سیلیسیم دی‌اکسید

سیلیسیم دی‌اکسید
دیگر نام‌ها اکسید سیلیسیم، کوارتز، ماسه
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	7631-86-9
خصوصیات
فرمول مولکولی	SiO2
جرم مولی	60.1
شکل ظاهری	ماده جامد پودری سفید (در حالت خالص)
چگالی	2.2 g/cm³
دمای ذوب	1650 (±75) °C
دمای جوش	‎2230 °C
انحلال‌پذیری در آب	0.012 g in 100mL
ساختار
شکل مولکولی	تتراهدرال
خطرات
کدهای ایمنی	R42 R43 R49
شماره‌های نگهداری	S22 S36 S37 S45 S53
لوزی آتش	0 0 0
نقطه اشتعال	non-flammable
ترکیبات مرتبط
دیگر آنیون‌ها	سولفید سیلسیم
دیگر کاتیون‌ها	دی‌اکسید کربن دی‌اکسید ژرمانیم اکسید قلع (IV) اکسید سرب (IV)
ترکیبات مرتبط	اسید سیلیسیک
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

سیلیسیم دی اکسید یا سیلیس با فرمول شیمیایی SiO₂ فراوان‌ترین ترکیب اکسیدی موجود در پوسته زمین است. سیلیس در طبیعت به‌صورت آزاد و یا به‌صورت ترکیب با سایر اکسیدها وجود دارد.خاک رس، آلکالی فلدسپات و سیلیس، مهترین مواد اولیه بدنه سرامیک ها هستند.

شکل‌های سیلیس در طبیعت

سیلیس آزاد در طبیعت به‌صورت بلورین، بلور مخفی و بلور مخفی آبدار وجود دارد.

کوارتز

نوشتار اصلی: کوارتز

کوارتز یکی از پلی‌مورف‌های سیلیس است. این فاز در فشار و درجه حرارت معمولی پایدار است. به همین دلیل سیلیس آزاد در طبیعت بیشتر به‌صورت کوارتز یافت می‌شود. کانی کوارتز از سختی بسیار بالایی برخوردار است.

ماسه و ماسه‌سنگ

نوشتار اصلی: ماسه سیلیسی

ماسه‌ها و ماسه‌سنگ‌ها از انواع کوارتز رسوبی هستند که به‌صورت طبیعی خرد شده‌اند. در ماسه‌سنگ، دانه‌های ماسه به‌وسیله ذرات آهک، رس، اکسید آهن یا سایر مواد به یکدیگر چسپیده‌اند.

فلینت

فلینت از انواع سیلیس‌های بلور مخفی است و از بلورهای بسیار ریز کوراتز، آب، کربنات کلسیم و مواد آلی تشکیل شده است. رنگ فلینت قهوه‌ای روشن، خاکستری یا سیاه است که در اثر حرارت و سوختن مواد آلی، به رنگ سفید در می‌آید. این شکل از سیلیس آزاد، از حل‌شدن اسکلت سیلیسی جانوران اسفنجی در آب دریاها و سپس ته‌نشینی در بستر دریا به‌وجود آمده‌اند.

کاربرد

مصارف فراوانی در صنایع دارد که از آن جمله تولید فروسیلیس, شیشه سازی, تولید آجر ماسه آهکی, چینی سازی, سرامیک سازی, تولید سدیم, ریخته گری, تولید سایر مواد سیلیسی, لعاب سازی, سرامیک سازی, ریخته گری و نسوز, بعنوان نیمه هادی, پشم شیشه سیلیکات, صنایع الکترونیک, لاستیک و پلاستیک, رنگ سازی, بتونه و چسب فولاد, تصفیه آب, سیمان, سند بلاست, صابون سازی, کنترل ساییدگی لوله های آب, پاک کننده های صنعتی, رنگ و پوشش, شناور سازی کانه, قالب ریخته گری, پایدار سازی پراکسید و کنترل خوردگی در لوله های آب, چسب سازی و …

منابع

• رحیمی افسون، متین مهران. «دوم». در تکنولوژی سرامیک‌های ظریف. چاپ اول. شرکت صنایع خاک چینی ایران، ۱۳۶۸.