شاهرود
| شاهرود شاخره،[۱] چخره، امام شهر، امام رود |
|
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | سمنان |
| شهرستان | شاهرود |
| بخش | /مرکزی |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴۰٬۴۷۴ نفر در سال ۱۳۹۰[۲] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۳۸۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۴٫۸[۳] |
| میانگین بارش سالانه | ۱۵۶ میلیمتر[۴] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهندس سید حسن میرفانی[۵] |
| ره‌آورد | آبنبات، انگور، برگه میوه، نان تفتان و نان کاک |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۲۳ |
| وبگاه | شهرداری شاهرود |
شاهرود، یکی از شهرهای استان سمنان در ایران و مرکز شهرستان شاهرود است. نام‌های قدیمی دیگری برای شاهرود که می‌توان نام برد عبارت است از «حنچره»، «شخره» و «شاخره» اشاره نمود. شاهرود، در حد فاصل دو نوع آب و هوای مرطوب و پرباران در شمال و کویری، در جنوب جای گرفته که آب و هوایی معتدل و مطلوب برای این شهر فراهم کرده است. شاهرود در حد فاصل شهرهای دامغان در شرق، سبزوار و بردسکن در غرب و گرگان در شمال بوده و تقریباً در میانه راه تهران-مشهد می‌باشد به طوریکه فاصله آن از تهران ۴۰۰ کیلومتر و از مشهد ۵۰۰ کیلومتر می‌باشد. بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت شهر شاهرود ۱۴۰٬۴۷۴ نفر بوده است.[۲] شاهرود دومین شهر پرجمعیت استان محسوب می‌شود[۶] و وجود ادارات کل راه و ترابری، راه آهن شمال شرق، دخانیات، شرکت نفت و سازمان تبلیغات اسلامی بعلاوه پارک علم و فناوری، دانشکده علوم قرآنی، لشکر ۵۸ تکاور ذوالفقار و تنها گروه پدافند هوایی سپاه پاسداران به اهمیت این شهر افزوده است.[۷] مردم شاهرود به زبان فارسی با لهجه شاهرودی تکلم می‌کنند.
محتویات
پیشینهٔ تاریخی[ویرایش]
مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد شاهرود یکی از شهرهای مهم چهاردهمین ایالت تاریخی، «چخره» (از تقسیمات شانزده‌گانهٔ اوستایی در دوران باستان) بوده[۸] که در دامنهٔ جنوبی رشته‌کوه البرز، توسط آریایی‌ها بنا نهاده شده‌است. برخی پژوهندگان واژهٔ چخره را شکل ابتدایی شاهرود دانسته‌اند.[۹] به لغت اوستایی چخرو-ایتی به معنی چرخ پیشه و چخرو-وَتی به معنی دانای چرخ است. این دو هیئت اوستایی این نام، حاوی نام شاهرود می‌باشند.
اشکانیان[ویرایش]
هستهٔ اولیهٔ شهر به منظور دفاع در برابر مهاجمان، بر فراز تپه‌های کم‌ارتفاع دامنهٔ کوه‌های شمالی و غربی رود بزرگ این منطقه بنا شد که به جهت بزرگی این رود، به تدریج نام شاهرود را به خود گرفت و به تدریج همراه با برقراری امنیت، رشد و توسعه یافت به طوری که در کنار صددروازه، پایتخت اشکانیان که به باور بسیاری از پژوهشگران محل کنونی شهر دامغان است، در شمار شهرهای معتبر پارتی درآمد. به نوشتهٔ برخی پژوهشگران از جمله «اگورود نیکوف»، سومین آتش مقدس اهورامزدا که در اوستا آمده، آذرفرنبغ است که آتشکدهٔ بزرگ شاهرود بوده‌است.[۱۰]
در دوران بعدتر، این شهر همراه با دامغان در ردیف مهمترین شهرهای ایالت تاریخی کومِش قرار گرفت و به استناد برخی اشاره‌های تاریخی مندرج در متون و بعضی شواهد باستان‌شناسی شهر کنونی شاهرود محل عبور کاروان‌هایی بوده است که بزرگراه غربی-شرقی جادهٔ ابریشم را طی می‌کردند.
