روی
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ظاهر | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
نقره-gray |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای کلی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام، نماد، عدد | روی، Zn، 30 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تلفظ به انگلیسی | /ˈzɪŋk/ zingk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نام گروهی برای عناصر مشابه | فلزات واسطه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
توصیحات مربوط به گروه | Alternatively considered a post-فلزات واسطه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گروه، دوره، بلوک | ۱۲, ۴, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جرم اتمی استاندارد | 65.38(2) g·mol−۱ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آرایش الکترونی | [Ar] 3d10 4s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الکترون به لایه | 2, 8, 18, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای فیزیکی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حالت | جامد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چگالی (نزدیک به دمای اتاق) | 7.14 g·cm−۳ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چگالی مایع در نقطه ذوب | 6.57 g·cm−۳ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقطه ذوب | 692.68 K, 419.53 °C, 787.15 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نقطه جوش | 1180 K, 907 °C, 1665 °F | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گرمای همجوشی | 7.32 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گرمای تبخیر | 123.6 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ظرفیت گرمایی | 25.470 J·mol−۱·K−۱ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فشار بخار | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ویژگیهای اتمی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وضعیت اکسید شدن | +2, +1, 0 (amphoteric oxide) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
الکترونگاتیوی | 1.65 (مقیاس پاولینگ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انرژیهای یونش (more) |
نخستین: 906.4 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دومین: 1733.3 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سومین: 3833 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعاع اتمی | 134 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعاع کووالانسی | 122±4 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شعاع واندروالانسی | 139 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
متفرقه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ساختار کریستالی | hexagonal | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مغناطیس | diamagnetic | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاومت الکتریکی | (20 °C) 59.0 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رسانایی گرمایی | (300 K) 116 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
انبساط گرمایی | (25 °C) 30.2 µm·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سرعت صوت (سیم نازک) | (دمای اتاق) (rolled) 3850 m·s−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدول یانگ | 108 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدول برشی | 43 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدول حجمی | 70 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نسبت پواسون | 0.25 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سختی موس | 2.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سختی برینل | 412 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عدد کاس | 7440-66-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پایدارترین ایزوتوپها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله اصلی ایزوتوپهای روی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
روی عنصری است شیمیایی با علامت اختصاری Zn که دارای عدد اتمی ۳۰ است. روی فلزی است به رنگ سفید متمایل به آبی که بر اثر رطوبت هوا تیره رنگ میشود و در حین احتراق رنگ سبز براقی تولید میکند. روی بعد از آهن، آلومینیوم و مس چهارمین فلز مورد استفاده در دنیا میباشد. از موارد استفاده روی میتوان آلیاژهای مختلف از جمله برنج و فولاد گالوانیزه را نام برد. روی یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Zn و عدد اتمی آن ۳۰ میباشد.
محتویات
تاریخچه[ویرایش]
آلیاژهای روی از قرنها پیش استفاده میشدهاست. کالاهای برنجی که به ۱۰۰۰-۱۴۰۰ سال پیش باز میگردند در فلسطین پیدا شدهاند و اشیاء رویی با ۸۷٪ روی در ترانسیلوانیا ما قبل تاریخ یافت شدهاند. به خاطر نقطه جوش پایین و واکنش شیمیایی این فلز (روی جدا شده دود شده و قابل دست یابی نبود) خصوصیات واقعی این فلز در زمان باستان مشخص نشده بود. ساخت برنج به رومیها نسبت داده شده و مربوط به ۳۰ سال پیش از میلاد میباشد. آنها کالامین و مس را با یکدیگر در بوته آهنگری حرارت میدادند که در این عمل اکسید روی در کالامین کاهش میافت و فلز روی آزاد توسط مس به دام انداخته میشد و به شکل آلیاژ در میآمد. برنج بدست آمده یا در قالب ریخته میشد یا با چکش به شکلهای مختلف در میآمد.
