میرزا هاشم آملی

هاشم آملی

شناسنامه
نام کامل	میرزا هاشم آملی
زادروز	۱۲۷۸
زادگاه	روستای پردمه لاریجان، ایران
تاریخ مرگ	اسفند ۱۳۷۱ (۹۳ سال)
محل مرگ	قم، ایران
آرامگاه	حرم حضرت معصومه
فرزندان	علی لاریجانی صادق لاریجانی محمدجواد لاریجانی فاضل لاریجانی باقر لاریجانی
دین	اسلام
مذهب	شیعه دوازده امامی
استادان	مرتضی طالقانی عبدالکریم حائری یزدی محمد حجت کوه‌کمری محمدعلی شاه‌آبادی آقاضیاءالدین عراقی سید حسن مدرس
شاگردان	سید محمد نبوی دزفولی محمد رضا نکونام ناصر مکارم شیرازی عبدالله جوادی آملی محمد مفتح محمد یزدی نورالله طبرسی محسن مجتهد شبستری عبدالنبی نمازی

میرزا هاشم آملی (۱۲۷۸ - ۷ اسفند ۱۳۷۱) از روحانیون و علمای شیعه اهل ایران بود.

کودکی

میرزا هاشم لاریجانی، در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی در روستای پردمه لاریجان، در هفتاد کیلومتری شهر آمل، به دنیا آمد. در دوران کودکی، به فراگیری ادبیات عرب و مقدمات علوم نزد آقا سید تاج و احمد آملی پرداخت و تا مرحله سطوح را در همان شهر فراگرفت.

تحصیلات

در تهران

در سیزده سالگی، برای ادامه تحصیل به حوزهٔ تهران رفت و به مدرسهٔ سپهسالار که زیر نظر سید حسن مدرس اداره می‌شد رفت و تا بیست و پنج سالگی در آن مدرسه به فراگیری علوم دینی پرداخت. میرزا محمدرضا فقیه لاریجانی، سید محمد تنکابنی، میرزا یدالله نظرپاک، محمدعلی لواسانی، میرزا طاهر تنکابنی، میرزا ابوالحسن شعرانی و محمدعلی شاه‌آبادی از اساتید وی در این مدت بودند.

در قم

در سال ۱۳۰۵ به قم رفت. او در آنجا در درس عبدالکریم حائری یزدی، محمد حجت کوه‌کمری، محمدعلی شاه‌آبادی و محمدعلی حائری قمی حاضر شد و در مدت شش سال از آنان بهره برد. وی در این مدت دروس فقه، اصول، رجال، حدیث، فلسفه و عرفان را فرا گرفت.

وی پس از دریافت اجازه اجتهاد از عبدالکریم حائری یزدی و محمد حجت کوه‌کمری، به حوزهٔ نجف مهاجرت کرد.

در نجف

میزرا هاشم آملی در سال ۱۳۵۱ در مدرسه بزرگ آخوند ساکن شد و در درس فقه و اصول سیدابوالحسن اصفهانی، آقاضیاءالدین عراقی و میرزای نائینی حاضر شد.

اساتید

• مرتضی طالقانی
• عبدالکریم حایری یزدی
• میرزا حسین نائینی
• آقا ضیاالدین عراقی
• سیدابوالحسن اصفهانی
• محمدعلی شاه‌آبادی
• محمد حجت کوه‌کمری
• میرزا ابوالحسن شعرانی
• سیدمحمد تنکابنی
• شیخ محمد علی حایری قمی
• میرزا مهدی آشتیانی
• یدالله نظرپاک کجوری تهرانی
• میرزا طاهر تنکابنی
• محمدرضا تنکابنی

شاگردان

• سید محمد نبوی دزفولی
• محمد رضا نکونام
• محمدعلی اسماعیل پورقمشه‌ای
• میرزا جوادآقا تبریزی
• عبدالله جوادی آملی
• نورالله طبرسی
• ناصر مکارم شیرازی
• سید صابر جباری
• عبدالنبی نمازی
• حسین انصاریان
• محمد مفتح
• سید ابوالفضل موسوی‌تبریزی
• ضیاءالدین نجفی تهرانی
• محمد یزدی