آب و هوا[ویرایش]
در اکثر ماه‌های سال آب و هوا معتدل سرد می‌باشد. شاهرود یکی از شهرهای خوش آب و هوای ایران است. قسمت مرکزی و نواحی شرقی شاهرود دارای آب و هوای معتدل و نواحی شمالی آن کوهستانی با آب و هوایی سرد و مرطوب است. قسمت جنوبی که در مجاورت کویر واقع شده آب و هوای نسبتاً گرم است. متوسط درجه حرارت سالانه در این شهر ۱۴ درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی سالانه ۱۸۰ میلیمتر است. شاهرود به علت واقع شدن در دامنه کوه از لحاظ آب‌های سطحی به صورت رودخانه‌های دائمی، سهمی نداشته و رودخانه‌های سیلابی و فصلی در این شهر جاری می‌باشد. رود بزرگ شاهرود سالهای گذشته از داخل شهر شاهرود رد می‌شده است و بستر آن شاهرود را به دو قسمت تقسیم کرده است.
مختصات جغرافیایی[ویرایش]
این شهر در حاشیهٔ شمالی دشت کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز با موقعیت جغرافیایی ۲۵ دقیقهٔ و ۳۶ درجهٔ عرضی و ۵۸ دقیقهٔ و ۵۴ درجهٔ طولی با ارتفاعی معادل ۱۳۸۰ متر از سطح دریا در شمال خاوری واقع شده است.
گردشگری[ویرایش]
از محلات قدیم شاهرود می‌توان به شبدری، باغ زندان، بیدآباد، مصلی و قلعه اشاره نمود.
- تکیه برنجی
- چنار سوخته
- تکیه گلشن
- مسجد شیخ علی‌اکبر
- مسجد آقا
- مسجد جامع شاهرود
- مسجد اخیانی‌ها
- تکیه زنجیری (بازار)
- مدرسه بید آباد[۱۱]
- مدرسه حضرت ولی عصر (عج)(مدرسه بازار)[۱۲]
- مدرسه علمیه امام صادق (مدرسه قلعه)[۱۳]
- مسجد امام‌حسن‌عسگری شاهرود
- مسجد مدرسه قلعه
- مسجد و آرامگاه بایزید بسطامی(بسطام)
جاذبه‌های تاریخی و باستانی[ویرایش]
- خانه یغمایی
- بازار شاهرود[۱۴]
- بازار انارکی ها
- گرمابه چهارسوق
- قلعه غول ها ( روستای راهنجان )
موزه‌ها[ویرایش]
- موزه باستان‌شناسی و مردم شناسی شاهرود[۱۵]
ساختمان این بنا مربوط به ساختمان قدیمی شهرداری (بلدیه) شهر بوده و در دوره پهلوی اول بنا شده است و شامل دو بخش باستان‌شناسی و مردم شناسی است. در بخش باستان‌شناسی آثار ارزشمندی مربوط به دوره‌های پیش از اسلام و در قسمت مردم شناسی نیز مجموعه‌ای از ابزار و ادوات تولید پوشاک، زیورآلات، دست بافته‌ها، اسناد و قباله‌ها و نیز ابزاری از فنون سنتی زندگی مردم به نمایش گذاشته شده است. همچنین برخی از اشیای مکشوفه در تپه هشت هزار ساله سنگ چخماق بسطام و تپه سه هزار ساله بلوار شاهرود مانند ابزار استخوانی و سنگی کار مربوط به هزاره ششم قبل از میلاد، سفال‌های خاکستری و نیز درب امامزاده قطری در موزه شاهرود به نمایش گذاشته شده است.[۱۶]
- موزه حیات وحش شاهرود
موزه حیات وحش شاهرود ادر زمینی به مساحت ۲۰۰ متر مربع ساخته شده و از سال ۸۹ کار خود را آغاز کرده است. در این موزه ۴۲ گونه از جانوران اعم از پستانداران، خزندگان و پرندگان صورت تاکسیدرمی نگهداری می‌شوند که به غیر از تعدادی از پرندگان که منشأ دریایی دارند سایر گونه‌های موجود بومی این شهرستان هستند.[۱۷]
- موزه آب
این موزه در خیابان مصلی-داخل حسینیه سعادت برنجی واقع شده است و ابزار آلات باستانی استحصال آب را به نمایش عموم گذاشته است.
