نظام ریاستی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از جمهوری ریاستی)
پرش به: ناوبری، جستجو
دولت‌های جهان بر پایهٔ شیوه‌های حکومت*
     جمهوری تمام‌ریاستی      جمهوری با رییس قوهٔ مجریهٔ وابسته به مجلس
     جمهوری نیمه‌ریاستی      جمهوری مجلس‌محور
     پادشاهی مشروطهٔ مجلس‌محور با پادشاه تشریفاتی      پادشاهی مشروطهٔ مجلس‌محور با دخالت پادشاه (اغلب مجلس تشریفاتی)
     پادشاهی مطلقه      جمهوری تک‌حزبی
     استبداد نظامی      هیچ کدام
این نمودار بر پایهٔ قانون کشورها است نه واقعیت، برای همین برخی کشورها که جمهوری‌های چندحزبی مطرح شده‌است معمولاً حکومت‌هایی خودکامه و اقتدارگرا مطرح می‌شود.

نظام ریاستی یک نظام حکومتی است که نتیجهٔ تفکیک کامل قواست. در رژیم‌های ریاستی قوه مجریه در استقلال از پارلمان (قوه مقننه) فعالیت می‌کند.

در این سیستم رئیس‌جمهور که ریاست قوه مجریه و ریاست کشور را بر عهده دارد برای مدت محدودی با رأی مردم انتخاب می‌شود.

انتخاب رئیس‌جمهور با رأی مردم به او اعتبار فوق‌العاده و قدرت قابل توجهی می‌بخشد و آزادی عمل و اختیار بیشتر او در انتخاب وزیران و همکاران و سیاست‌های کشور را موجب می‌شود. برخلاف نظام‌های پارلمانی که رئیس کشور (پادشاه یا رئیس‌جمهور) نقش مهمی را برعهده ندارد و قدرت اصلی در دست نخست‌وزیر و هیأت دولت منتخب پارلمان است.[۱]

از آن‌جا که تعیین وزیران در این نظام برعهده رئیس کشور است و پارلمان در آن دخالتی ندارد، وزیران در برابر پارلمان مسئولیت سیاسی ندارند و نمایندگان نمی‌توانند آن‌ها را استیضاح کرده یا با رأی عدم اعتماد برکنار کنند. در مقابل رئیس‌جمهور نیز حق پیشنهاد لایحه را ندارد.[۲]

در نظام ریاستی حاکمیت ملی در دو نوبت تجلی پیدا می‌کند و کارگزاران دو قوه (مجریه و مقننه) در یک سطح از اعتبار و پشتوانه سیاسی و آرای عمومی قرار می‌گیرند.[۳]

منابع[ویرایش]

  1. غمامی، محمدمهدی. تفکیک قوا؛ مفهوم و شیوه‌های اجرایی. . گواه، ش. شماره ۱۰ (پائیز ۸۶): صفحه ۱۰۲. 
  2. «نادیده گرفتن وظایف مجلس». امروز.نت. بازبینی‌شده در اردیبهشت ۱۳۸۸. 
  3. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. چاپ چهارم. تهران: دانشگاه. صفحه ۱۹۱. 

پیوند به بیرون[ویرایش]