پارت، پارث، پَرثَوه یا پهلَو (ریشه کلمه پهلوی)، یکی از ساتراپنشینهایهخامنشی و ازاقوام ایرانیسکاها در خراسان (دره رود اترکقوچان) که پس از هجوم اسکندر در حدود شمال شرق فلات ایران پراکنده شده بودند. در پی مرگ اسکندر، بلخ تحت سلطه استاسَندر از فرماندهان سلوکوس قرار گرفت و به عنوان فرمانده پارت نیز گمارده شد. وی تا رستاخیز اشک اول فرمانده آن سرزمینها بود.
در سال‌های ۵۴۹ تا ۵۴۸ پیش از میلاد سرزمین‌های پارت، جرجان و احتمالاً ارمنستان توسط کوروش بزرگ تسخیر می‌گردد.[۱]
در سنگنبشته‌های هخامنشی از ایالت پارت به عنوان یکی از ساتراپهای هخامنشی نام برده شده است. ایالت پارت از شمال به داها و از مشرق به هریوه (هرات امروزی) در غرب افغانستان و از جنوب به کارامانی (کارامانیا - کرمان امروزی در جنوب ایران) و از مغرب به ایالت ماد محدود بوده است.
در زمان سلوکیان، دولت محلی اشکانی نخست در این ناحیه تشکیل شد و سپس بقایای نفوذ جانشینان اسکندر را از نواحی غربی ایران نیز برانداخت. نخستین پایتخت اشکانیان برای مدتی در شهر نسا در جنوب شهر عشق آبادترکمنستان و در نزدیکی مرز شیروانایران بود. پایتختهای بعدی شهر صد دروازه درنزدیکی دامغان امروزی از استان سمنان در شمال ایران، سپس همدان و تیسفون بودند.
نام پارت از ریشهٔ پارتو یا پارتوا گرفته شده است. هرچند به گمان بعضی از زبان‌شناسان از ژوسان رومی الهام گرفته شده است. این کلمه به معنی بیرون رانده شده می‌باشد. تاریخ امپراطوری پارت، دکتر علی اقبالی، نشر علی، تهران، ۱۳۸۷