استخراج و تصفیه روی نا خالص در ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در هند و چین صورت میگرفتهاست. در غرب نیز کشف فلز روی به Andreas Marggraf آلمانی در سال ۱۷۴۶ بر میگردد.
شرح تولید برنج در اروپای غربی در کتابهای آلبرتوس مگنوس در سال ۱۲۸۴ به چشم میخورد. این فلز در قرن ۱۶ به میزان قابل توجه شناخته شد. Agricola در سال ۱۵۴۶ اعلام کرد که وقتی که سنگ معدن روی گداخته میشود فلز سفید میتواند منقبض شود و دیواره کوره را بتراشد. او در نوشتههای خود به این مسئله نیز اشاره کرد که فلزی شبیه آن به نام Zincum در Silesia تولید میشدهاست. پاراسلیوس (متوفی به سال ۱۵۴۱) اولین کسی در غرب بود که گفت Zircum فلزی جدید است که در مقایسه با فلزات دیگر خواص شیمیایی جداگانهای دارد. نتیجه آن است که فلز روی زمانی شناخته شده که Margaraf کشفیاتش را شروع کرد و در حقیقت فلز روی دو سال زودتر توسط شیمیدان دیگری به نام Anton Von Swab تجزیه شده و بدست آمده بود. اما تحقیقات Margraaf جامع تر بود و بخاطر تحقیقات این دو شخص آنها به عنوان کاشفین روی شناخته میشوند. قبل از کشف تکنیک غوطه وری سولفید روی Calamine تنها منبع معدنی فلز روی بودهاست.
خصوصیات قابل توجه[ویرایش]
وزن اتمی65.38 چگالی 7.133 نقطه ذوب419.83 درجه سانتیگراددرجه سختی بر حسب واحد موهس ۵/۲ دارای ظرفیت۲ درگروهIIB جدول تناوب دارای ایزوتوپهای طبیعی۷۰ -۶۸-۶۶-۶۴ وایزوتوپهای رادیواکتیو۷۲-۷۱-۶۹-۶۵-۶۳-۶۰ روی فلز نرم و سفیدباقابلیت چکش خواری باجلای خاکستری متمایل به آبی قابل حل دراسیدهاوبازهاوغیرقابل حل درآب میباشد.[۱]
روی فلزی است که در Vielle Montagne و Zinkgruvan استخراج میشود و برای آبکاری الکتریکی فولاد مورد استفاده قرار میگیرد. مانند فلزات دیگر به آرامی واکنش نشان میدهد. با اکسیژن و دیگر غیر فلزات ترکیب شده و با اسید رقیق واکنش نشان داده و گاز هیدروژن آزاد میکند. چهارمین فلز متداول و مورد استفاده بوده و بعد از آهن آلومینیوم و مس بیشترین فلزی تولیدی میباشد. حالت اکسیداسیون متداول این عنصر +۲ میباشد.
کاربردها[ویرایش]
روی برای آبکاری الکتریکی فلزها استفاده میشود تا از زنگ زدگی آنها جلوگیری کند.روی در آلیاژهایی نظیر برنج Nickel Silver فلز ماشین تحریر فرمولهای مختلف لحیم نقره آلمانی و.... بکار میرود.
برنج بخاطر استقامت و مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی کاربردهای وسیعی دارد. روی به طور گسترده در صنعت خودرو سازی در Die Castingها استفاده میشود. روی لولهای به عنوان قسمتی از محتوی باتریها مورد استفاده قرار میگیرد.
اکسید روی به عنوان رنگ دانههای سفید در رنگهای آبی و همچنین به عنوان فعال کننده در صنعت Rubber استفاده میشود. به عنوان Over the counter ointment به صورت لایه نازکی بر روی پوست بی حفاظ صورت و بینی استفاده میشود تا از کم شدن آب پوست جلو گیری کرده و در برابر آفتاب سوختگی در تابستان و باد زدگی در زمستان از پوست محافظت کند. استفاده از آن برای کودکان در هر مرحله از عوض کردن کهنه کودک توصیه شده زیرا از تحریکات پوستی جلوگیری میکند. کلرید روی به عنوان بوگیر و همچنین محافظ چوب نیز مورد استفاده قرار میگیرد. سولفید روی در رنگدانههای درخشان، برای تولید عقربههای ساعت و موارد دیگری که در تاریکی میدرخشد استفاده میشود.
