دامغان
 |
این مقاله به دلیل نگارخانه فاقد تصویر و فقط شامل نام است نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
 |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
 |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
| دامغان | |
|---|---|
 |
|
| کشور |  ایران |
| استان | سمنان |
| شهرستان | دامغان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | صددروازه " شهر بزرگ در بین رومیان و یونانیان |
| مردم | |
| جمعیت | ۵۸٬۷۷۰ نفر در سال ۱۳۹۰[۱] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۱۷۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۵٫۹[۲] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مسلم نصرتی |
| ره‌آورد | پسته |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۲۳ |
| وبگاه | http://damghan.ir |
دامغان کهن‌ترین و باستانی‌ترین شهر پارتی ایران است. نام قدیم آن ده مغان و صد دروازه بوده است و دارای آثار باستانی فراوانی از جمله تاریخانه می‌باشد. دامغان پایتخت اشکانیان بوده است. این شهر مرکز شهرستان دامغان است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۵۹٬۳۰۰ نفر بوده‌است.[۳] دامغان از شهرهای بسیار کهن و قدیمی ایران است و نام آن در گذشته صددروازه بوده‌است. مردم دامغان به زبان فارسی و لهجه دامغانی تکلم می‌کنند.[۴]
محتویات
گذشته تاریخ[ویرایش]
دامغان، زمانی با نام صد دروازه (به یونانی: هکاتوم پیلس hecatom pylose) پایتخت دولت اشکانیان بوده‌است. قدیمی‌ترین مسجد ایران به نام مسجد تاریخانه در این شهر قرار دارد. نام کهن دامغان (گومش یا قومس) در کتیبه سارگون دوم آشوری پات نانه آمده است یعنی شهری که ۹۹ نگهبان دروازه‌ها دارد. فاصله آن از دریای تی تی (دریای نیلوفر آبی، منظور دریای مازندران) هفت روز راه به شمار رفته است.
دور شهر دامغان کاملاً دیوار کشیده شده‌است گفته می‌شود به قدری دیوارهای ستبری داشته که دو درشکه از کنار هم بر روی دیوار رد می‌شدند. بازمانده‌های آن دیوار هم اکنون هم دیده می‌شود؛ و به نام دیوار بارو مشهور است. دامغان دو گونه آب‌وهوا دارد. از جنوب به دشت کویر و از شمال به دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز متصل است. به همین دلیل بیشتر گونه‌های میوه در این شهر می‌رویند.
آب و هوا[ویرایش]
آب و هوای شهر دامغان به علت وزش بادهای شديد شمالی و بارندگی‌های ناشی از بادهای نواحی گرگان و مازندران زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل دارد در فصول گرم سال این شهر از خنکترین شهرهای ایران بشمار میرود.[۵]
محصولات کشاورزی[ویرایش]
مهم‌ترین فراورده کشاورزی آن پسته است که مرغوب‌ترین پسته در ایران و در جهان بشمار میرود. پسته دامغان به سراسر جهان صادر می‌شود.
آثار تاریخی و دیدنی[ویرایش]
- چشمه‌های آب معدنی باداب سورت در ۶۸ کیلومتری شمال دامغان که در دنیا بی نظیر است.
مهم‌ترین تفریحگاه این شهر چشمه علی است. تپه حصار نیز یکی از آثار به جای مانده از روزگاران کهن است و حدود ۷۰۰۰ سال قدمت دارد و تا به حال کاوشهای باستانی در آن صورت گرفته که نشان می‌دهد شهری است که در اثر زلزله بر سر مردمانش خراب شده‌است
کاوشهای باستانی اخیر نشان می‌دهد که هفت هزار سال پیش در این منطقه فولاد تولید می‌شده‌است. نخستین بار در سال ۱۳۱۲ پروفسور اسمیت در تپه حصار حفاری‌های باستان‌شناسی خود را انجام داد و به آثار ارزشمندی از تمدن این منطقه دست یافت.
جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]
مسجد تاریخانه[ویرایش]
تاریخانه (به معنای خدایخانه، خانهٔ خدا) از آثار باستانی دامغان است که طبق تحقیقات اداره کل باستان‌شناسی، پیش از تسلط اعراب بر ایران، آتشکده بوده و بعداً به مسجد تبدیل شده است. ساختمان بنای مجدد آن مربوط به قرن دوم هجری است و اسلوب ساختمان آن نیز به سبک بناهای دوره ساسانیان می‌باشد. تاریخانه در ترکی به معنای خانهٔ خداست.[۱]
این مسجد نمونهٔ بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون اولیه اسلام به شمار میرود. شیوهٔ معماری مسجد مأخوذ از معماری ساسانی است. ساختمان مسجد شامل یک صحن یا حیاط مرکزی است که اطراف آن را رواق‌های سرپوشیده احاطه کرده است. شبستان مسجد بر روی هجده ستون مدور (سه ردیف شش تایی) استوار شده است. این ستون‌ها یک متر و نیم قطر دارند و از نظر ویژگی‌های معماری مشابه ستون‌های کاخ‌های ساسانی هستند. طاق‌های مسجد از آجر است و به طاق‌های دورهٔ قبل از اسلام، یعنی عهد ساسانی شباهت بسیار دارد.[۲]
در طی قرون، تاریخانهٔ دامغان بارها مرمت و بازسازی شده است. مناره‌ای آجری در عهد سلجوقیان به این مجموعه اضافه شده است که اکنون ۲۵ متر ارتفاع دارد و بدنهٔ آن با آجرکاری تزیین شده است.[۳]
مسجد تاریخانه مربوط به قرن ۲ و ۳ و ۵ ه. ق است و در دامغان، خیابان ایستگاه راه آهن واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۴]
آثار تاریخی[ویرایش]
- چشمه علی در ۲۵ کیلومتری شمال دامغان که از تفرجگاه‌های شاهان قاجار بود
- مسجد تاریخانه قدیمی‌ترین مسجد ایران
- مسجد جامع
- برج چهل‌دختران
- گنبد زنگوله
- بازار بزرگ (بازارچه) دامغان
- تپه‌حصار
- آرامگاه پیرعلمدار
- امامزاده جعفر
- امامزاده محمد
- برج طغرل مهماندوست
- بقایای مرکز ایالت قومس در جنوب روستای قوشه و غرب امیریه
آثار طبیعی[ویرایش]
- چشمه‌های آب معدنی باداب سورت در ۶۸ کیلومتری شمال دامغان
- چشمه قل قل در ۵۰ کیلومتری شمال غرب دامغان روستای تویه دروار
- غار شیربند
- روستای قوشه و کارونسرای قوشه
- چشمه پیر خوشتر در شمال شهر کلاته رود بار واقع در شمال دامغان
افراد سرشناس[ویرایش]
- منوچهری دامغانی
- آیت الله سید مسیح شاهچراغی
- ملا مهدی صحاف (مخلص)- شاعر، عارف و روحانی بزرگ دامغان
- احمد مهدوی دامغانی
- فریده مهدوی دامغانی
- محسن تنابنده [بازیگر]
- عبد الرضا امیراحمدی (مجری)
- ابوالفضل حسن بیکی (نماینده مردم دامغان در ادوار سوم، چهارم و دهم مجلس شورای اسلامی)
- حسن سبحانی
- محمود قنبری (دوبلور)
- خسرو دانشجو (سخنگوی دوره سوم شورای اسلامی شهر تهران)
- فرهاد دانشجو (رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی)
- محمدعلی معلم دامغانی (رئیس فرهنگستان هنر)
- علی معلم
- هما خاکپاش (بازیگر سینما و تلویزیون)
- علی اصحابی
- علیرضا منصوریان
- کامران دانشجو [وزیر علوم تحقیقات و فناوری در دولت دهم]
- عبدالرحمن شاه حسینی [رئیس اسبق کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران]
- علیرضا طاری بخش [معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور ]
- سیدجواد طباطبائی (خواننده آهنگ‌های محلی و طنز در صبح جمعه باشما درصداوسیمای تهران)
- سعداله مسعودیان (سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه / مدیرکل ارزشیابی وزارت امورخارجه)
- حسین امیرعبدالهیان (معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه)
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ سالنامه آماری استان سمنان ۱۳۸۶
- ↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
- ↑ پورتال ایران
- ↑ «دانستنی های استان سمنان».
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای دامغان دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دامغان موجود است. |
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
