نان سنگک هدیه ای از طرف عارف بزرگ شیخ بهایی به مردم است ، این نان را روی سنگ‌ریزه‌های داغ در تنور می‌پزند. سنگک یعنی سنگ ریزه از سنگ+ ک (ک تصغیر) سنگ کوچک. سنگک نانی است که هم اکنون فقط در ایران رایج است بنا براین می‌توان آن را نان ملی ایران نامید. نان سنگک در قدیم نان طبقه اشراف و یا نظامیان بوده است و سنگکی‌ها نانوایی‌های فصلی بوده‌اند بیشتر در زمستان و ماه رمضان پخت می‌کرده‌اند واز نظر گستردگی هیچگاه به اندازه نان تنوری و نان تافتون (تفتو) همه جا و فراگیر در همه ایران نبوده است. در قدیم نان خشکی تنوری پر دوام‌ترین نان ایران بوده است و حتی تا چند ماه سالم و خوشمزه باقی می‌مانده است. نان لواش نیز یک نوع نان نازک تنوری است که بیشتر عشایر آن را روی تابه فلزی و بر روی آتش درست می‌کنند ساده‌ترین نان نان کماج بوده که تکه‌ای خمیر را داخل آتش کرسی و یا خاکستر آتش قرار می‌دادند.
یکی از نظریه‌ها دربارهٔ تاریخچه نان سنگک این است که نان سنگک پیش از اسلام در ایران رواج داشته است و پس از بیماری یکی از پادشاهان ساسانی، طبیب برای معالجه دستور می‌دهد که برای شاه نانی تهیه کنند که روی ریگ پخته شده باشد.[۱]
سالنمای کمیتهٔ نانوایان تهران می‌نویسد: شیخ بهایی به سفارش شاه عباس نان سنگک را ابداع کرد.[۱]
کهن‌ترین فرهنگی که در آن نام نان سنگک آمده برهان قاطع می‌باشد که به سال ۱۰۶۲ هـ. ق نگارش شده است.[۲] یکی از نخستین کتاب‌ها دربارهٔ نان سنگک، کتاب «مجموعه معارف و فرهنگ نانوایی سنگکی و نان سنگک» در سال ۱۳۵۶ نوشتهٔ سید داوود روغنی (شاطر داوود) یکی از شاطرهای معروف شهر ری است. شاطر داوود معتقد است هیچ اطلاع دقیقی از محل و پیدایش نان سنگک وجود ندارد. اما به گفتهٔ وی قدیمی‌ترین نوشته‌ای که در آن از نان سنگک نام می‌برد «برهان قاطع» است که در سال ۱۰۶۲ ه. ق نوشته شده است. در آن کتاب دربارهٔ معنی واژهٔ سنگک آمده است: «نوعی از نان هست که روی سنگ ریزه‌های گرم بپزند.» به نوشتهٔ شاطر داود در تعریف این نان، «نان سنگک که از نظر مزه، طعم و همچنین هضم آسان و سلامت، بهترین نان ایران و شاید هم دنیا باشد، از آرد مرغوب و سالم و آب خالص و نمک به دست می‌آید و خمیر ترش هم که در خمیر آن به عنوان مایه خمیر (مخمر) به کار می‌رود از همان آرد و آب و نمک درست می‌شود. در پخت نان سنگک به غیر از مادهٔ فوق، جوش شیرین و یا هر مادهٔ دیگری نمی‌توان به کار برد و به جز آرد گندم مرغوب و سالم، هیچ آرد دیگری حتی آرد جو یا سایر حبوب را نمی‌توان برای پختن نان سنگک استفاده کرد. نان سنگک از آرد سبوس دار کامل تهیه می‌شود.»[۱] نان سنگک بصورت کاملاً تازه و یا بصورت کاملاً خشک شده خوشمزه است اما اگر در سفره باقی بماند بد طعم می‌شودو برای تازه ماندن می‌شود ان را فریز نمودو سپس با ماکروفر ان را گرمنمود بدون اینکه طعم ان عوض گردداز نان سنگگ جهت خوردن دیزی و کله پاچه استفاده می‌شود. سنگک یکی از انواع نان سنتی است که می‌توان از دانه‌هایی مثل کنجد، سیاهدانه و یا مخلوطی از هردو برای خوش طعم کردنش به روی آن پاشید. در گذشته برای این کار از خشخاش استفاده می‌شد که امروزه منع مصرف دارد. همچنین از سنگک به عنوان نان سفره عقد نیز استفاده می‌شود که به صورت بزرگ پخته می‌شود و روی آن را با عسل و کنجد تزئین می‌کنند. امروزه نان سنگک با دستگاه خمیر گرفته می‌شود. پیش‌تر کار هیزمی بود و خمیر را در تشتک می‌گرفتند. چند بار نان سنگک ماشینی تولید شد ولی با استقبال روبه‌رو نشده است.[۱]