محلولهای ضد عفونی کنندهای که از Calamine ساخته شده و ترکیبی از Zn-Hydroxy-Carbonate و سیلیکات است برای درمان جوشهای پوستی استفاده میشود. فلز روی شامل ویتامینهای مورد مصرف روزانه و مواد معدنی نیز میباشد و با توجه به فلزات دیگر این فلز دارای خاصیت ضد اکسیداسیون است که از پیری زود رس پوست و مفصلهای بدن محافظت میکند. با بررسی خواص روی به این نتیجه رسیدهاند که این عنصر میتواند به بهبودی بعد از عمل جراحی سرعت بخشد. Zinc Gluconate Glycine از قرصهای مکیدنی برای درمان سرما خوردگی و التهاب دهان و لوزهها میباشد.
روش تولید فلز روی[ویرایش]
برای تولید فلز روی ابتدا خاک معدنی روی خرد و آسیاب می شود و در صورت داشتن سرب به همراه خود، به واحد فلوتاسیون منتقل می شود تا سرب جدا شود. خاک های سولفوره نیز پس از انتقال به کوره به حالت اکسیده تبدیل شده و قابل استفاده می شوند. پس از آماده سازی خاک، کنسانتره ی به دست آمده در مخازن استیل، توسط سولفوریک اسید و آب مورد عمل لیچینگ قرار می گیرند، سولفات آهن و سولفات آلومینیوم جهت رسوب دهی با هالوژن هایی نظیر کلر و فلوئور برای جلوگیری از چسبندگی در کاتد ها استفاده می شوند. روی موجود در خاک با عمل لیپینگ حل شده و سولفات روی به دست می آید. نیکل،کبالت، کادمیوم، آهن و برخی عناصر دیگر موجود در خاک نیز به همراه روی حل می شوند، از این رو باید قبل از الکترولیز یون های مزاحم حذف شوند. برای حذف آهن و کبالت از محلول، پرمنگنات پتاسیم به همراه آمونیوم پرسولفات اضافه می شود تا آهن دو ظرفیتی به آهن سه ظرفیتی تبدیل شود. با افزودن دوغاب آهک هیدراته به محلول و بالا بردن pH، آهن و کبالت اکسید شده و رسوب می دهند و از محلول جدا می شوند.http://elikacompany.com/?post_type=product&p=344
نقش زیست شناختی[ویرایش]
روی از عناصر ضروری زندگی انسان است که برای بقاء و زندگی وی لازم است. کمبود روی در حیوانات موجب افزایش وزن میشود. روی در انسولین Zinc Finger Proteins و آنزیمهایی مانند Super Oxide Dismutase وجود دارد. بر اساس بسیاری از منابع مصرف قرصهای حاوی روی میتواند در برابر سرما خوردگی و آنفلوآنزا ایمنی ایجاد کند. با این حال هنوز بر سر این مسئله اختلاف نظر وجود دارد.
در واقع روی یک ماده معدنی اصلی کمیاب است که بعد از آهن، بیشترین میزان را در بدن داراست. روی به طور عمده در ماهیچهها ذخیره میشود، اما در یاختههای خونی سفید و قرمز، پرده شبکیه چشم، استخوانها، پوست، کلیه ها، کبد و پانکراس نیز یافت میشود. غده پروستات در مردان نسبت به سایر اعضا، بیشترین مقدار روی را داراست.
بعضی از تحقیقات و مطالعات نشاندهنده مؤثرترین قرصهای روی در جلوگیری و کاهش علایم سرماخوردگی بوده است. شما میتوانید قرصهای روی را به راحتی از داروخانه برای درمان سرما خوردگی بخرید.
