هیتی‌ها

هیتیان مردمانی باستانی بودند که به زبان هیتی که از شاخهٔ آناتولی خانوادهٔ هندواروپایی صحبت می‌کردند و کشوری پادشاهی در آناتولی (ترکیه امروزی) و میان‌رودان شمالی و سوریه تأسیس کردند و پایتخت آنها شهر خاتوشا (۱۱۸۰ تا ۱۶۰۰ ق م) بود.

هیتی‌ها معروف به مهارتشان در ساختمان و استفاده کردن از ارابه و از پیشروان عصر آهن و ساخت مصنوعات از آهن بودند.

امپراتوری هیتی در ۱۲۹۰ پ.م.

پادشاهی هیتیایی به سه دوره قراردادی تقسیم شده‌است:

• پادشاهی قدیمی هیتیایی. ۱۷۵۰–۱۵۰۰ پیش از میلاد
• پادشاهی میانی هیتیایی. ۱۵۰۰ ق.م. - ۱۴۳۰ ق.م. در حدود ۱٬۵۹۵ پیش از میلاد هیتی‌ها بابل را اشغال و غارت می‌کنند.
• پادشاهی جدید هیتیایی ۱۴۳۰–۱۱۸۰ پیش از میلاد

پس از ۱۱۸۰ ق.م. امپراتوری هیتی در چندین دولت-شهر (نوهیتیایی)، مستقل خرد شد.

نوهیتیایی، کشورهایی بودند که با زبان لوویان حرف می‌زدند و در سوریه عصر آهن، پس از سرنگونی امپراتوری هیتی سر برآوردند و تا اشغال شدن به دست کیمری‌ها بر پا بودند (۱۱۸۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد).

نباید حتیان (Hattians) که زودتر تا آغاز هزاره دوم ق.م. در همان ناحیه ساکن شدند و به یک زبان غیر هندو - اروپایی صحبت می‌کردند را با هیتیان (Hittites) هندو - اروپایی اشتباه گرفت.

در حدود ۱٬۴۰۰ پیش از میلاد، از مصنوعات آهنی در قلمرو هیتی‌ها در ارمنستان کنونی استفاده می‌شد که این به عنوان نخستین شواهد مصرف این عنصر است.

کشف سند ازدواج به شکل سنگ نگاره در حدود ۱٬۳۵۰ پیش از میلاد در بغازکوی (Boḡazköy) واقع در آناتولی، با ذکر نام پادشاه هیتی و حاکم تمدن میتانی که فرمانروایان سرزمین‌هایی هستند که مردم در آنجا به میترا-وارونا، ایندرا و اشوین‌ها متوسل می‌شوند و آنها را می‌پرستند. این سند ظاهراً رسیدن موجی از اقوام هندو-ایرانی را به شمال غرب ایران تصدیق می‌کند.

جستارهای وابسته

• خاتوشا
• پشت-هیتیایی
• شوپ‌پیلولیومای یکم
• سنگ‌نبشته میتانی

منابع

• Wikipedia contributors, "Hittites," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hittites&oldid=221888202

پیوند به بیرون

هیتی‌ها

رویدادنگاری تاریخ هیتی

{{Navbox | state = uncollapsed | name = مردمان ایرانی‌تبار | title = مردمان ایرانی‌تبار | group1 = در دوران باستان | list1 = پارت • پارس • سغد • سکا (آپاسیاک • تپور • سرمتی • یازیگ) • کاسپی • ماد (آریزانت‌) | group2 = در دوران کنونی | list2 = آسی (یاسی) • پامیری (تاجیک چین) • یغنابی‌ها • تات ایران • تات قفقاز • تاجیک • تالش • تبری • فارس (باصری • اچمی) • کرد (کرمانج • زازا) • گیلک • لر (بختیاری • شول •

