مرگ

برای دیگر کاربردها، مرگ (ابهام‌زدایی) را ببینید.

یک جسد مومیایی شده

تجسم مرگ (خودنگاره، اثر آرنولد بوکلین)

مَرگ در زیست‌شناسی پایان زندگی موجودات زنده است و در پزشکی به معنای توقف برگشت‌ناپذیر علائم حیاتی می‌باشد. و در متن‌های دیگر رشته‌ها، ممکن است به نابودی کامل یک روند، یک وسیله یا یک پدیده اشاره کند.

عوامل و شرایط گوناگونی می‌توانند به مرگ سازواره‌ها بینجامند از جمله شکار، بیماری، نابودی زیستگاه، پیری، سوء تغذیه و تصادفات. در کشورهای پیشرفته، عامل اصلی مرگ انسان‌ها، پیری و بیماری‌های مربوط به کهولت است. در آن کشورها مرگ حیوانات بیشتر در نتیجه کشتار وسیع در کارخانه‌ها انجام می‌گیرد تا از گوشت آن‌ها برای غذای انسان‌ها استفاده شود.

سنت‌ها و اعتقادات در رابطه با مرگ، یکی از مهم‌ترین قسمت‌های فرهنگ انسان‌ها محسوب می‌شود. ضمناً دیدگاه ادیان در مورد مرگ نیز بسیار با اهمیت تلقی می‌گردد.

با توجه به پشرفت‌های روزافزون علم پزشکی، توضیح پدیده مرگ، جزئیات لحظه مرگ و همچنین درک مرگ واقعی، پیچیدگی‌های بیشتری پیدا کرده است.

دیدگاه ادیان

در ادیان ابراهیمی مرگ جدا شدن روح از بدن دانسته می‌شود. بنابه این آموزه روح افراد در عالم برزخ وارد شده و در آنجا زندگی دارند. برزخ در زبان عربی سدّی است که بین دو چیز حایل شده باشد و در اصطلاح شرع، عالمی را گویند که بین دنیای مادی و فرامادی قرار دارد و انسان پس از مرگ تا روز قیامت در آن خواهد ماند.

عمومیت و حتمیت مرگ

مرگ سنتی همگانی است و بنا بر دیدگاه خداباوران، خداوند بقا و جاودانگی حیات دنیوی را برای هیچ‌کس قرار نداده است. در این جهان هرچه غیرخداوند است، فانی است و تنها ذات پروردگار عالمیان است که باقی خواهد ماند.

ماهیت مرگ از دیدگاه قرآن

قرآن از مرگ با تعابیر مختلفی یاد کرده است:

۱. چشیدن: «کُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ ... ؛ هر جانداری (به ناچار) مرگ را می‌چشد ،...» این آیه سه بار در قرآن مجید آمده است. البته نفس بمعنای جاندار تنها نیست بلکه بمعنای خود خویشتن یا شخصیت آمده است چون حیوانات و گیاهان هم جاندار هستند ولی طعم مرگ که قابل چشیدن باشد برای آنها مفهومی ندارد.

۲. توّفی: این تعبیر در مورد مرگ در حدود دوازده بار به کار رفته است که به معنای دریافت کامل است و از آنجا که خداوند دریافت کننده است، مرگ به معنای بازگشت به سوی خداوند خواهد بود.

۳. آیاتی که از مرگ به رجوع و سیر به سوی خداوند تعبیر کرده است: «إِلَی رَبِّکَ یَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ؛ در آن روز (روز مرگ) سوق و حرکت به سوی پروردگار توست (از ملاقات برزخی، قیامت، حضور در محکمه، محاکمه تا بهشت یا جهنم)»(۲) این آیات نیز گواه نابود نشدن انسان با مرگ است.

۴. تشبیه مرگ به خواب و استعمال توفی در مورد هر دو گواه بر این حقیقت است که انسان هم‌چنان‌که می‌خوابد، نیست و نابود نمی‌شود؛ با مرگ نیز از بین نمی‌رود.

در سخنی از محمد باقر آمده است: «مرگ، همان خوابی است که هر شب به سراغتان می‌آید؛ با این تفاوت که مدتش طولانی است»

دفعات مرگ درقرآن

براساس آیات قرآن انسان یکبار تدریجی و باردیگردفعی می‌میرد.

مرگ از دید علم

پس از توقف علایم حیاتی هوشیاری تمام حواس به کلی از دست می‌رود وموجود زنده (انسان و جانوران) هیچ چیزی را احساس نمی‌کند و نمی‌شنوند و نمی‌بیند و حس نمی‌کند زیرا این امور متعلق به بدن او و اعصاب و تجزیه و تحلیل ان توسط مغز است که از بین رفته و رهسپار آرامشی طولانی همانند (قبل از تولد) می‌شود.

پس از مرگ در مغز درحدود ۱دقیقه پس از قطع شدن ورود اکسیژن به آن، واکنش‌های شیمیایی ای در مغز انجام شده که باعث از بین رفتن سلول‌های مغزی(نورون‌ها) می‌شود.

سپس جسد به حالت تونوس و خشک شدگی ماهیچه‌ها در میآید و اصطلاحا (خشک) می‌شود وعوامل میکرو ارگانیسمی مانند： باکتری بی هوازی از بیرون بدن و درون ان شروع به فعالیت کرده و بافت‌های بدن را تجزیه کرده و پس از گذشت چیزی حدود بیست سال بافت نرم بدن از بین رفته و فقط اسکلت (استخوان) و دندان و مو و ناخن به دلیل داشتن پروتیین کراتین تجزیهٔ بسیار کند تری نسبت به بافت نرم خواهند داشت. بدن انسان قبل از چهل روز تجزیه شده واز بین می‌رود (توسط میکرو ارگانیسم ها) و فقط استخوانها می‌ماند.

گونه‌های مرگ

• مرگ طبیعی
• اعدام
• اوتانازی
• شهادت
• خودکشی
• قربانی کردن

جستارهای وابسته

• مرگ (تجسم)
• فرشته مرگ

پیوند به بیرون

• جرج والد: دلیل مرگ چیست
• مرجع تخصصی مرگ
• مرگ شناسی، حمید رجایی
• همنشین بهار:نگاهی به ۳۰۰ سنگ قبر. نیستی، آبستن هستی است. در یوتیوب