کاربردها در پزشکی[ویرایش]
مکملهای روی میتوانند دارای این فواید باشند:
- کمک به جلوگیری از سرطان
- جلوگیری ودرمان ریزش مو
- تقویت فعالیت سیستم ایمنی
- تسریع بخشیدن به بهبود زخمها
- درمان آکنه
- جلوگیری از دژنراسیون ماکولا (از بین رفتن بینایی که در افراد مسن اتفاق میافتد)
- درمان بعضی از موارد بی اشتهایی عصبی (بی اشتهایی نشانهای از کمبود روی است و افراد در دهه دوم زندگی بیشتر در معرض خطر کمبود روی ناشی از فقر غذایی هستند).
- تقویت و بهبود باروری مردان مخصوصاً در بین سیگاریها.
- درمان روماتیسم مفصلی (با داشتن آثار ضد التهابی).
- درمان بیماری ویلسون (یک اختلال ناشی از ذخیره بیش از حد مس).
- کاهش تغییرات در حس چشایی طی درمان سرطان.
- تقویت حس چشایی و بویایی.
بعضی از بیماریها، بر روی جذب روی تأثیر میگذارند یا باعث افزایش نیاز به روی میشوند. لذا این بیماران از مکملهای روی سود میبرند:
- آکرو درماتیت آنتروپاتیکا (بیماری ارثی که به علت سوء جذب روی ایجاد میشود).
- الکلیسم
- دیابت قندی
- بیماری کلیه
- بیماری سلیاک
- بیماری روده التهابی مانند کولیت زخم شونده
- اسهال مزمن
- بیماریهای پانکراس
- مشکلات پروستات (بزرگی خوشخیم پروستات، تورم پروستات، سرطان پروستات) زنانی که حامله هستند یا بچه شیر میدهند و یا اینکه از قرصهای خوراکی ضد حاملگی استفاده میکنند، نیز نیاز بیشتری به روی دارند.
منابع غذایی[ویرایش]
ما ۲۰ تا ۴۰ درصد میزان روی موجود در غذا را جذب میکنیم. غذاهایی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ و بوقلمون، آمادهترین شکل قابل دسترس روی قابل جذب هستند. روی موجود در سبزیجات کمتر برای بدن ما قابل دسترس است و فیبر سبزیجات به تنهایی میزان روی را که قابل جذب و استفاده است کمتر میکند. محصولات لبنی و تخم مرغ دارای میزان نسبتاً خوبی روی هستند اما جذب روی از این مواد مشکلتر است.
غذاهای زیر بهترین منبع قابل استفاده روی است:
صدف نرم تن(غنیترین منبع)، گوشت قرمز، میگو، خرچنگ و دیگر ماهیهای صدف، منابع دیگر روی که کمتر قابل جذب است شامل لوبیا، نخود چشم سیاه، سویا، بادام زمینی) غلات کامل، فیبرو، توفو، مخمر آبجو، سبزی پخته شده، قارچ، لوبیا سبز و دانه کدو است.
اشکال دیگر[ویرایش]
سولفات روی رایجترین مکمل قابل استفاده روی است. این ترتیب نسبت به سایر اشکال کمترین قیمت را دارد. اما حداقل جذب را دارد و باعث آشفتگی معده میشود. پزشک معالج معمولاً ۲۲۰ میلی گرم از سولفات روی را که حاوی تقریباً ۵۵ میلی گرم عنصر روی است، تجویز میکند. شکلهای قابل جذب تر که قابل دسترس هستند عبارتاند از: پیکولینات روی، سیترات روی، استات روی، گیسرات روی و مونو میتونین.
