شاپور سوم

شاپور سوم
شاهنشاه ساسانی
سکه‌ای از شاپور سوم
دوران	۳۸۳ میلادی - ۳۸۸ میلادی
مرگ	۳۸۸ میلادی
پیش از	بهرام چهارم
پس از	اردشیر دوم
پدر	شاپور دوم
مادر	سیتیل‌هورا
فرزندان	یزدگرد یکم
دین	زرتشتی

شاپور سوم یا شاهپور سوم از ۳۸۳ تا سال ۳۸۸ میلادی، دوازدهمین پادشاه ساسانی و پسر شاپور دوم بود. در زمان پادشاهی او اعیان قدرت را در اختیار داشتند و اردشیر در واقع دست نشاندهٔ همین نجبا بود و چون به رغم تمایلات تعصب آمیز و ضد مسیحی موبدان کوشید تا مگر با امپراتور روم روابط دوستانه برقرار کند، ناخرسندی نجبا را برانگیخت و به تحریک آنها کشته شد. جانشینان شاپور دوم یعنی برادرش اردشیر دوم و دو پسرش شاپور سوم و بهرام چهارم شاهزادگان ضعیف‌النفسی بودند و در زمان آنها اعیان دولت به آسانی اقتداری را که در عهد شاپور از دست داده بودند، به چنگ آوردند. پادشاه نخستین یعنی اردشیر دوم را اعیان خلع کردند و آن دو نفر دیگر هم به مرگی ناگهانی وفات یافتند.

رویداد دیگر دوره حکومت شاپور سوم، جنگ او با قبایل عرب است و به این سبب مشهور به «غازی» گردید. این پادشاه تا سال ۳۸۸ سلطنت کرد.

تقسیم ارمنستان بین ایران و روم

نقشهٔ ارمنستان ایران بین سال‌های ۳۸۷ تا سال ۵۹۱ میلادی

در سال ۳۸۴ ایران و روم، ارمنستان را بین خود تقسیم کردند که بخش شرقی آن سهم ایران شد و بخش غربی که کوچکتر بود، نصیب روم گردید، اما در هر دو بخش شاهزادگان اشکانی همچنان فرمانروایان دست نشانده بودند. کشمکشها در باب ارمنستان بین ایران و بیزانس از این پس هم بارها پدید آمد، اما این تقسیم بندی تا پایان عهد ساسانیان، بیش و کم، همچنان معتبر باقی ماند.

شاپور سوم در تاق بستان

شاپور دوم و شاپور سوم، در تاق بستان نزدیک کرمانشاه.

کتیبهٔ پهلوی ساسانی، به امر شاپور دوم، در غار کوچک طاق بستان، در کنار نقش دو شاپور ساخته شده و حاکی از اسامی و القاب شاپور دوم و پدر و جد اوست. در سمت چپ کتیبهٔ فوق، کتیبهٔ شاپور سوم است که نام والقاب شاپور سوم و پدر و جد او آورده شده است.

منابع

• زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران قبل از اسلام. تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۴
• کریستن سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان، تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۷
• پیرنیا، حسن (مشیرالدوله). تاریخ باستانی ایران. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲
• تورج دریایی؛ شاهنشاهی ساسانی

پیوند به بیرون

پادشاه پیشین: اردشیر دوم

شاپور سوم         شاهنشاه ایران ۳۸۳ - ۳۸۸ میلادی

جانشین: بهرام چهارم