امکانات[ویرایش]
اماکن اقامتی[ویرایش]
- هتل احمد
- هتل جهانگردی شاهرود
- هتل نادر
- متل آزادی
- هتل معلم شاهرود
- هتل پارامیدا
- مهمانپذیر اسلامی
بهداشت و درمان[ویرایش]
- بیمارستان امام حسین (ع)
- بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص)
- بیمارستان فاطمیه
- بیمارستان امداد امام خمینی (ره
- بیمارستان شهید احمدی
- درمانگاه خیریه
- کلینیک پاسارگاد
- درمانگاه شفا
- درمانگاه فرهنگیان
- درمانگاه امام حسین
برخی بوستان‌ها[ویرایش]
- پارک آبشار
- پارک شهدای محراب
- پارک کودک
- پارک بلوار
- پارک غفاری
- پارک دانشگاه
- پارک البرز
- شهر بازی
- پارک مادر
- کمپ الغدیر
- پارک انقلاب
- پارک ولیعصر
- جاده سلامتی
- پارک خطی شهدای گمنام
- پارک بهارستان
- بوستان گلها
مراکز آموزشی و علمی[ویرایش]
دانشگاه‌ها[ویرایش]
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
- دانشگاه پیام نور شاهرود
- دانشگاه جامع علمی کاربردی شماره ۱ (آفرینش) شاهرود
- دانشکده علوم قرآنی شاهرود[۱۸]
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران شاهرود
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی شاهرود
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی برآیند شاهرود
- دانشگاه جامع علمی کاربردی ذغالسنگ البرز شرقی
- حوزه علمیه امام صادق
- حوزه علمیه ولی عصر
- حوزه علمیه طاهریه
صنعت[ویرایش]
صنایع[ویرایش]
شهرک صنعتی شاهرود به وسعت حدود ۴۲۰ هکتار و در ۲ فاز عملیاتی اجرا شده و دارای ۲۰۰ واحد صنعتی است که از این تعداد حدود ۹۵ واحد صنعتی با اشتغال زایی بیش از ۱۸ هزار نفر در حال فعالیت بوده و دارای پروانه بهره‌برداری می‌باشند. این شهرک دارای تأسیسات برق، مخابرات، روشنایی، گاز، آسفالت، تصفیه خانه فاضلاب و منابع آب است. از شرکت‌های مهم صنعتی شاهرود می‌توان موارد ذیل را نام برد.[۱۹]
- نیروگاه شهید بسطامی شاهرود
- کارخانه سیمان شاهرود
- شرکت سیم و کابل مغان[۲۰][پیوند مرده]
- کارخانه قند شاهرود
- شرکت فولاد شاهرود
- شرکت توربوژنراتور شاهرود
- کارخانه کنسانتره میوه شاهرود
معدن[ویرایش]
از مهمترین معادن شهرستان شاهرود می‌توان به معدن زغالسنگ البرز شرقی اشاره کرد؛ که با شهرستان دامغان مشترک می‌باشد.[۲۱] از دیگر معادن مهم شاهرود می‌توان به معادن کرومیت، مس، آهک، گچ و سنگهای تزئینی اشاره کرد.[۲۲]
سوغات[ویرایش]
«سوغات و صنایع دستی شاهرود» برگه زردآلو، قیسی، (قیسی از مهمترین صادرات شاهرود است) کشمش، انگور، گیلاس، آلو، آلبالو خشک و ... انواع کشک محلی. ماست گوسفندی. کره محلی، آبغوره، گرد غوره، آلوی خورشتی و ... انواع نان، نان قندی، نان کالک، فطیر، انواع نقل و آبنبات. صنایع دستی از قبیل: گلیم، گلیچ، جاجیم، سفال و سرامیک…
- یکی از سوغات‌های شاهرود نان‌های کاک، قندی و شیری است که توسط اورنگ حدود ۴۰ سال پیش ابداع و تولید گردید.