اشکال مختلف روی دارای میزان متفاوتی از روی در ترکیب هستند. در برچسب این ترکیبات، همیشه به دنبال میزان عنصر روی بگردید. معمولاً ترکیبات روی دارای ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم از عنصر روی هستند. به خاطر داشته باشید که از غذای روزانه چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم روی جذب میکنید، پزشک معالج شما هنگام تجویز مکملهای روی، باید این میزان دریافتی روزانه از طریق غذا را در نظر داشته باشد. قرصهای روی در داروخانهها قابل دسترس هستند و برای درمان سرماخوردگی مفید هستند. همچنین جوانه گندم منبع خوبی از روی میباشد که خوردن آن به همه افراد توصیه میشود.
نحوه مصرف[ویرایش]
قبل از اینکه از مکملهای روی استفاده کنید یا پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید. وقتی شما بهترین فایده را از مکملهای روی میبرید که آن را با آب و یا آب میوه (نه با شیر) در بین غذاها مصرف کنید و همزمان با مکملهای آهن و کلسیم، آنها را مصرف نکنید. اگر برای معده شما مشکل ایجاد کرده باشد میتوانید آن را همراه غذا مصرف کنید.
موارد احتیاط[ویرایش]
بیشتر مواد معدنی کمیاب، در صورت مصرف بیش از حد برای بدن سمی هستند و این نکته در مورد روی صدق میکند. نشانههای مسمومیت عبارتاند از: آشفتگی معده، و استفراغ و معمولاً وقتی ایجاد میشود که ۲۰۰۰ میلی گرم و یا بیشتر مصرف شده باشد. مطالعات نشان میدهد که تا ۱۵۰ میلی گرم روی خطری ندارد اما معمولاً این میزان مورد نیاز نیست و با استفاده بدن از عناصر دیگر تداخل دارد. تحقیقات نشان میدهد که مصرف روزانه کمتر از ۵۰ میلی گرم مصرف مطمئنی است اما اطلاعاتی در مورد مصرف طولانی مدت این مقدار روی در دسترس نیست.
قبل از استفاده از روی و یا سایر مکملها، با پزشک خود مشورت کنید.
یک عارضه جانبی منفی شناخته شده از روی این است که میزان زیاده روی باعث کاهش HDL (کلسترول خوب بدن) و افزایش LDL (کلسترول بد بدن) میشود. بعضی از تحقیقات نشان میدهد که مصرف خیلی زیاد روی باعث کاهش عملکرد ایمنی میشود در حالی که مطالعات دیگر این نظر را تایید نمیکند. اگر سولفات روی باعث تحریک معده شود شکل دیگری از روی، برای مثال سیترات روی را مصرف کنید و قبل از آن با پزشک مشورت کنید. سایر عوارض جانبی از مسمومیت با روی عبارتاند از: سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، افزایش تعریق، ناهماهنگی عملکرد عضلات، عدم تحمل الکل، توهم و کم خونی.
تداخلهای احتمالی[ویرایش]
چون روی با دیگر عناصر تداخل دارد شما میتوانید از مولتی ویتامین، یا عناصر خونی آماده شامل روی، آهن و فولات استفاده کنید. این به شما کمک میکند تا میزان عناصر را در یک حد تعادل نگه دارید. مصرف زیاد روی میتواند با جذب مس تداخل کرده و باعث کمبود مس شود. این مسئله به میزان آهن بدن اثر گذاشته و میتواند منجر به کم خونی شود.
مصرف زیاد آهن و مس با جذب روی تداخل میکند. روی با جذب فولات تداخل دارد. قبل از مصرف روی یا هر مکمل دیگر با پزشکتان مشورت کنید.
تداخلهای احتمالی عبارتاند از:
- ویتامین ب-۱۲ سطح تولید ملاتونین را تغییر میدهد. اگر سطح ملاتونین خون شما پایین میزان ویتامین ب-۱۲ نیز پایین است. مصرف ویتامین ب-۱۲ (۱/۵ میلی گرم متیل کوبالامین در روز) میتواند باعث بهبود اختلالات خواب شود، زیرا این ویتامین تولد ملاتونین را افزایش میدهد.
