استان دیاله
| استان دیاله محافظةدیالی پارێزگای دیالا |
|
|---|---|
| استان | |
 جایگاه استان دیاله در نقشهٔ عراق |
|
 |
|
| مختصات: ۳۳°۵۳′ شمالی ۴۵°۴′ شرقی / ۳۳.۸۸۳° شمالی ۴۵.۰۶۷° شرقیمختصات: ۳۳°۵۳′ شمالی ۴۵°۴′ شرقی / ۳۳.۸۸۳° شمالی ۴۵.۰۶۷° شرقی | |
| کشور |  عراق |
| مرکز | بعقوبه |
| حکومت | |
| • فرماندار | Ra’ad Hameed Al-Mula Jowad Al-Tamimi |
| مساحت | |
| • کل | ۱۷٬۶۸۵ کیلومتر مربع (۶٬۸۰۰ مایل مربع) |
| جمعیت (۲۰۰۳) | |
| • جمعیت | ۱٬۲۲۴٬۰۰۰ |
| • تراکم | ۶۹/کیلومتر مربع (۱۸۰/پا) |
| منطقهٔ زمانی | Iraqi Standard Time (یوتی‌سی ۳+) |
| پیش‌شماره(های) تلفن | ۲۵ ۹۶۴ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | IQ-DI |
| زبان رسمی | عربی، کردی فیلی |
استان دیاله یا دیالی (به عربی: محافظة دیالى) (به کردی:پارێزگای دیاله) از استان‌های شرقی کشور عراق است. این استان در مرز این کشور با ایران قرار گرفته و با استان‌های کرمانشاه و ایلام در ایران هم‌مرز است.
محتویات
جغرافیا[ویرایش]
مرکز این استان شهر بعقوبه است و از شهرهای بزرگ آن می‌توان خانقین را نام برد.
سازمان مجاهدین خلق ایران در استان دیاله پایگاهی نظامی به نام «پایگاه اشرف» داشت.[۱]اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران این اردوگاه را در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی تخلیه کردند.[۲]
ناحیه‌ها[ویرایش]
استان دیاله به ۶ ناحیه تقسیم شده است:
- ناحیه خالص
- ناحیه مقدادیه به کردی شاره‌بان شهری کردنشین که در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۳۶٬۵۰۰ نفر جمعیت داشته است.
- ناحیه بلدروز نام سابق آن مندلی بوده است و اکنون هم کردها همین نام را به کار می‌برند. بیشتر ساکنانش را کردها(فیلی‌ها) تشکیل می‌دهند و عشایر ترکمان و عرب نیز در آن وجود دارند و در ۶ کیلومتری مرز عراق با ایران قرار گرفته و ۱۶۰ کیلومتر با بغداد پایتخت عراق فاصله دارد. اکثریت کردهای مندلی کرد فیلی و کلهرزبان هستند. رژیم بعث در راستای عربی سازی شهرهای کردنشین درتاریخ ۱۴/۴/۱۹۸۷ شهرستان مندلی را به بخش تقلیل داد و بخش بلدوروز که از توابع مندلی بود را به شهرستان ارتقاء داد. نام مندلی از واژه ی «بند نگین» آمده است. به معنای در بندان دور از چشم می‌آید. ساکنین در شهر مندلی و توابع آن تا نزدیکی سال ۱۹۷۵، ۸۰٪ آنان کردفیلی بوده‌اند و الباقی ساکنان را نیز نیم به نیم ترکمان و عرب تشکیل داده بودند. شهر مندلی در زمان عثمانیان دارای اداره‌ای مرکزی بود و شهرستانی به حساب می‌آمد و مناطقی همانند بلدروز و روستاهای بسیاری را تحت پوشش قرار می‌داد و در سالهای اخیر قرن گذشته بخاطر خرابیها و مصیبتهای پی در پی که از سوی رژیم بعث بر آن وارد شد، ساکنان آن بخصوص کردها ناگزیر به مهاجرت شدند، خانه و اموالشان چپاول و این شهر جایگاه اداری خود را از دست داد و به منطقه‌ای ویران شده مبدل گشت و در آن زمان که شهر بلدروز جزوی از مندلی بود، اکنون به شهرستانی مبدل شد.
- ناحیه بعقوبه
- ناحیه خانقین این شهرستان کرد نشین بوده و تحت اداره دولت محلی کردستان عراق قرار دارد.
- ناحیه کفری این شهرستان کرد نشین بوده و تحت اداره دولت محلی کردستان عراق قرار دارد.
مردم[ویرایش]
استان دیاله دارای تنوع قومی بالایی می‌باشد. مردم این استان عرب، کرد و ترکمن می‌باشند. عرب‌ها اکثراً سننی مذهب، ترکمن‌ها شیعه مذهب و کردها در بعضی نقاط شیعه و در بعضی نقاط دیگر سنی هستند.
اعلام خودمختاری[ویرایش]
در ماه دسامبر سال ۲۰۱۱ میلادی، شورای حکومتی دیاله با انتشار بیانیه‌ای، این ناحیه را نیمه خودمختار اعلام کرد.[۳] دو ماه پیش از این مسئله، اتفاق مشابهی در استان صلاح‌الدین رخ داده بود. شورای دیاله این اقدام را با استفاده از ماده ۱۱۹ قانون اساسی عراق و به سبب بدگمانی‌های دولت حاکم شیعه مذهب نوری المالکی انجام داد. برخلاف استان صلاح‌الدین، دیاله پیچیدگی قومی و مذهبی بالایی دارد و همین مسئله سبب شد تا اعتراض و درگیری در این استان بالا بگیرد.[۴] البته از زمان سقوط رژیم بعثی صدام در ۲۰۰۳ دو شهر خانقین و کفری تحت کنترل نیروهای پیشمرگه و آسایش کردستان هستند.
پانویس[ویرایش]
- ↑ Inside a group caught between three powers / The Christian Science Monitor - CSMonitor.com
- ↑ آخرین گروه از اعضای سازمان مجاهدین خلق به اردوگاه «آزادی» منتقل شدند، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ استان دیاله عراق درخواست نیمه خودمختار بودن کرد، پیپِلز دیلی آنلاین
- ↑ دومین استان عراق هم از بغداد اعلام استقلال کرد، میامی هرالد
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
|
|||||||||||||||||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
