زبور
زبور نام کتابیاست که بر اساس قرآن و روایات اسلامی، بر داوود از پیامبران بنیاسرائیل نازل شدهاست. زبور به زبان عبری است و سراسر اندرز و دعا و مناجات با ایزد متعال و تجلیل مقام ربوبی است و پس از تورات نزول یافتهاست[۱][۲]
محتویات
ریشه نام[ویرایش]
بنا بر روایت وجه تسمیه این کتاب آن است که به صورت مجموعهای مکتوب بر الواح فرود آمدهاست[۳].برخی نیز زبور را به معنی مکتوب دانستهاند.[۴] بعضی پژوهشگران زبور را از ریشه عبری زمره(זימרה) که هم به معنی قدرت و هم به معنی آواز یا سرود است؛ دانستهاند.
زبور در قرآن[ویرایش]
در سورههای نساء، انبیاء و اسراء قرآن زبور نام برده شدهاست.
- به راستی که ما به تو وحی کردیم چنانکه به نوح و پیامبران پس از او و همچنین به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط بنیاسرائیل و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی کردیم و به داوود هم زبور را عطا کردیم.(قرآن ۴:۱۶۳)
- و پروردگار تو به آنچه در آسمانها و زمین است داناتر است و به داوود زبور را بخشیدیم.(قرآن ۱۷:۵۵)
- و ما در زبور پس از ذکر نوشتیم که به راستی بندگان نیکوکار من زمین را وارث خواهند شد. (قرآن ۲۰:۱۰۵)
زبور در تفاسیر[ویرایش]
با این که قرآن به اعطای زبور به داوود اشاره کردهاست، برخی از مفسرین اهل سنت آن را به طور مطلق کتب انبیاء معنی کردهاند.[۵] بر اساس تفسیر نمونه، کتاب زبور احکام شریعتی خاصی نداشته و آیین جدیدی نیاوردهاست.[۶]. در تفسیر نمونه، زبور دلیل برتری داوود بر دیگر پیامبران دانسته شدهاست.[۷] در این تفسیر همچنان ذکر شده که بخشهایی از زبور از تحریف مصون ماندهاند.[۸]
زبور در روایات اسلامی[ویرایش]
در روایتی ابوذر غفاری از پیامبر اسلام نقل کردهاست که زبور یکی از ۱۰۴ کتابیاست که بر مردم جهان نازل گشتهاست.[۹] در صحیح بخاری، ابوهریره از محمد نقل کردهاست که خواندن زبور بر داوود آسان گشته بود و چون به خادمانش میفرمود اسبها را زین کنند؛ پیش از آنکه اسبها زین شود زبور را به پایان میبرد.
تطبیق زبور با مزامیر[ویرایش]
برخی پژوهشگران زبور مذکور در قرآن را با مزامیر در عهد عتیق برابر دانستهاند. با این که مزامیر بیشتر به عنوان کتاب دعا و تسبیح شهرت دارد؛ زبور و مزامیر هر دو به داوود منسوباند. در قرآن از زبور آورده شدهاست که بندگان نیکوکار خداوند وارث زمین خواهند شد. در مزامیر داوود، آیهای با معنی مشابه آمده است:
- زیرا که خداوند عدالت را دوست میدارد و بندگان صالح خود را رها نمیکند بلکه از ایشان نگهداری میکند زیرا که درخت شریران بریده خواهد شد. و صدیقان وارث زمین شده تا ابد در آن سکونت خواهند کرد؛ زیرا که زبانشان به حکمت گویاست.(مزامیر ۳۷:۲۹)
برخی نیز آیه قرآن در سوره انبیاء را با این بخش مزامیر تطبیق دادهاند.
- زیرا که شریران منقطع میشوند اما متوکلان به خداوند وارثان زمین خواهند شد. و متواضعان وارث زمین شده از سلامت بهره خواهند برد. شریر دندانهای خویش بر او میفشارد، اما خداوند بر صدیقان متبسم است. (مزامیر ۳۸:۱۱)
آیات دیگری از مزامیر نیز مفهومی نزدیک با آنچه در قرآن آمدهاست دارند:
- خداوند روزی صالحان را میداند و میراث ایشان زمین ابدی باشد که در زمان بلا خجل نشوند و در ایام قحطی سیر خواهند شد. این متبرکان خداوند زمین را به میراث میبرند.(مزامیر ۳۸ ۹:۱۱)
برخی از علمای مسلمان که زبور را اشارهای به کتب انبیای پیشین و نه فقط کتاب داوود میدانند، این آیه قرآن را با آیه مشابهی در سفر خروج برابر دانستهاند.
- و بندگان خود ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و اسرائیل را به یاد آور چونکه به ذات خود برای ایشان سوگند یاد کرده بهایشان گفتی که ذریه شما را چون ستارههای آسمان بسیار خواهم گردانید و تمامی زمینی که دربارهاش گفتم به ذریه شما خواهم بخشید که تا ابد وارث آن باشند. (خروج ۳۲:۱۱)
با این حال در این مورد که مزامیر همان زبور است، اطمینان وجود ندارد. یهودیان و مسیحیان خود معترفاند که از ۱۵۰ مزمور در عهد عتیق، تنها ۷۱ یا ۷۳ مزمور را میتوان به داوود نسبت داد و دیگر مزامیر در سالیان دیگر افزوده شده اند[۱۰][۱۱].
پانویس[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- فلیسین شاله. تاریخ مختصر ادیان بزرگ. ترجمهٔ منوچر خدایار محبی. تهران: انتشارات دانشگاه، ۱۳۴۶.
- ناصر مکارم شیرازی. تفسیر نمونه. با همکاری جمعی از نویسندگان. چاپ دوازدهم. تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۹.
- حسن بن فضل طبرسی. مجمعالبیان. بهشتی احمد. چاپ هشتم. قم: فراهانی، ۱۳۶۹.
- سمیح عاطفالزین. داستان پیامبران علیهمالسلام در قرآن. ترجمهٔ علی چراغی. چاپ اول. تهران: ذکر، ۱۳۸۰. ISBN 9643071634.
- عبدالرحمن بی ابیبکر سیوطی. تفسیرالجلالین. ویرایش محمد بن احمد جلالالدین. چاپ هشتم. بیروت: ذکر، ۱۳۸۰.
- کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، ISBN 964-331-068-X