تونگا

پادشاهی تونگا Pule'anga 'o Tonga تونگا
پرچم
شعار ملی: خدا و تونگا میراث منند
سرود ملی: ترانه شاه جزایر تونگا
پایتخت (و بزرگترین شهر)		نوکوآلوفا ۲۱°۰۸′ جنوبی ۱۷۵°۱۲′ غربی
زبان رسمی		تونگایی / انگلیسی
نوع حکومت		مشروطه سلطنتی
نام حاکمان  • پادشاه • نخست‌وزیر		جرج توپو پنجم فلتی سول
موارد منجر به تشکیل از بریتانیای کبیر		۴ ژوئن ۱۹۷۰
مساحت
-	مساحت	۷۴۸کیلومتر مربع (۱۸۶ام)
-	‌آب‌ها (٪)	۴٫۰
جمعیت
-	سرشماری	۱۱۲٬۰۰۰  (۱۹۴ام)
-	تراکم جمعیت	۱۵۳‎/km۲‏ (۷۶ام)
واحد پول		پاانگا (TOP)
منطقه زمانی		UTC (ساعت جهانی+13)
-	تابستانی (DST)	DST (ساعت جهانی)
دامنه اینترنتی		.to
پیش‌شماره تلفنی		+۶۷۶

پادشاهی تونگا کشوری است واقع در قارهٔ اقیانوسیه، اقیانوس آرام جنوبی، در مرکز خط روزگردان.

مجمع‌الجزائر تونگا در حدود یک‌سوم راه از نیوزیلند به هاوائی قرار گرفته‌است. تونگا در جنوب ساموآ و در شرق فیجی واقع شده و بخشی از پلی‌نزی بشمار می‌آید. پایتخت تونگا، نوکوآلوفا نام دارد و زبان‌های رسمی این کشور تونگایی و انگلیسی هستند. تونگا تنها کشور پادشاهی در اقیانوس آرام است. ۹۸ درصد جمعیت تونگا از نژاد پلی‌نزی می‌باشند. ۶۰ درصد جمعیت کشور در جزیره تونگا پاتو ساکن هستند.

تاریخ

تونگا از سال ۱۹۰۰ به صورت تحت‌الحمایهٔ بریتانیا درآمد. تونگا در ۴ ژوئن ۱۹۷۰ از بریتانیا اعلام استقلال کرد. روز ملی تونگا چهارم ژوئیه، زادروز پادشاه این کشور است.

سیاست

پادشاه تائوفا آهائو توپوی چهارم در سال ۱۹۶۷ در تونگا به قدرت رسید و کماکان نیز پادشاه تونگا است.

در سال ۲۰۰۶ میلادی فلتی سه وله به سمت نخست وزیر انتخاب شد.

شاهان و ملکه‌های تونگا

• جرج توپو یکم (۱۸۷۵-۱۸۹۳)
• جرج توپو دوم (۱۸۹۳-۱۹۱۸)
• سالوته توپو سوم (ملکه) (۱۹۱۸-۱۹۶۵)
• تاؤفاآهاؤ توپو چهارم (۱۹۶۵ تا امروز)

جغرافیا

پادشاهی تونگا در عرض جغرافیایی ۱۵ درجه جنوبی و طول جغرافیایی ۱۷۳ تا ۱۷۷ درجه غربی و دقیقاً زیر مدار رأس‌الجدی، جنوب ساموآ و جنوب شرقی فیجی، واقع شده‌است. پایتخت این کشور شهر نوکوآلوفا (Nuku'alofa) با ۲۴ هزار نفر می‌باشد. مساحت تونگا ۷۴۸ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۱۲٬۰۰۰ نفر است.

از مهمترین شهرهای تونگا می‌توان، موآ ۳٬۹۰۰ نفر، نیآفو ۴ هزار نفر و هاوه لولوتو ۳ هزار نفر را نام برد. تونگا از ۱۵۰ جزیره تشکیل شده‌است که مهمترین آنها تونگاتاپو، هاپای، واوائو و نیوآ می‌باشند. این کشور پیش از این «جزایر دوستانه» (Friendly Islands) نام داشته‌است. واژهٔ تونگا یک واژهٔ بومی است که از «تو» و «نگا» که ترجمهٔ آن «سرزمین واقع در جنوب» می‌باشد، تشکیل شده‌است.

