چهلستون
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از چهل ستون)
با چهلستون قزوین اشتباه نشود.
مختصات: ۳۲°۳۹′۲۶.۷۴″ شمالی ۵۱°۴۰′۱۹.۱۶″ شرقی / ۳۲.۶۵۷۴۲۷۸° شمالی ۵۱.۶۷۱۹۸۸۹° شرقی
کاخ چهلستون | |
---|---|
اطلاعات اثر | |
کشور | ایران |
نوع | فرهنگی |
معیار ثبت | (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
شمارهٔ ثبت | ۱۳۷۲ |
منطقه | آسیا و اقیانوس آرام |
تاریخچه | |
تاریخچهٔ ثبت | ۲۰۱۱ (طی نشست سیوپنجم) |
اطلاعات ثبت ملی | |
شماره ثبت ملی | ۱۰۸ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
دیرینگی | دوره صفوی |
† منطقهٔ بر پایهٔ دستهبندی یونسکو |
کاخ چهلستون از بناهای تاریخی اصفهان است. کاخ چهل ستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. شاه عباس اول، کوشکی درمیان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفههای چهار گوشه آن را در بر میگرفت.[۱] در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شدهاست و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شدهاست.
ویژگیها[ویرایش]
- سقف باشکوه نقاشی تالار ۲۰ ستون و سقف آئینه کاری تالار آئینه و مدخل آئینه کاری تالار جلوس شاه عباس دوم.
- ستونهای عظیم تالارهای ۲۰ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است.
- شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار و ازارههای مرمری منقش اطراف که معرف صنعت حجاری در عهد صفویه است.
- تزیینات عالی طلا کاری سالن پادشاهی و اتاقهای طرفین تالار آئینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی که شاهان صفوی را به شرح زیر نشان میدهد:
- شاه عباس یکم در پذیرایی از ولی محمدخان فرمانروای ترکستان (مشاهده)
- شاه اسماعیل یکم در جنگ چالدران (مشاهده)
- شاه تهماسب یکم در پذیرایی از همایون پادشاه هندوستان (مشاهده)
- شاه اسماعیل یکم در جنگ با شیبک خان ازبک (نبرد مرو) (مشاهده)
- شاه عباس دوم در پذیرایی از ندرمحمد خان امیر ترکستان در سلسله اشترخانیان (مشاهده)
- نادرشاه افشار در جنگ کرنال تابلوی بزرگی که در سلطنت وی شدهاست. (مشاهده)
- تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه کاخ چهلستون وجود دارد که در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ خارج شدهاست.
- آثار پراکندهای از دوران صفویه مانند سردر «مسجد قطبیه» و سردرهای «زاویه درب کوشک» آثاری از «مسجد درب جوباره» یا «پیر پینهدوز» و «مسجد آقاسی» که بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شدهاست.
- سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده، مصراع: «مبارکترین بناهای دنیا» میباشد که به حساب حروف ابجد سال ۱۰۵۷ هجری قمری (مصادف با ۱۰۲۶ هجری خورشیدی و ۱۶۴۷ میلادی) میشود، یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.
- سنگ شیرها و مجسمههای سنگی اطراف حوض و داخل باغچهها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقیمانده و به این محل منتقل شدهاست.
- تندیسهای چهارگانه در گوشههای استخر باغ، آناهیتا ایزدبانوی آبها هستند.
- اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانه تالارهای کاخ چهلستون در حوض مقابل کاخ، مفهوم چهلستون را بیان میکند، علاوه بر آن عدد چهل در ایران قدیم کثرت و تعدد را میرساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهلستون میتواند به علت تعدد زیاد ستونهای این کاخ نیز باشد.
- در ابتدا ستونها با پوششی از آینهکاریهای زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آئینه کاریها تخریب شدهاست و روی نقاشیهای صفوی با گچ پوشانده شدهاست.
- انجمن مقدس ملی اصفهان (۱۳۲۴–۱۳۲۶) اصلی ترین نهاد سیاسی و تصمیم گیری شهر اصفهان در دوره مشروطه اول بودهاست. اعضای این شورا با انتخاب مردم اصفهان به شورا راه پیدا کردند و نورالله نجفی اصفهانی ریاست این شورا را بر عهده داشتهاست. این انجمن بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ هجری قمری یعنی از مهاجرت قم تا به توپ بستن مجلس در محل کاخ چهلستون اصفهان تشکیل شدهاست.[۲]
نگارخانه[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «کاخ چهل ستون، تیشینه».
- ↑ موسی نجفی، اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی،۱۳۸۴ صفحه ۱۳۲
منابع[ویرایش]
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ چهلستون موجود است. |
- کتاب «آشنایی با شهر تاریخی اصفهان» نوشته «دکتر لطفالله هنرفر»
- کاخ چهلستون - دانشنامه اسلامیکا
- وبگاه شهرداری اصفهان
پیوند به بیرون[ویرایش]
- چهل ستون مرکز تحقیقات کوثر
- چهل ستون مجله اینترنتی بیست ستون
- تصاویری از کاخ چهل ستون اصفهان
ردهها:
- آثار دوره صفویان در اصفهان
- آثار ملی ایران
- باغهای ایرانی
- باغهای ایرانی در ایران
- باغهای تاریخی اصفهان
- بناهای تاریخی اصفهان
- جاذبههای گردشگری اصفهان
- ساختمانها و سازهها در اصفهان
- ساختمانها و سازههای کاملشده در سده ۱۷ (میلادی)
- کاخها در ایران
- گردشگری ادبی در ایران
- معماری دوره صفویان
- معماری سده ۱۷ (میلادی)
- میراث جهانی یونسکو در ایران