- داروهای ضد التهابی غیر استروییدی (NSAIDs)، مانند آسپیرین و ایبوپروفن سطح تولید ملاتونین در بدن را کاهش میدهد. بنابراین بهتر است قبل از خواب از این داروها استفاده نکنید. بتابلاکرها نیز مانع بالا رفتن ملاتونین در شب میشوند.
- پروتئین، ویتامین ب-۶، نیاسین آمید و استیل کارنیتین همگی به تولید ملاتونین کمک میکنند.
- بعضی از داروهای ضد افسردگی سطح ملاتونین مغز را افزایش میدهند. بنزودیازپینها، مانند والیوم و زاناکس (Xanax)، مانع از تولید ملاتونین میشوند.
الکل و کافئین و دیورتیک و بلوک کنندههای کانال کلسیم مانع از تولید ملاتونین میشوند.
میزان مورد نیاز روزانه[ویرایش]
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نیاز خانمها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده میشود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شدهاست.
مرکز تغذیه کشور آلمان (DGE) و آمریکا (RDA) توصیه میکنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانمها روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی به بدن خود برسانند. البته دوز و مقدار درمانی که توسط دکتر ورباخ بیان شده، روزانه بین ۱۰۰- ۲۰ میلی گرم است. اصولاً” دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روزانه میدانند.
دوز درمانی[ویرایش]
دوز درمانی توسط روی روزانه حدوداً” ۵۰ میلی گرم است. تأمین روی به صورت ترکیبات گلوکونات روی برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل و با جذب خوب است. به یاد داشته باشید که کلیه مکملهای حاوی روی بایستی همراه غذا مصرف شده تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود. توجه داشته باشید، افرادی که به مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف کردهاند، میتوانند دچار اختلال جذب املاح آهن ومس شده و همچنین به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند. حتی دیده شدهاست کسانی که روزانه ۲ گرم به مدت طولانی روی خوردهاند، علائمی مثل استفراغ، تهوع، دردهای شکمی و تب را نشان دادهاند. افرادی که دچار ناراحتیهای کبد ی و رودهای اند، بایستی قبل از مصرف مکملهای حاوی روی، حتماً با پزشک خود مشورت داشته باشند.
روی و بیماریهای پوست[ویرایش]
دیده شدهاست که غلظت روی در پوست و چشم بیشتر از هر عضو و اندامی در بدن است. مصرف روی در سوختگیها، اعمال جراحی وبهبود زخمهای بدن، ضروری است. روی باعث بهبود هر چه سریعتر زخمها میشود و کمبود روی بهبود زخمها را به تعویق میاندازد، به ویژه در بیماران دیابتی، زخمهای پا و عفونت این زخمها است که حتی میتواند به قطع عضو هم منجر شود.
بنابراین وجود روی به مقدار کافی در برنامه غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگیها، زیاد بوده و به طور معمول در خون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده میشود و با دادن روی اضافی میتوان، بهبود و ترمیم زخم و پوست را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگیهای درجه ۳ به دنبال مصرف محلولها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیدهاست و هم اکنون نیز از این ترکیبات (مانند پماد زینک اکساید و...) استفاده میشود.
به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده بافتی و پوستی شناخته شدهاست. افرادی که از اگزما و حساسیت زجر میبرند، به طور معمول دارای سطح پایین روی در خون هستند و میتوان با دادن ۳۰ میلی گرم روی (معادل ۲۰۰ میلی گرم گلوکونات روی است) بهبود بیماری آنها را تسریع کرد.
روی و مرض قند[ویرایش]
نکته دیگر در مورد مصرف روی و بیماران دیابتی این است که تأثیر انسولین به طور مستقیم با روی در ارتباط است. میزان عنصر روی در پانکراس افراد سالم دو برابر دیابتیها است که میتواند نشانهٔ نقش آن در تولید انسولین باشد. مشاهده شدهاست که نقصان روی در خون باعث هیپو انسولینیمیا (کاهش انسولین خون) میشود. کمبود روی به صورت مزمن و دائمی صدمهٔ بزرگی به یاختههای بتا پانکراس که انسولین ترشح میکنند، میزند و در سنین بالا، افراد دارای کمبود طولانی مدت روی میتوانند دچار دیابت نوع ۲ بشوند.