این کشور از گروه بزرگی از جزایر آتش‌فشانی و مرجانی تشکیل شده است که در منطقه‌ای دریایی به وسعت ۷۰۰ هزار کیلومتر مربع، پراکنده شده‌اند. مساحت خشکی تونگا حدود ۶۹۹ کیلومتر مربع است. این کشور.بالغ بر ۱۷۱ جزیره است که ۳۶ جزیره آن قابل سکونت هستند. جمعیت تونگا در چهار جزیره اصلی واوائو (Vavau)، هاپای (Haapai)، نیوآ (Niua)و تونگا پاتو (Patu Tonge) ساکن هستند و بخش اعظم جمعیت ساکن جزیره، تونگا پاتو می‌باشند.این جزیره از بزرگترین جزایر تونگا است که پایتخت و دولت مرکزی و سازمانهای اصلی دولتی در آن قرار دارند.

این کشور دارای آب و هوایی معتدل و گاهی خنک است و میزان رطوبت هوای آن از اغلب کشورهای استوایی، پایین‌تر است. میانگین دمای هوا در ماههای «مه» تا «سپتامبر» بین ۱۸ تا ۲۵ درجه است و در ماه‌های اکتبر و آوریل بین ۲۴ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است. بادهای شدیدی در تمام طول سال با سرعت ۱۳ تا ۱۸«نات» می‌وزند. میانگین دمای پایتخت معادل ۲۴.۷ درجه سانتیگراد با رطوبت ۷۶.۹ درصد و متوسط بارندگی ۱۷۷.۵ سانتیمتر است.

تقسیمات کشوری

کشور تونگا دارای ۳ ایالت زیر است:

۱- تونگاتاپو ( Tongatapu) با منشا مرجانی که جنوبی‌ترین گروه است و بیش از نیمی از ساکنان کشور در آن زندگی می‌کنند.

۲- واوائو (Vava'u) یا جزایر شمالی با منشا آتشفشانی

۳- هاآپای (Ha'apai)، بین دو گروه بالا قرار دارد و برخی جزایر آن منشا آتشفشانی دارند

جزایری که خاستگاه آتشفشانی دارند معمولاً کوهستانی هستند آن‌هایی که خاستگاه مرجانی دارند معمولاً مسطح و هموارند.

اقتصاد

سنیتی

واحد پول تونگا، پاآنگا با واحد جزء (سنیتی) نام دارد. از صادرات تونگا، نارگیل، هندوانه، وانیل، ماهی، صنایع دستی و کدو تنبل را می‌توان نام برد که بیشتر آنها به ژاپن صادر می‌شود، همچنین گردشگری نیز از جمله مهمترین صنایع تونگا به شمار می‌رود. تونگا عضو کشورهای همسود (مشترک‌المنافع) است.

منابع طبیعی تونگا عبارتند از دریا و سرزمین و مردم آن کشور و عمده فعالیت اقتصادی این کشور را کشاورزی با هدف تغذیه و نیز فروش در بازار محلی، پرورش داده می‌شوند. کشت محصولات کشاورزی با هدف صادرات نیز در سال‌های اخیر رواج یافته‌است. مهمترین فراورده کشاورزی و صادراتی این کشور، کدو تنبل و وانیل است که اولی منحصراً به ژاپن فروخته می‌شود و دومی توسط فرانسه، ژاپن و ایالات متحده خریداری می‌گردد. ریشه گیاهان سنتی و صیفی جات نیز به کشورهایی نظیر نیوزیلند، استرالیا و ساموآ صادر می‌شود. صنایع در حال رشد این کشور عبارتند از: منسوجات، فرآوری موادغذایی، فراورده‌های دریایی (شیلات)، محصولات چوبی و پوست و سرانجام سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی معادل ۸٪ است.

صنعت گردشگری با جذب ۱۵ میلیون دلار ارز خارجی در سال، نقش خود را در همین حد در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. یکی دیگر از عوامل مهم حمایت از اقتصاد کشور تونگا، ارسال ارز توسط مهاجران به این کشور و نیز اعطای کمک‌های خارجی است که نقش مهمی در تراز پرداخت‌ها ایفا می‌نماید.

مردم

۹۹ ٪ نژاد تونگا را قبایل پلینزیایی و تونگایی تشکیل می‌دهند، یک درصد باقی‌مانده نیز سهم اورپاییان است، همچنین دین ۴۱ ٪ تونگایی‌ها متدیست، ۱۵ ٪ کاتولیک و ۱۳ ٪ را هم مورونها شامل می‌شوند. زبانهای رسمی تونگا، انگلیسی و تونگایی است.

منابع

• (accessed March 7, 2008). - Wikipedia contributors, «Tonga,» Wikipedia, The Free Encyclopedia,
• بیات، اصغر: نگاهی به کشور تونگا و تعاونی‌های آن. در: مجله «تعاون». دوره جدید، اسفند ۱۳۸۲ - شماره ۱۵۰. (از صفحه ۵۲ تا ۵۳).
• بختیاری، سعید: تونگا. در: مجله «رشد آموزش جغرافیا». تابستان ۱۳۸۶ - شماره ۷۹. (از صفحه ۵۹ تا ۶۱).