مسجد جامع شش ناو
| مسجد جامع شش ناو | |
|---|---|
| نام | مسجد جامع شش ناو |
| کشور |  ایران |
| استان | استان مرکزی |
| شهرستان | تفرش |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | مسجد جامع شش ناوه |
| نوع بنا | مسجد |
| کاربری | مذهبی |
| دیرینگی | سلجوقی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۷۷۱ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ |
مسجد جامع شش ناو از جمله مساجد قدیمی استان مرکزی است که در محله فَم شهر تفرش واقع شده‌است. بنای اولیه مسجد از آثار دوره سلجوقی است که در دوره‌های بعد قسمت‌هایی به آن اضافه شده‌است. این مسجد در تاریخ ۱۹/ ۵ /۱۳۷۹ با شماره ۲۷۷۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]
وجه تسمیه نام[ویرایش]
علت انتخاب نام شش ناو برای مسجد وجود قناتی در زیر مسجد است که توسط شش عدد ناو در بیرون مسجد و پس از عبور از زیر درخت چناری بزرگ و قدیمی، تقسیم شده و به محله‌های اطراف جریان پیدا می‌کند.[۲] قدمت قنات به قرن سوم هجری قمری باز می‌گردد.[۳]
بناهای مسجد[ویرایش]
مجموعه مسجد شامل گنبدی بزرگ به ارتفاع ۱۵ متر و قطر ۱۶ متر، دو شبستان، ایوان، صحن، یک رشته قنات، چند حجره، حسینیه و مناره‌ای آجری با ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۳ متر است. سقف و دیواره مسجد با کاشیکاری و مقرنس کاری‌های زیبا تزئین شده‌است.[۴] قدیمی ترین و شاخص ترین بنای مسجد، معماری آجری مناره آن است که آن را متعلق به قرن پنجم هجری و اوایل عهد سلجوقیان ذکر کرده‌اند. مناره دارای پلکانی مارپیچ است و جدار آن تماماً از آجر ساخته شده‌است. تنها تزئین مناره کتیبه آجری بر فراز آن است و که به خط کوفی نوشته شده‌است. متأسفانه جز کلمه «لا اله الا الله» چیزی در کتیبه باقی نمانده و بقیه حروف از بین رفته‌اند. در غرب مسجد حسینیه‌ای بزرگ وجود دارد که از گذشته در ماه محرم و سفر مکانی برای تعزیه خوانی بوده‌است. اطراف حسینیه حجره‌هایی برای نشستن تماشاگران وجود دارد و صفه یا سکوی برجسته‌ای در وسط قرار گرفته که نمایش تعزیه بر روی آن اجرا می‌شود. مقصوره مسجد از بناهای دیگری است که بر فراز آن گنبدی کلاه خودی به سبک گنبدهای عصر سلجوقی دیده می‌شود. قاعده گنبد هشت ضلعی و عنقی استوانه‌ای شکلی به ارتفاع ۵ متر و قطر ۱۶ متر دارد. گنبد با استفاده از آجر تراش ساخته شده‌است.[۵]
در سردر صحن ایوانی به دهانه ۵ متر، عمق ۴ متر و ارتفاع ۷ متر وجود دارد که با پوششی از مقرنس گچی تزئین شده‌است. در پاکار پوشش ایوان کتیبه‌ای به خط نستعلیق به تاریخ ۱۲۷۷ هجری قمری وجود دارد.[۶] در این کتیبه اشاره‌ای به بانی بنا بنام "محمد ابراهیم بن عباس" شده‌است. همچنین در این مسجد مزار یکی از صحابه امام حسن عسگری (ع به نام محمد محدث وجود دارد که در قرن ششم هجری به خاک سپرده شده‌است.
پانویس[ویرایش]
- ↑ «مسجد جامع شش ناو از تمامی بناهای موجود در تفرش قدیمی تر است». ایسنا، ۱۷/۰۱/۱۳۸۳.
- ↑ رحم دل، محمد. سیمای میراث فرهنگی استان مرکزی. تهران: تولیدات فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۸۳. ۱۰۵. شابک ۹۶۴-۷۴۸۳-۹۷-X.
- ↑ ۱۰/۱۱/۱۳۹۰ «مسجد جامع شش ناو بنایی برای دوست داران میراث فرهنگی». اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی.
- ↑ «مسجد شش ناو از بناهای مورد توجه گردشگران». باشگاه خبرنگاران جوان. ۹/۱/۱۳۹۱. fa
- ↑ عقابی، محمد علی. دایره المعارف بناهاب تاریخی ایران در دوره اسلامی (مساجد). تهران: سوره، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۴۷۱-۴۸۹ زبان.
- ↑ «مسجد شش ناو از بناهای مورد توجه گردشگران». باشگاه خبرنگاران جوان. 9/1/1391.