تاریخ ترکیه این‌ها بخشی از این رده هستند ترکیه درگاه
پیشاتاریخ Prehistory of Anatolia Palaeolithic Anatolia حدود ۵۰۰٬۰۰۰–  ۱۰٬۰۰۰ پیش از میلاد Mesolithic Anatolia حدود ۱۱٬۰۰۰–  ۹٬۰۰۰ پیش از میلاد Neolithic Anatolia حدود ۸٬۰۰۰–  ۵٬۵۰۰ پیش از میلاد
عصر برنز تروآ ۳۰۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد حتیان ۲۵۰۰–۲۰۰۰ پیش از میلاد اکد ۲۴۰۰–۲۱۵۰ پیش از میلاد Luwians ۲۳۰۰–۱۴۰۰ پیش از میلاد امپراتوری آشور ۱۹۵۰–۱۷۵۰ پیش از میلاد آخایوس ۱۷۰۰–۱۳۰۰ پیش از میلاد Kizzuwatna ۱۶۵۰–۱۴۵۰ پیش از میلاد هیتی‌ها ۱۶۸۰–۱۲۲۰ پیش از میلاد Arzawa ۱۵۰۰–۱۳۲۰ پیش از میلاد میتانی ۱۵۰۰–۱۳۰۰ پیش از میلاد Hayasa-Azzi ۱۵۰۰–۱۲۹۰ پیش از میلاد لیکیه ۱۴۵۰–۳۵۰ پیش از میلاد Assuwa ۱۳۰۰–۱۲۵۰ پیش از میلاد Diauehi ۱۲۰۰–۸۰۰ پیش از میلاد سوری-هیتی ۱۲۰۰–۸۰۰ پیش از میلاد فریگیه ۱۲۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد کاریا ۱۱۵۰–۵۴۷ پیش از میلاد Tuwanuwa ۱۰۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد ایونیا ۱۰۰۰–۵۴۵ پیش از میلاد اورارتو ۸۵۹–۵۹۵/۵۸۵ پیش از میلاد
عصر آهن Diauehi 1200–800 پیش از میلاد سوری-هیتی ۱۲۰۰–۸۰۰ پیش از میلاد فریگیه ۱۲۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد کاریا ۱۱۵۰–۵۴۷ پیش از میلاد دوریس ۱۱۰۰–۵۶۰ پیش از میلاد Aeolis ۱۰۰۰–۵۶۰ پیش از میلاد تیانا ۱۰۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد ایونیا ۱۰۰۰–۵۴۵ پیش از میلاد اورارتو ۸۵۹–۵۹۵/۵۸۵ پیش از میلاد ماد ۶۷۸-۵۴۹ پیش از میلاد لیدیه ۶۸۵–۵۴۷ پیش از میلاد
دوران قدیم آناتولی کلاسیک تراکیان شاهنشاهی هخامنشی ۵۵۹–۳۳۱ پیش از میلاد پادشاهی اسکندر ۳۳۴–۳۰۱ پیش از میلاد پادشاهی کاپادوسیه ۳۲۲-۱۳۰ پیش از میلاد آنتیگونی ۳۰۶–۱۶۸ پیش از میلاد سلوکیان ۳۰۵–۶۴ پیش از میلاد پادشاهی بطلمیه ۳۰۵–۳۰ پیش از میلاد پادشاهی پنتوس ۳۰۲–۶۴ پیش از میلاد بیتینی ۲۹۷–۷۴ پیش از میلاد پادشاهی پرگامون ۲۸۲–۱۲۹ پیش از میلاد گالاتیا ۲۸۱–۶۴ پیش از میلاد شاهنشاهی اشکانی ۲۴۷ پیش از میلاد–۲۲۴ پس از میلاد امپراتوری ارامنه ۱۹۰ پیش از میلاد–۴۲۸ پس از میلاد جمهوری روم ۱۳۳–۲۷ پیش از میلاد کوماژن ۱۶۳ پیش از میلاد–۷۲ پس از میلاد امپراتوری روم ۲۷ پیش از میلاد–۳۳۰ پس از میلاد شاهنشاهی ساسانی ۲۲۴–۶۵۱ پس از میلاد
قرون وسطی Medieval Anatolia امپراتوری روم شرقی (۳۳۰–۱۴۵۳) خلافت راشدین (۶۳۷–۶۵۶) امپراتوری سلجوقی (۱۰۳۷–۱۱۹۴) دانشمندیان (۱۰۷۱–۱۱۷۸) ملوک‌الطوائف ترکمن در آسیای کوچک (۱۰۸۱-۱۴۲۳) سلجوقیان روم (۱۰۷۷–۱۳۰۷) پادشاهی ارمنی کیلیکیه (۱۰۷۸–۱۳۷۵) ادسا (۱۰۹۸–۱۱۵۰) آل ارتق (۱۱۰۱–۱۴۰۹) امپراتوری ترابوزان (۱۲۰۴–۱۴۶۱) امپراتوری نیقیه (۱۲۰۴–۱۲۶۱) امپراتوری لاتین (۱۲۰۴–۱۲۶۱) ایلخانان (۱۲۵۶–۱۳۳۵) قراقویونلو (۱۳۷۵–۱۴۶۸) آق‌قویونلو (۱۳۷۸–۱۵۰۱)
عصر عثمانی Periods of Ottoman Empire Rise (۱۲۹۹–۱۴۵۳) Classical Age (۱۴۵۳–۱۵۶۶) Transformation (۱۵۶۶–۱۷۰۳) Old Regime (۱۷۰۳–۱۷۸۹) Decline and modernization (۱۷۸۹–۱۹۰۸) Defeat and dissolution (۱۹۰۸–۱۹۲۲)
جمهوری ترکیه دوره‌های ترکیه جنگ استقلال (۱۹۱۹–۱۹۲۲) دولت ملی (۱۹۲۰–۱۹۲۳) دوران تک‌حزبی (۱۹۲۳–۱۹۳۰) (۱۹۳۰–۱۹۴۵) دوران چندحزبی (۱۹۴۵–اکنون)
مرتبط آناتولیایی‌های باستان مهاجرت ترکها به آناتولی پیشینهٔ قانون اساسی تاریخ اقتصادی تاریخ نظامی تاریخ فرهنگی گاه‌شمار
درگاه ترکیه