آثار الباقیه عن القرون الخالیه
آثار الباقیه عن القرون الخالیه (به فارسی: اثرهای مانده از قرن‌های گذشته) کتابی نوشتهٔ ابوریحان بیرونی، نویسنده و دانشمند ایران زمین است.[۱] این کتاب مطالعه تطبیقی تقویم‌های فرهنگ‌ها و تمدن‌های گوناگون، درهم‌بافته با ریاضیات، نجوم، اطلاعات تاریخی، به همراه کاوش در سنن و مذاهب ملت‌های گوناگون است. بیرونی در این تالیف ارجمند به مقوله‌هایی نظیر گاهشماری و تقویم ملل مختلف، تاریخ ایران و بابل و روم، جشن‌ها و اعیاد ایرانیان و دیگر اقوام، ادیان و آثار مقدس دین یهود، زردشتی، مانوی، صائبی، مزدک و ... پرداخته و نظرات ارزشمند عالمانه‌ای در این باره ارائه نموده است. آثار الباقیه در سال ۳۹۰ تا ۳۹۱ هجری به پایان رسید و جزو نخستین آثار بیرونی است که تقریباً در بیست سالگی او توسط دربار قابوس در گرگان گردآوری شد. نسخه‌ای از این کتاب به خط ابن الکتوبی و متعلق به اوایل قرن چهاردهم میلادی در زمان فرمانروایی ایلخانان، اکنون باقی مانده‌است که در کتابخانه دانشگاه ادینبورگ نگاه‌داری می‌شود. این نسخه شامل ۲۵ نگاره‌است که در نسخه باقی‌مانده دقیق دیگری متعلق به قرن هفدهم میلادی در دوره عثمانی نیز وجود دارد.
ترجمه و تصحیح[ویرایش]
نخستین ترجمه و تصحیح فارسی این کتاب در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی به همت اکبر داناسرشت و با نام ترجمه آثارالباقیه ابوریحان بیرونی به زیور طبع آراسته شد. تعداد چاپ‌های ترجمه‌ی اکبر داناسرشت تا بهمن ماه سال 1393 هجری شمسی به عدد ۶ رسیده است.
این اثر ارزنده بار دیگر به کوشش عزیزالله علیزاده تصحیح شده و در سال ۱۳۹۰ هجری شمسی آن را همراه با نمایه و واژه نامه منتشر کرده است.
پرویز سپیتمان (اذکائی) نیز ترجمه و تصحیح دقیقی از این اثر گرانقدر را با نام آثار باقیه: از مردمان گذشته و به همت نشر نی، در سال ۱۳۹۲ هجری شمسی منتشر نموده است. این تصحیح در سال ۱۳۸۱ برنده ی جایزه ی کتاب سال جمهوری اسلامی شد.[۲] محمود جعفری دهقی، مدير گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران این تصحیح را از شاهکارهای ترجمه و تالیف در بیرونی‌پژوهی میداند. اذکائی این اثر گران سنگ را پس از مقابله تازه با سه نسخه دیگر که پیش از این از سوی ادوارد زاخائو، خاورشناس برجسته ی آلمانی و نخستین مترجم این اثر به زبان های اروپایی مغفول مانده بود، ترجمه و همراه با یادداشت‌های بسیار عالمانه خود منتشر کرده است.[۳]
نمونه‌ای از کتاب[ویرایش]
«قُتَیبه (باهلی) کسانی را که خطّ خوارزمی نیک می نوشتند و اخبارشان می دانستند و دانشهاشان درس می گفتند، یکسره نابود کرد و همهٔ رشته ها را از هم درید و گسیخت؛ پس آن (مَعارف) چنان در نهان شد که -با این حال- نتوان به شناخت حقایق امورِ پیش از دورهٔ اسلام در آنجا دست یافت»
منابع[ویرایش]
- آثار الباقیه، محمدبن‌احمد ابوریحان بیرونی؛ مترجم: اكبر داناسرشت - مؤسسه انتشارات اميركبير - ۶۴۸ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۶ سال ۱۳۹۰ - ۵۰۰۰ نسخه - ۹۵۰۰۰ ريال - شابک: ۷-۰۲۷۹-۰۰-۹۶۴-۹۷۸
- آثار الباقیه عن القرون الخالیه: ابوریحان بیرونی، مصحح عزیزالله علیزاده، تهران: انتشارات فردوس، ۵۶۰ صفحه. چاپ ۱ سال ۱۳۹۰ - شابک: ۸-۴۶۴-۳۲۰-۹۶۴-۹۷۸
- آثار باقیه: از مرمان گذشته، محمدبن‌احمد ابوریحان بیرونی؛ مترجم:پرويز سپتمان (اذكائي) - ني - ۹۴۸ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۲ - ۱۰۰۰ نسخه - ۵۶۰۰۰۰ ريال - شابک: ۵-۳۲۷-۱۸۵-۹۶۴-۹۷۸
- برگرفته از ویکی‌پدیای انگلیسی