- برگه زردآلو و قیسی شاهرود که شهرت جهانی دارد.
- میوه‌هایی نظیر زردآلو، گیلاس، انگور شاهرودی از لحاظ کیفیت در رتبه بالایی در منطقه خاورمیانه قرار دارند.
انگور: بیش از ۵۰نوع انگور در شاهرود وجود دارد. انگور شاه بابا، انگور لعل، انگور شاهرودی، انگور سیاه، انگور کشمشی، انگور دیشویی و ... انگور شاهرود به سراسر کشورهای اطراف صادر می‌شود.
سرشناسان[ویرایش]
- سید داود میرباقری کارگردان تلویزیونی
- کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دوره نهم
- توکا نیستانی کاریکاتوریست معروف
- دانیال حکیمی
- کوروش یغمایی
- آناهیتا نعمتی
- بهار صادقی
- حسن مدنی
- سعید مظفری
- بهاره افشاری
- ایرج مظفری
- مهدی یغمایی
خواهرخواندگان[ویرایش]
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ آنجا که کویر به جنگل می‌رسد
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «سالنامه آماری استان سمنان، سال ۱۳۹۱». معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری سمنان (نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ به نقل از مرکز آمار ایران)، بهمن ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۶ مهر ۱۳۹۳.
- ↑ سالنامه آماری استان سمنان ۱۳۸۶
- ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ http://shahrood.ir/ShowPage.aspx?page_=news&lang=1&tempname=template2&sub=0&PageID=267&PageIDF=1
- ↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران - نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰
- ↑ موقعیت جغرافیایی استان سمنان
- ↑ لولویی، ۲۳۶ و Darmesteter, J. The Zend Avesta, Vol, Second Edition, London, 1895, pp. 253-8.(به نقل از: شریعت‌زاده، سید علی اصغر: فرهنگ مردم شاهرود، تهران، ۱۳۷۱.)
- ↑ پور داوود: تاریخ ایرانیان، قسمت اول صفحه ۱۳، پیش از آخر صفحه ۴۲ قصران. (به نقل از: شریعت‌زاده: فرهنگ مردم شاهرود)
- ↑ لولویی، ۲۳۷ و انصاف پور، غلام‌رضا: ایران و ایرانی. تهران: ۱۳۶۳، صفحهٔ ۳۱۱.
- ↑ سمنان - www.IRAN.IR
- ↑ سمنان - www.IRAN.IR
- ↑ سمنان - www.IRAN.IR
- ↑ جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی
- ↑ جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی
- ↑ [۱]
- ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ سایت اصلی - دانشکده شاهرود
- ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ http://www.semnaniec.ir/unit=c-3
- ↑ http://www.eacmco.ir/
- ↑ http://www.makanbin.com/semnan/?p=572
- ↑ http://www.isna.ir/news/94012710602/شاهرود-و-نیشابور-خواهرخوانده-شدند
- لؤلوئی، کیوان. «شاهرود و مجموعه تاریخی بسطام». ایران شناخت. شمارهٔ پانزدهم، زمستان ۱۳۷۸.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شاهرود دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شاهرود موجود است. |
- شهرداری شاهرود
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
- فرودگاه شاهرود
- توربوژنراتور شاهرود
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||
