، ارازمویزان و خورهام هستند. ولیکن تصور می‌شود همه این نامها به شهربراز اطلاق می‌شوند که در متون ارمنی خرم نام دارد. بعد از فروافتادن شهر ۱۷۰۰۰ مسیحی کشته شدند. در سه روز بعدی پارسیان ساکنین شهر را کشتند.
روایت آنتیوکوس[ویرایش]
آنتیوکوس استراتگوس یک کشیش مسیحی یونانی بود که در فلسطین زندگی می‌کرد. او هم چندین روز مختلف را در مورد شروع محاصره ذکر کرده است. بر اساس نوشته او وقتی پارسیان وارد شهر شدند دزدی و بی‌احترامی بیسابقه‌ای رخ داد. او ادامه می‌دهد "کلیسا بعد از کلیسا آتش کشیده شد و تمامی مقدسات مسیحیان آسیب دید و یا نابود شد". او ادامه می‌دهد که اسیران مسیحی در برابر مخزن مامیلا جمع گردانده شدند و یهودیان به آنها گفتند که یهودی شوید و مسیح را رد کنید. اسیران مسیحی این پیشنهاد را رد کردند و یهودیان که خشمگین شده بودند آنان را از پارسیان خریدند و همانجا کشتند. آنتیوکوس می‌نویسد:
بعد یهودیان همانگونه که خدای ما (عیسی) را با سکه نقره خریده بودند مسیحیان را خریدند. آنها به پارسیان نقره می‌دادند و یک مسیحی می‌خریدند و مانند یک گوسفند سر می‌بریدند
بعضی نسخ نوشته آنتیوکوس تعداد کشته شدگان را به رقم بالای ۶۶۵۰۹ نفر تخمین می‌زند. بقیه نسخ حدوداً نصف این عدد را ذکر می‌کنند. بیشترین رقم برای کشته شدگان مامیلا ۲۴۵۱۸ نفر ذکر شده است. نوشته آنتیوکوس به زبان یونانی بود ولیکن امروزه تنها ترجمه عربی و گرجی آن در دست است.
روایت دیونسیس[ویرایش]
دیونسیس هم نوشتاری در مورد این محاصره دارد. او رقم کشته شدگان را ۹۰۰۰۰ نفر ذکر می‌کند.
سفر زروبابل[ویرایش]
سفر زروبابل یک نوشته یهودی از قرون وسطی است که با سبک تورات نوشته شده است و از زبان زروبابل است. معمولاً فرض می‌شود که این کتاب در قرن ۷ نوشته شده است. بر اساس این کتاب وقتی نهمیا بن هوشیل کنترل اورشلیم را در دست می‌گیرد به دنبال نژاد اسراییل و هارون می‌گردد تا بتواند کاهنان معبد را باز گرداند. او در سال پنجم و در ماه آو کشته می‌شود. سفر زروبابل می‌گوید که قباد دوم به نهمیا بن هوشیل و اسراییل خیانت می‌کند.
در قرآن[ویرایش]
داستان شکست خوردن مسیحیان و فروافتادن اورشلیم به دست پارسیان در سوره سی قرآن سوره روم نیز آمده است. شکست خوردن مسیحیان به دست پارسیان که خدایی غیر از خدای ابراهیم داشتند توسط اعراب به عنوان طعنه به محمد گفته می‌شد. در آیات ابتدایی این سوره خداوند پیشبینی می‌کند که رومیان به زودی دوباره بر پارسیان و یهودیان چیره می‌شوند.
روم شکست خورد، در نزدیکترین سرزمین. ولیکن بعد از این شکست آنها به زودی پیروز می‌شوند ظرف چند سال. کار در گذشته و آینده از آن خداست و در آن روز است که مومنان از یاری خدا شاد می‌گردند. هرکه را بخواهد یاری می‌کند و اوست شکست ناپذیر مهربان. (سوره روم آیه ۲ - ۵)
روایات دیگر[ویرایش]
محمد بن جریر طبری نیز در نوشته‌های خود ذکر می‌کند که پارسیان در جستجوی صلیب حقیقی روحانیون مسیحی را شکنجه کردند.
منابع[ویرایش]
|
|
||||||
|
||||||