به طور کلی میتوان گفت که در خون اکثر افراد مبتلا به دیابت، کمبود روی دیده میشود و متأسفانه دفع روی در ادرار آنها مشاهده میشود. بنابر این رساندن روی اضافی به بدن بیماران دیابتی ضروری است. فقر روی به ویژه در دیابتیها زخمهای مزمن ورید پا را ایجاد میکند که گاهی منجر به قطع انگشتان یا پا میشود. با دادن روی اضافی نه تنها زخمهای دیابتی زودتر ترمیم شده بلکه علاوه بر آن سطح سیستم ایمنی نیز افزایش مییابد.
عوارض کمبود روی در سایر موارد[ویرایش]
به دنبال افت سیستم ایمنی در اثر کمبود روی، بیماریهای اتوایمیون (خودایمنی) مثل آرتریت روماتویید، لوپوس، شوگرن، پسوریازیس و... افزایش مییابد.
نقصان روی در مردان وزنان موجب اختلالات باروری میشود. اغلب مردان وزنان که جهت درمان مشکل خود اقدامات زیادی انجام دادهاند، باید مسئلهٔ کم بودن روی را نیز در نظر گرفته و نسبت به رفع آن اقدام کنند.
نقصان روی در بدن خانمهای باردار میتواند منجر به رشد ناکافی و کند جنین و یا زایمان زودرس شود. یکی از علل میوم رحم و کیستهای پستان در خانمها، کمبود روی میباشد و دیده شدهاست که با تجویز روی به بدن آنها بهبودی حاصل شدهاست. هم چنین دیده شدهاست که در خانمهایی که دچار عفونتهای راجعه قارچی دستگاه تناسلی میشوند و به هیچ درمان منظم دارویی جواب نمیدهند، تجویز روی به مقدار کافی، باعث بهبود آنها شدهاست.
هم چنین مصرف روی در بهبود ریزش مو به اثبات رسیدهاست و امروزه کمبود روی را از علل مهم ریزش مو میدانند، که البته بایستی سایر علل ریزش مو مانند کمبود ویتامینها، کم خونی و... نیز مد نظر قرار گیرد.
کمبود روی در کودکان همراه با بی اشتهایی، اختلال چشایی طعم غذا، پیکا (حالتی شبیه ویار حاملگی)، بی حالی، غش، اختلال رفتاری و وقفه در رشد، خود را نشان میدهد، هم چنین در نوجوانان به صورت تاخیر بلوغ جنسی و ظهور نکردن صفات ثانویه جنسی بروز میکند.
کمبود روی در افراد مسن، در هنگام راه رفتن، اختلال تعادل را ایجاد میکند که با تجویز داروی روی قابل درمان است.
روی در تشکیل هموگلوبین دخالت دارد و در مواردی فقط تجویز روی همراه دیگر نیازها، این عارضه را درمان میکند. روی در رشد فیزیکی بدن مؤثر است، هم چنین کوتاهی قد و کمبود وزن در کودکان ایرانی با تجویز روی قابل درمان است و بهتر میباشد که رساندن روی به مقدار کافی به بدن مادر در دوران بارداری و شیردهی مد نظر قرار گیرد. به علاوه باعث ریزش مو میشود.
جذب روی در بدن[ویرایش]
جذب روی آسان نبوده و دفع آن نیز به سختی صورت میگیرد و به همین دلیل در تجویز روی و استفاده از آن باید رعایت این مشکل، منظور شود. به علت آن که روی در ناحیهٔ اولیهٔ روده کوچک جذب میشود، پروتئین در جذب آن دخالت دارد و لازم است کمبود پروتئین در افراد دچار نقص روی نیز درمان شود.
