دودمان هان

Han Dynasty 漢朝
→ ۲۰۶ ق.م.–۲۲۰ م. ←   ←   ←
قلمرو دودمان هان در ۸۷ قبل از میلاد
پایتخت	چانگ آن (۲۰۶ ق.م. – 9 CE, ۱۹۰–۱۹۵ م) لوئویانگ (۲۵–۱۹۰ م. , ۱۹۶ م) شو چانگ (۱۹۶–۲۲۰ م)
زبان‌(ها)	چینی قدیم
دین	تائوئیسم، کنفوسیانیسم، ادیان قومی چینی
دولت	Monarchy
امپراتور
- ۲۰۲–۱۹۵ ق.م.	امپراتور گائوزو
Chancellor
- ۲۰۶–۱۹۳ ق.م.	Xiao He
- ۱۹۳–۱۹۰ ق.م.	Cao Can
- ۱۸۹–۱۹۲ م.	Dong Zhuo
- ۲۰۸–۲۲۰ م.	کائو کائو
- ۲۲۰ م.	Cao Pi
تاریخچه
- تأسیس	۲۰۶ ق.م.
- نبرد گای شیا؛ حکومت دودمان هان آغاز شد.	202 BCE
- توقف حکومت هان؛ دودمان زین	۹–۲۳
- تفویض قدرت به کائو وی	۲۲۰ م.
مساحت
- 50 BCE est.	۶۰۰۰۰۰۰کیلومترمربع (۲٬۳۱۶٬۶۱۳مایل‌مربع)
جمعیت
-  حدود 2 CE	۵۷٬۶۷۱٬۴۰۰
یکای پول	Ban liang coins and wu zhu coins

گستره دودمان هان در سال ۸۷ پیش از میلاد

دودمان هان، که بعد از دودمان چه‌این به قدرت رسید، بین سالهای ۲۰۶ قبل از میلاد و ۲۲۰ میلادی، حدود ۴۰۰ سال بر چین فرمانروایی می‌کرد. این زمان طولانی یکی از پرتأثیرترین دوره‌ها در تاریخ چین بوده‌است و تا آشوب کلاه‌زردها و دوره سه امپراتوری ادامه پیدا کرد. این امپراطوری همچنین در سال ۱۰۸ ق. م به گوجوسان حمله کرد و امپراطوری گوجوسان یک سال مقاومت کرد و سرانجام سقوط کرد.

اکثر مردم چین، اکنون خود را از قوم هان می‌دانند، که به علت حکومت طولانی این سلسله این قومیت اکثریت مطلق را پیدا کرد.

امپراتور گائوزو

گائوزو یا لیو بانگ، اولین امپراتور سلسلهٔ هان بود. او بر شیانگ یو، آخرین امپراتور سلسله چین، غلبه کرد و به شاهی رسید. سلسله‌ای که او تأسیس کرد، هان نام گرفت. در دوران او چین همچنان یکپارچه ماند. او همچنین آیین کنفوسیوس را، به عنوان آیین رسمی کشور، برگزید. گائوزو در سال ۱۸۸ پیش از میلاد، یعنی تنها پس از هفت سال سلطنت، درگذشت.

دوران درگیری بر سر پادشاهی

پس از مرگ گائوزو، پسرش، لیویینگ (هودی) به سلطنت رسید ولی عمر کوتاهی کرده و در ۲۳ سالگی درگذشت. پس از مرگ او ون دی به سلطنت رسید.

امپراتور وو دی

در سال ۱۴۱ پیش از میلاد، نتیجه ون دی بر تخت سلطنت نشست و به نام امپراتور وو دی یکی از ارجمندترین فرمانروایان چین شد. او با قبایل کوچگر ساکن مرزها جنگید و آنان را شکست داد. سپس راه ابریشم را به وجود آورد. اقدامات او، هان را به بالاترین قدرت و عظمت خود رساند.

پس از وو دی

وو دی صاحب فرزندانی از دو ملکه بود. هنگامی که وو دی درگذشت، صدراعظمش هوئوگوانگ نایب السلطنه لیوفو-لینگ پسر وو دی شد. لیوفو-لینگ، که امپراتور ژائودی نام گرفت، مدت زیادی حکومت نکرد و در ۲۲ سالگی درگذشت. امپراتور بعدی کم‌تر از یک ماه دوام آورد و به سبب ناشایستگی برکنار شد. پس از او نوبت به شوان دی، نواده یکی از ملکه‌های وو دی رسیدو شوان دی هجده ساله بود که امپراتور شد و تا آن زمان یک همسر و پسر داشت. شوان دی ۲۵ سال با لیاقت بر امپراتوری فرمانروایی کرد. پسرش، یوان دی، در اقدامات خود ناموفق ماند و پس از درگذشتش در ۳۳ پیش از میلاد، کشمکش بر سر جانشینی سلطنت دوباره آغاز گشت. در این میان، وانگ مانگ، وزیر مقتدر دربار سلطنتی، در سال نهم پس از میلاد سلطنت را غضب کرد.

سلسله هان پسین

اشراف که با اقدامات وانگ مانگ مخالف بودند، او را گردن زدند و لیوشیو از خاندان قدیمی هان را بر تخت سلطنت نشاندند. او در سال ۲۵ میلادی، تمام مخالفان خود را سرکوب کرد و به مدت ۳۲ سال بر امپراتوری فرمان راند.

اقدامات گوانگ وو دی

لیوشیو خود را گوانگ وو دی نامید و لقب امپراتور اختیار کرد. سپس پایتختش را از چانگان به لوئویانگ انتقال داد. در دوران او، سیستم کشوری دوباره فئودالی شد.

شورش‌های دهقانی

در این دوره، شورش‌های بسیاری در سراسر چین اتفاق افتاد. نظیر شورش گروه‌های ابروسرخ‌ها، زرد سربندان و پنج پیمانه برنج.

سقوط دودمان هان پسین

در سال ۱۸۴، زردسربندان با یک نیروی سیصد هزار نفری شورش‌های گسترده‌ای را در چندین ناحیه اطراف پایتخت برپا کردند. سرانجام نیروهای امپراتوری، شورشیان را پس از ماه‌ها نبرد شکست دادند. در سال ۲۲۰ میلادی، آخرین امپراتور هان، شیین دی، از سلطنت کناره گیری کرد و امپراتوری به سه پادشاهی تقسیم شد که هرکدام مدعی تاج و تخت هان بودند. تا چهارصد سال بعد، امپراتوری یکپارچه‌ای پدید نیامد.

جستارهای وابسته

• امپراتوری تانگ
• امپراتوری سونگ
• امپراتوری مینگ
• فهرست بزرگ‌ترین امپراتوری‌های جهان
• فهرست امپراتوران دودمان هان

منابع

کتاب چین باستان--- نویسنده: اِلنور ج. هال --- انتشارات ققنوس

• Wikipedia contributors, «Han Dynasty,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Han_Dynasty (بازبینی ۲۴ دسامبر ۲۰۰۶).