شیخ ابوالحسن ایازی

• سید حسن شجاعی کیاسری
• هاشم تقدیری
• هادی روحانی
• اسماعیل صالحی مازندرانی
• سید حبیب‌الله طاهری گرگانی
• سید نصرالله برهانی
• سید احمد حق‌شناس
• محمدباقر دارابکلائی
• محسن دوزدوزانی
• سیدرضا علوی‌تهرانی
• علی غیاثی
• سید علی فرحی قمی
• محمدعلی فیض لاهیجی
• سید جعفر کریمی
• محمدتقی مجلسی
• عباس محفوظی
• سید علی محقق‌داماد
• سید مصطفی محقق داماد
• محمد محمدی گیلانی
• حسین محمدی لائینی
• سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی
• سید محمدمهدی مرتضوی لنگرودی
• محمدحسین مسجد جامعی
• محمدهادی معرفت
• عبدالله نظری

تالیفات

• کتاب الطهارة
• کتاب الصلوة
• مناسک حج
• توضیح المسائل
• بدایع الافکار
• تقریرات درس اصول مرحوم محقق عراقی
• حاشیه بر التحصیل بهمنیار
• کتاب الرهن و الاجارة
• کتاب البیع
• خیارات
• رسالة فی النیة
• تقریرات درس صلوة مرحوم حائری
• تقریرات درس فقه آقا ضیاءالدین عراقی (صلاة، اجاره، غصب، بیع و قضا)
• توضیح المسائل
• حاشیه بر عروةالوثقی
• تقریرات درس اصول مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی
• حاشیه بر شرح چغمینی در هیئت
• حاشیه بر التحصیل بهمنیار در حکمت و منطق

فعالیت‌های سیاسی

پس از تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی، در مهرماه ۱۳۴۱ و اعتراض مراجع تقلید، وی یکی از چهره‌های سرشناس مبارز روحانیت بود. نام وی همواره ذیل اعلامیه‌های دسته جمعی مراجع تقلید دیده می‌شد.

وی از اولین کسانی بود که دولت منتخب آیت الله روح‌الله خمینی را تأیید کرد. علی اکبر ناطق نوری در این زمینه می‌گوید:

ایشان در دوران انقلاب از جمله فقها و آیاتی بودند که همواره از امام عالیقدر به عنوان رهبری انقلاب و مقام امامت یاد می‌کردند و همراه و همگام با امام در دوران مبارزه و انقلاب بودند و اعلامیه‌های باقی‌مانده از آن عالم بزرگوار شاهد بر این مدعاست.

پس از مرگ آیت الله خمینی و انتخاب آیت الله سیدعلی خامنه‌ای به مقام رهبری، وی طی نامه‌ای بیعت خود را با او اعلام کرد و تأکید کرد:

انتخاب شایسته حضرتعالی که فردی دانشمند و اسلام‌شناس و صاحب درایت هستید از جانب مجلس خبرگان، مایه امیدواری و تسکین است.

فرزندان

نوشتار اصلی: خانواده لاریجانی

بزرگترین فرزند وی یک دختر (همسر سید مصطفی محقق داماد) و بعد آن پنج فرزند پسر است که به ترتیب زیر متولد شدند:

• محمدجواد لاریجانی (زاده ۱۳۳۰ در نجف)، استاد دانشگاه، عضو شورای امنیت ملی کشور، عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و رئیس مرکز پژوهشهای مجلس و مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات.
• علی لاریجانی، (زاده ۱۳۳۶ در نجف) سیاست‌مدار و رئیس مجلس شورای اسلامی
• صادق لاریجانی، (زادهٔ ۱۳۳۹ در نجف) استاد حوزه علمیه قم و مدرس علم کلام و فلسفه اسلامی و رئیس قوه قضاییه
• باقر لاریجانی، (زاده ۱۳۴۰ در قم) پزشک و فوق‌تخصص غدد، استادیار دانشگاه تهران و رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران
• فاضل لاریجانی، (زاده ۱۳۴۲ در قم) عضو کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی.

درگذشت

میرزا هاشم آملی در سن ۹۱ سالگی پس از پشت سر گذاشتن سکته‌های ناقص و یک دوره بیماری، در عصر روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۷۱ درگذشت. شفیعی مازندرانی دربارهٔ مرگ او این شعر را سروده است:

بشنیدم از شمعی که با پروانه می‌گفت		خورشید را نشناخت کس در روزگاران
آن آیت عظمای حق، آن مرجع خلق		صدرالافاضل، آملی، خورشید تابان
فقه و اصول و حکمت و عرفان و تفسیر		در سوگ آن فرزانه، سراندر گریبان

منابع

• زندگینامه
• ویژگی‌های اخلاقی و فعالیت‌ها
• شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد
• وبگاه حوزه نت

فیلسوفان مسلمان