پیدایش[ویرایش]
روی بیست و سومین عنصر در پوسته زمین از نظر فراوانی میباشد. بسیاری از سنگهای معدنی سنگین استخراج شده حاوی ۱۰٪ آهن و ۴۰-۵۰٪ روی میباشند. معادنی که از آنها روی استخراج میشود شامل Sphakrite, Zinc Blende, Smith sonite, Calamine, Franklinite میشوند. تاکنون نزدیک به 60 نوع کانی روی شناخته شده است روی عنصری بطور طبیعی وجود ندارد. از این شمار سولفور روی با نام اسفالریت یا بلاند (ZnS) شناخته شده، مهمترین کانی است. از دیگر کانیهای با اهمیت روی میتوان به اسمیت زونیت ZnCO3، همی مورفیت (Zn4Si2O7(OH و زنسیت (ZnO) اشاره کرد.
ترکیبات[ویرایش]
اکسید روی معروفترین ترکیبی است که به طور گسترده در ترکیبات روی مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان رنگ دانه سفید در رنگها استفاده میشود. همچنین در صنعت Rubber کاربرد داشته و به عنوان Opaque Sunscreen فروخته میشود. دیگر ترکیبات روی به استفاده غیر صنعتی میرسند مانند: کلرید روی در بو گیر سولفید روی در رنگهای شب تاب و متیل روی در آزمایشگاه شیمی آلی. تقریباً یک چهارم فراوردههای روی به صورت ترکیبات روی مورد مصرف قرار میگیرد.
ایزوتوپها[ویرایش]
روی طبیعی در ۴ ایزوتوپ پایدار تشکیل شدهاست: Zn۶۴ Zn-۶۶، Zn-۶۷، Zn-۶۸ که در این میان Zn۶۴ فراوانترین آنها (۴۸٫۶٪ فراوانی طبیعی) میباشد. برای این عنصر ۲۲ رادیو ایزوتوپ اکتیو شناسایی شدهاست که در میان آنها Zn-۶۵ با نیمه عمر ۲۴۴٫۲۶ روز و Zn-۷۲ با نیمه عمر ۴۶٫۵ ساعت پایدارترین و فراوانترین ایزوتوپ میباشند. دیگر ایزوتوپهای رادیو اکتیو این عنصر نیمه عمرهای کمتر از ۱۴ ساعت هستند و بیشتر آنها نیمه عمری کمتر از یک دقیقه دارند. این عنصر همچنین ۴ حالت متا دارد.
هشدارها[ویرایش]
فلز روی سمی نیست اما حالتهایی به نام Zinc Shakes و یا Zinc Chills وجود دارند که با استنشاق اکسید روی تازه و خالص تحریک میشوند.
شناخت محیط رشد روی[ویرایش]
روی در تولید و فعالیت آنزیمها، همچنین در ایجاد پروتئین مؤثر است. کمبود روی باعث کوچک ماندن برگهای گیاه و کوتاه شدن فاصله میان گرهها میشود. واکنش خاک، بر قابل استفاده بودن روی برای گیاه، مؤثر میباشد. معمولاً در خاکهای قلیایی، و در خاکهای محتوی فسفر بیش از حد، روی غیر قابل استفاده میگردد. در خاکهای شنی، به راحتی شسته شده و از زمین خارج میشود. برای رفع کمبود روی، سولفات روی را به خاک اضافه میکنند. هر چند که شرایط خاکهای ایران سولفات روی شدیداً تثبیت میشود و بازده آن کم است و بصورت Zn EDTA بازده بیشتری دارد.
منابع[ویرایش]
http://elikacompany.com/?post_type=product&p=344
- دانشنامهٔ رشد
- پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران (برداشت آزاد با ذکر منبع و دادن پیوند)
- ↑ منبع کتاب(نقش روی درافزایش کمی وکیفی محصولات کشاورزی وبهبودسلامتی جامعه)تالیف دکترملکوتی ودکترلطف اللهی
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ روی موجود است. |
جدول تناوبی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | FL | Uup | Lv | Uus | Uuo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|